Het Mastercard OFF Camera International Festival of Independent Cinema beleefde dit jaar alweer zijn 16e editie. Dit filmfestival blijft ontwikkelingen en veranderingen ondergaan, maar een punt blijft een zekerheid: het Mastercard OFF Camera International Festival of Independent Cinema blijft het beste filmfestival waar meesters van de onafhankelijke film samenkomen. De 16e editie van het Mastercard OFF Camera International Festival of Independent Cinema – ook wel bekend als het Mastercard OFF Camera Festival – vond weer plaats in Krakau, Polen. Ik was als FIPRESCI jurylid – samen met mijn collega’s David Katz uit het Verenigd Koninkrijk en Wieslaw Godzic uit Polen – daar aanwezig van 2 tot en met 7 mei 2023. De selecties van het filmfestival hadden dit jaar weer films die informatie op de huidige toestanden in de wereld leverden en ongehoorde verhalen weergaven.
Gisteren was het 17 mei 2023. In andere woorden: de Internationale Dag tegen Homofobie, Bifobie, Transfobie en Interseksefobie. Deze internationale dag vindt jaarlijks plaats op 17 mei. Het heeft als doel wereldwijd meer bewustzijn en belangstelling op te brengen voor de rechten van de LHBTIQ+ gemeenschap. Daarnaast geeft deze internationale dag ook weer hoe de LHBTIQ+ gemeenschap nog steeds onterecht veel haat en discriminatie ontvangt. Ondanks dat er een stijging in fobieën, intense haat en discriminatie lijkt plaats te vinden tegen de LHBTIQ+ gemeenschap, zijn er ook mensen en organisaties die opkomen voor hun bestaansrechten. Zo verzet bijvoorbeeld het TranScreen Filmfestival zich tegen de discriminatie en onrecht dat transgender personen ervaren. Ze strijden tegen de stereotyperende weergaves van transgender personen in verschillende media-uitingen. Het TranScreen Filmfestival heeft het doel om de bewustwording van genderdiversiteit, zichtbaarheid, acceptatie en emancipatie van trans- en genderdiverse personen te vergroten. Het TranScreen Filmfestival zelf is een non-profit filmfestival met een divers filmprogramma. Het programma bestaat verder ook uit workshops, gesprekken, debatten, feesten en een expositie. Daarnaast organiseert het TranScreen Filmfmestival ook individuele evenementen door het jaar heen. Dit kunnen bijvoorbeeld filmvertoningen zijn. Het TranScreen Filmfestival vindt dit jaar plaats van 18 tot en met 21 mei bij het filmtheater Kriterion en JACO in Amsterdam. In dit overzichtsartikel licht ik enkele mooie films uit die te zien zijn tijdens het TranScreen Filmfestival van 2023. Ook ga ik dieper in op enkele andere evenementen die plaatsvinden tijdens dit bijzondere filmfestival.
Het Architecture Film Festival Rotterdam presenteert een speciale, eenmalige openluchtvertoning van de nog altijd actuele filmklassieker Do the Right Thing. De vertoning van Spike Lee’s beroemde film is onderdeel van het programma van De Rotterdam Architectuur Maand van 2023. De filmvertoning vindt plaats op het drijvende festivalhart in de Maashaven. Met Do the Right Thing haakt het Architecture Film Festival Rotterdam in op het thema van De Rotterdam Architectuur Maand van 2023: de Natte Stad. Een stad met hittestress is ongezond en kan grootse consequenties bevatten, zoals Spike Lee’s Do the Right Thing zo sterk illustreert. De hittekaart van Rotterdam laat al snel zien dat de stad te maken heeft gehad, en zal blijven hebben, met hittestress. Do the Right Thing is dus een geschikte film om dit steeds vaker voorkomende probleem aan te kaarten. De film zal op 10 juni 2023 te zien zijn bij het drijvend festivalhart van De Rotterdam Architectuur Maand van 2023. De precieze locatie is Maashaven Zuidzijde 1-2, Rotterdam. Maar waar gaat Do the Right Thing nu precies over?
Banger. is niet bepaald een “banger” geworden. Ik ben zelf banger geworden voor de toekomst van onafhankelijke Tsjechische films door de slechte kwaliteit van deze speelfilm. Twee slechte woordgrappen achter elkaar? Ja, waarom ook niet! Het past toch goed bij de slechte en herhalende tekst uit de zogenaamde raphit van het hoofdpersonage. De film werd op een mobiele telefoon opgenomen in 15 dagen. Een prestatie waar de cast en crew normaliter zeker trots op mogen zijn. Ondanks dat ik deze creatieve keuze waardeer en in context begrijp, blijf ik Banger. een belabberd slechte film vinden. Zo oogt deze Tsjechische muzikale dramafilm juist amateuristisch, in plaats van origineel. Het helpt de film ook niet dat het verhaal een buitengewoon pessimistische weergave op de jongerenwereld in Praag weergeeft. Er zijn geen protagonisten of antagonisten in Banger. Alleen drugsverslaafden, verwarde jongeren die geromantiseerde roem achtervolgen en een enkele antiheld komen voor in deze film. De weergave op de jongerenwereld in Praag is hierdoor niet alleen pessimistisch, maar ook deprimerend, onrealistisch en (voornamelijk) saai.
Regisseur Pilar Palomero stelt met haar film La maternal indirect de vraag of een heftig onderwerp genoeg is om een goede film te maken. De filmmaker laat zien dat dit zeker het geval kan zijn als een heftig onderwerp goed verwerkt wordt in een krachtig scenario. Het helpt La maternal ook zeker dat de film belangrijke representatieve en educatieve factoren bevat. Palomero laat niet alleen het moeilijke leven zien van een kind dat opgroeit zonder goede opvoeding of ouderlijke rolmodel. Ze laat ook zien hoe heftig het leven kan zijn als je op een jonge leeftijd zwanger wordt. Palomero laat op een subtiele manier zien welke verantwoordelijkheden en consequenties hierbij komen kijken. De regisseur speelt hierbij ook in op het emotionele aspect van kinderen die niets liever willen dan weer kind zijn. Palomero weet al deze onderwerpen bespreekbaar te maken op een indringende en oprechte manier. La maternal is niet heftig om te shockeren, maar juist om te informeren over de structurele problematiek van generationele verwaarlozing van kinderen. Vooral het aspect dat deze problematiek generatie op generatie wordt doorgeven, is wat La maternal zo aangrijpend echt en intens maakt.
Spare Keys is een kalme film met veel onderliggende thema’s rondom opgroeien in armoede en het toegeëigend krijgen van verantwoordelijkheden op een jonge leeftijd. De film bevat een alledaags verhaal over een wereld vol normale mensen met echte problemen. Of tenminste, zo komt het verhaal van Spare Keys in eerste instantie over. Richting het einde van de eerste akte, wordt de rode draad uit Spare Keys verandert naar de opbloeiende liefde tussen Sophie, een 15-jarig meisje, en Stéphane, de 21-jarige oudere broer van een haar vriendinnen. Wat start als een onschuldige vriendschap, leidt al snel tot een nogal ongemakkelijke liefdesrelatie. Tijdens het kijken van Spare Keys zul je met je handen in je haren zitten en je afvragen waarom de filmmakers een liefdesrelatie tussen een minderjarig meisje en een student normaliseren. Ondanks dat dit overduidelijk een groot minpunt is, weten de cast en crew op enkele vlakken in deze Franse speelfilm toch nog te overtuigen. Het blijft echter moeilijk om de positieve punten te erkennen – vooral als de Franse filmmakers dit soort liefdesrelaties normaliseren en seksualiseren.
Het Verloren Transport is een van de beste Nederlandse speelfilms van dit moment. Daarnaast is de film een ode aan jong visionair Nederlands talent dat de moderne filmgeschiedenis van Nederland naar grote hoogtes kan brengen. Nederlands filmbezoekers zouden eigenlijk niet meer moeten klagen dat er geen sterke Nederlandse speelfilms in de bioscoop uitkomen. Vooral niet als er zo’n geweldige Nederlandse filmproductie als Het Verloren Transport te zien is in de Nederlandse bioscopen. Het is een film die je hart beetje bij beetje steeds meer over wint in zijn redelijk korte speeltijd. Dit allemaal zorgt ervoor dat Het Verloren transport ook een van de beste Nederlandse oorlogs- en dramafilms van de afgelopen jaren genoemd kan worden.
May December, de nieuwste dramafilm van filmmaker Todd Haynes, is genomineerd voor de prestigieuze Palme d’Or van het Cannes Film Festival van 2023. De film zal zijn wereldpremière beleven tijdens het befaamde filmfestival dat dit jaar van 16 tot 27 mei plaatsvindt. May December is een innemende dramafilm met een cast bestaande uit Natalie Portman, Charles Melton, Julianne Moore en Cory Michael Smith. Het scenario van de film is geschreven door Samy Burch en Alex Mechanik.
De historische dramafilm Firebrand van filmmaker Karim Aïnouz is genomineerd voor de prestigieuze Palme d’Or van het Cannes Film Festival van 2023. Firebrand zal zijn wereldpremière beleven tijdens het befaamde filmfestival dat dit jaar van 16 tot 27 mei plaatsvindt. Aïnouz beleefde al succes met zijn vorige film The Invisible Life of Eurídice Gusmão. In 2019 werd de filmmaker met deze film de winnaar van de Certain Regard prijs. Het scenario van de film is geschreven door Henrietta Ashworth en Jessica Ashworth. De hoofdrollen worden gespeeld door Alicia Vikander en Jude Law.
De documentairefilm The Natural History of Destruction zal vanaf 4 mei 2023 te zien zijn in de Nederlandse bioscopen. De zwart-wit documentairefilm is geregisseerd door Sergei Loznitsa. De filmmaker wordt beschouwd als een meester op het gebied van het subgenre archiefdocumentaire. De filmmaker noemde dit zelf zijn “meest symfonische film”. Loznitsa zoekt in zijn film The Natural History of Destruction de perverse schoonheid in de beelden van verwoesting op. Zo bestaat deze zwart-wit documentairefilm volledig uit archiefmateriaal van luchtbombardementen.