Avant-Drag! weet met poëtische audiovisuele beschrijvingen een kijkje te leveren in het dagelijkse leven van creatieve dragartiesten die in Griekenland wonen. Hierbij laat de film zien hoe deze dragartiesten zich creatief uiten door te borduren, schilderen, breien, zingen en (activistisch) op te treden. Hiernaast laat de documentairefilm ook zien hoe deze dragartiesten en mensen uit de LGBTQ+ gemeenschap kunnen worstelen met hun verleden. Regisseur Fil Ieropoulos en cinematograaf Mihalis Gkatzogias laten ook de effecten zien die discriminatie, racisme en seksisme op deze dragartiesten hebben.
De film laat verder zien hoe de dragartiesten niet enkel de rollen van hun alter ego’s spelen. Zo vertellen enkele dragartiesten zelf dat ze zich pas compleet zijn gaan voelen nadat ze hun alter ego’s hebben aangenomen. Ieropolous probeert samen met de dragartiesten en de crew een politiek bewustzijn te creëren bij de filmtoeschouwers. Over het algemeen slagen ze hier goed in. Toch weerspiegelen enkele scènes de belachelijke beweringen van hun “vijanden” op een oncomfortabele en ongeschikte manier.
Avant-Drag! speelt in op de vooroordelen en angsten die mensen hebben over dragartiesten en mensen uit de LGBTQ+ gemeenschap door deze als overdreven “waarheden” te presenteren. Zo laat de film zien hoe Kangela Tromokratisch speelgoedbaby’s als maaltijden aan het bereiden is. Hiermee spelen de filmmakers en de dragartiest in de op de angst dat mensen uit de LGBTQ+ gemeenschap een gevaar vormen voor de jeugd. Ze doen dit op een overdreven en absurdistische manier. Het probleem is dat er niet duidelijk genoeg gemaakt wordt dat dit satire is.
Door niet expliciet de context van deze grappen te benoemen, gooien de filmmakers extra olie op het vuur voor de groep mensen die deze vooroordelen en angsten hebben. Dit zie ik zelf niet als vervelend voor de groep mensen die discriminerend en haatvol naar de LGBTQ+ gemeenschap zijn. Ik zie het eerder als gevaarlijk voor de dragartiesten en de LGBTQ+ gemeenschap zelf, omdat deze filmmomenten vervormd kunnen worden naar materiaal wat tegen hun gebruikt kan worden. Aan de andere kant weet de film goed de grenzen te doorbreken van hoe ze hun punten willen overbrengen.
De filmtitel Avant-Drag! geeft in zijn basis al duidelijk aan dat de filmmakers en dragartiesten de artistieke grenzen willen doorbreken. Zo is de filmtitel een duidelijke bespeling op het woord Avant-garde. De Avant-garde is een verzamelnaam voor progressieve en jonge kunstenaars, die artistieke autonomie en vernieuwing naar een hoger niveau tillen. Ze experimenteren (o.a.) met vormen in de schilderkunst, architectuur, film, theater en moderne dans. Het werk dat de dragartiesten en de filmmakers met Avant-Drag! leveren is ook artistiek vernieuwend en experimenteel, dus vandaar dat de filmtitel slim en goed uitgekozen is.
Over Avant-Drag! (2024)
Avant-Drag! is een Griekse documentairefilm uit 2024. De film is geregisseerd door Fil Ieropoulos. Het scenario van de film is geschreven door Foivos Dousos. De film is geproduceerd door Spyros Patsouras en Sebastian Strakowicz. De film heeft een speeltijd van 92 minuten. Avant-Drag! is een audiovisueel portret van tien dragartiesten met verschillende genderexpressies en seksuele oriëntaties. De dragartiesten gaan de straten van Athene op om vraagtekens te zetten bij sociale structuren en deze te ondermijnen.
De tien dragartiesten zijn Kangela Tromokratisch, Er Libido, Aurora Paola Morado, Parakatyanova, SerGay Parakatyanov, McMorait, Cotsos, Lala Kolopi, Veronique Tromokratisch en Cruella Tromokratisch. De dragartiesten eisen sociale rechtvaardigheid door conservatisme, het patriarchaat, patriottisme, racisme en seksisme onder vuur te nemen. De film beleefde zijn wereldpremière op het International Film Festival Rotterdam (IFFR) van 2024. Avant-Drag! zal op donderdag 11 juli om 21:00 bij de bioscoop LAB111 te zien zijn. Mijn dank aan Spyros Patsouras voor het versturen van een online recensie-exemplaar van de film.
Technisch hypnotiserend
Avant-Drag! opent sterk met afschrikwekkende, absurde en hypnotiserende filmmuziek van componist Lykourgos Porfyris. De componist lijkt aan het begin van zijn filmmuziek gebruik te maken van blaasinstrumenten en strijkinstrumenten. De blaasinstrumenten geven een deprimerende en mysterieuze toon dat goed samenkomt met de onheilspelende klanken van de strijkinstrumenten. De filmmuziek zorgt samen met het persoonlijke camerawerk van cinematograaf Mihalis Gkatzogias voor een beklemmend gevoel.
De cinematograaf legt in zijn eerste beelden de focus op de monden van de tien dragartiesten. In combinatie met de filmmuziek van Poryfris, lijken de regisseur en cinematograaf te suggereren dat de dragartiesten zich tot zwijgen gebracht voelen. Regisseur Fil Ieropoulos lijkt aan te geven dat de stem van de dragartiesten niet gehoord wordt. Met Avant-Drag! brengt Ieropoulos hier een verandering in. De cinematograaf verplaatst zijn camera naar close-up beelden van de ogen van de dragartiesten.
Hiermee laat Gkatzogias weten dat de dragartiesten zich ook niet gezien voelen. De grootse, enigszins theatrale, filmmuziek geeft goed weer hoe de dragartiesten over zichzelf denken. Dit is terug te horen in de heroïsche en epische filmmuziek die afspeelt wanneer de namen van de dragartiesten in grote glitterende titels op het scherm verschijnen. De filmmuziek geeft vanaf de start van de film ook goed weer hoe mensen met (voor-)oordelen over de dragartiesten denken.
Er zijn meerdere filmscènes waarin het beeld en het uiterlijk van de dragartiesten expres vervormd wordt door de regisseur (die bovendien ook als filmmonteur aan Avant-Drag! heeft gewerkt). Hiermee spelen de filmmakers bewust in op het verkeerde beeld dat mensen over de dragartiesten kunnen hebben. De toevoeging van angstaanjagende en spannende filmmuziek bij deze scènes versterkt dit effect. Het is een wijze keuze van Ieropoulos geweest om zelf de film te monteren. Hierdoor heeft hij zijn regievisie nog duidelijker kunnen doorvoeren in zijn documentairefilm.
Het werk dat Ieropoulos als regisseur en filmmonteur aflevert behoort tot de beste punten van Avant-Drag! Het is de regisseur gelukt om een mooie, representatieve film te maken over de LGBTQ+ gemeenschap en het werk van dragartiesten. De regisseur heeft duidelijke aanwijzingen gegeven aan de geïnterviewde dragartiesten. Hierbij lijken deze dragartiesten zich ook gehoord en gezien te voelen door de regisseur. Dit is terug te zien aan de gemakkelijke manier waarop ze hun – soms wat tragische – verhaal durven te vertellen.
Onnodig grotesk
De dragartiesten durven zichzelf open en bloot te stellen om hun geheimen te vertellen. Bij Avant-Drag! is dit zowel figuurlijk als letterlijk het geval. Zo krijgen we de naakte kont van Kangela Tromokratisch te zien. Er kan geconcludeerd worden dat op enkele momenten de film onnodig grotesk en (te) provocatief is. De boodschap die de filmmakers en Kangela Tromokratisch proberen te maken, is eerder al duidelijk gemaakt. Niemand hoeft het poepgat met hangende ontlasting te zien in deze documentairefilm. Het is niet alleen te abstract en experimenteel, maar ook ongelofelijk vies.
Een ander voorbeeld is de filmscène waarin we een vrouw, verkleed als een hond, een appel uit de dijen van Er Libido zien eten. Dit soort momenten zijn onnodig. Bovendien heeft dit voor mezelf geresulteerd in een minder plezierige filmervaring. Deze filmscènes laten lijken alsof ik naar een absurde pornofilm zit te kijken in plaats van een meeslepende en activerende documentaire. De filmmakers laten in Avant-Drag! ook zien dat ze hun (politieke) punt ook over kunnen brengen zonder extreem grotesk te zijn.
Een goed voorbeeld hiervan is de humoristische satirische reclamespotje waarin gepraat wordt over het kopen van gesmokkelde Albanezen. Gesmokkelde Albanese mannen en vrouwen worden ingezet om het werk te doen wat de Grieken zelf niet willen doen, zonder dat de Albanezen terug mogen praten of klagen. Helaas bevat Avant-Drag! nog een duidelijkminpunt: de episodische vorm van de film. De documentaire laat op een repetitieve manier een reeks audiovisuele betuigingen over het leven als dragartiest in Griekenland zien. De herhalende geaardheid van de film zorgt ervoor dat Avant-Drag! op sommige momenten te langdradig en pretentieus overkomt.
Conclusie
Avant-Drag! is een bijzondere documentaire die niet alleen het dagelijks leven van dragartiesten bespreekt, maar ook laat zien welke rol ze in de (Griekse) maatschappij hebben. Hierbij laten de filmmakers zien dat de dragartiesten een vrije, creatieve en eigen manier van denken hebben. In de documentaire focust regisseur Fil Ieropoulos samen met scenarioschrijver Foivos Dousos niet alleen op de hedendaagse verhalen van de dragartiesten. De film biedt ook een kijkje op de (regelmatig) droevige jeugd en richt zich daarnaast op de toekomst van deze speciale creatievelingen.
Hierbij wordt er ook ingegaan op het geweld dat de LGBTQ+ gemeenschap en dragartiesten meemaken en de angst die ze voelen om in de toekomst vermoord te worden. In het verleden zijn er ook dragartiesten – zoals Zackie Oh – op klaarlichte dag vermoord. Hierdoor zijn veel dragartiesten bang om hunzelf te zijn en te leven in Griekenland. Avant-Drag! is een film die laat zien dat mensen uit de LGBTQ+ gemeenschap en dragartiesten zichzelf horen te kunnen zijn zonder dat ze geweld, discriminatie, racisme of seksisme meemaken.
De filmmakers wakkeren een politiek bewustzijn aan waarbij de focus ligt op representatie en emancipatie van dragartiesten en de LGBTQ+ gemeenschap in zijn geheel. Hierbij bespreekt de film niet alleen de (voor-)oordelen van mensen buiten deze gemeenschappen, maar ook het toxische gedrag dat binnen deze gemeenschappen richting elkaar plaatsvindt. Avant-Drag! is een film die verder ook technisch sterk in elkaar zit. Voor een groot gedeelte is dit te danken aan het werk van Ieropoulos.
De filmmaker heeft een duidelijke en hyper gedetailleerde regievisie, wat ook terug te zien is in zijn scherpe montagekeuzes. De film bevat ook andere uitstekende technische aspecten. Zo behoren zowel de aangrijpende filmmuziek van componist Lykourgos Porfyris en het levendige camerawerk van cinematograaf Mihalis Gkatzogias tot de pluspunten van de film. Het werk dat de dragartiesten samen met Tanda Lysa, van de make-up afdeling, hebben afgeleverd is ook indrukwekkend. De make-up die de dragartiesten gebruiken, volgt de sfeer en toon van de diverse filmscènes. Toch bevat de film ook duidelijke minpunten.
Zo is Avant-Drag! redelijk herhalend door de episodische formule van de film. De film gaat tien dragartiesten langs. Ondanks hun verschillende en unieke persoonlijkheden, is de manier waarop deze dragartiesten benaderd worden wel vrij gelijk. Hiernaast is de film op enkele momenten onnodig grotesk en (soms zelf) vies. Het lijkt hierdoor alsof de filmmakers en dragartiesten expres een veroordelende reactie willen opbrengen. Helaas voor hen is dit niet de reactie waar ze waarschijnlijk op hadden gehoopt.
Uiteindelijk is Avant-Drag! een krachtige documentairefilm die laat zien dat dragartiesten altijd al een belangrijke stem uit de LGBTQ+ beweging zijn geweest. Zoals in de film wordt gezegd zijn ze niet zomaar een pop cultuur fenomeen en horen ze dus ook niet zo behandeld te worden. Ondanks dat de film op enkele momenten wat problematisch is, kan Avant-Drag! zeker aangeraden te worden. De film valt vooral aan te raden voor mensen uit de LGBTQ+ gemeenschap, dragartiesten of mensen die zich willen verdiepen in het werk en leven van dragartiesten.
