Ben-Hur is een Amerikaanse historische dramafilm uit 1959. De film is geregisseerd door Wiliam Wyler. De film speelt zich af in het Romeinse Rijk omstreeks het begin van de christelijke jaartelling. Het is de derde en de bekendste verfilming van Lew Wallace’s roman Ben-Hur: A Tale of the Christ. Ben-Hur werd een groot succes en won een recordaantal van 11 Academy Awards. Dit is een record dat sindsdien alleen geëvenaard is door Titanic uit 1997 en The Lord of the Rings: The Return of the King uit 2003. Ben je benieuwd of deze epische film het kijken waard is? Lees dan snel mijn film recensie verder!
Over Ben-Hur (1959)
Ben-Hur was voor die tijd een dure film om te maken. Er waren 300 sets voor nodig, verdeeld over een gebied van 1,4 vierkante kilometer. De film was een gok van MGM om zich te redden van een faillissement. De gok pakte goed uit, want de film bracht in totaal 75 miljoen dollar. Er werd gefilmd met een proces genaamd de MGM Camera 65. Dit stelde de producers in staat om grote panorama beelden te filmen.
Een van de bekendste scènes uit de film is de scène van het wagenrennen. Andrew Marton nam de regie voor deze scène op zich. Hij was een Hollywoodregisseur die bijkluste als tweede regisseur voor andermans films. Zelfs bij hedendaagse standaarden wordt deze scène beschouwd als een van de spectaculairste actiescènes ooit gefilmd. De opnames vonden plaats in de Cinecittà Studios buiten Rome en namen drie maanden in beslag. Er werden 15.000 figuranten opgetrommeld voor de scène en de filmset was een van de grootste ooit gebouwd. Achttien strijdwagens werden gemaakt voor de scène, waarvan de helft werd gebruikt om te oefenen.
Charlton Heston had vier weken nodig om te leren rijden op de strijdwagen. Hij kreeg onder andere les van enkele stuntmannen. Om de scène meer impact en realisme te geven, werden er poppen op belangrijke punten in de wedstrijd gezet om de indruk te wekken dat er mensen werden overreden door de wagens. Maar waar gaat de film over? Ben-Hur vertelt het verhaal van een Joodse prins, genaamd Judah Ben-Hur. Judah wordt verraden door zijn oude vriend Messala. Judah komt terecht in de galeien en heeft maar een doel voor ogen; zijn vrijheid winnen zodat hij wraak kan nemen op Messala.
Ben-Hur & Filmische Inleidingen
Ben-Hur is een van die films die vanaf de eerste seconden al interessant is. We krijgen een close-up te zien van het beroemde schilderij “De schepping van Adam” dat geschilderd is door Michelangelo Buonarotti. Het woord ouverture staat massief gedrukt erop. De muziek begint te spelen en neemt je direct mee in de wereld van de film. De componist, Miklós Rózsa, laat de soundtrack van de film groteske beginnen. Het is dramatisch, spannend, avontuurlijk, heldhaftig, romantisch en prachtig.
Ouverture betekent letterlijk inleiding van de voorstelling. Dit is ook op de juiste manier uitgevoerd. De muziek speelt lang genoeg om je een idee van de filmische tonen te geven. Ook zullen de mensen die te laat komen binnenlopen in de zaal genoeg tijd hebben om naar hun plek te gaan. Maar daarvoor is het natuurlijk niet bedoeld. Het is bedoeld om te aanschouwen en te bewonderen. De inleiding bereid je net zoals een theaterstuk van de vroegere jaren voor op een spektakelstuk. Bij de inleiding krijgen we de geboorte van Jezus te zien. Wat direct opvallen zijn het decor, de achtergrond schilderijen en de kostuums. Alle drie komen spectaculair over. Welverdiende Oscars voor Beste decors (door Edward C. Carfagno, William A. Horning en Hugh Hunt) en Beste kostuums.
De visuele effecten die moeten suggereren dat Jezus een engel is, doordat een ster boven zijn geboorte komt schijnen. Nu ziet het er wat slap uit. Maar toen had het zeker een wow effect. Kijk maar naar de Oscar voor Beste visuele effecten, die deze film ook terecht heeft gewonnen. Dit eerste visuele effect mag dan wat slapper zijn, de andere visuele effecten zien er nog steeds prachtig uit. Na de inleiding gaan we terug naar de eerste shot. Het schilderij van Michelangelo. De namen van de cast en crew komen nu in grootse letters op het scherm te staan. Dit kan geïnterpreteerd worden dat Charlton Heston, William Wyler en de andere leden van cast en crew allemaal gemaakt zijn door God.
Set-up & Pay-off
Net zoals dat de personages van de film Ben-Hur geschapen zijn door God. Dit kan geïnterpreteerd worden doordat deze namen voor het schilderij van de schepping van Adam komen te staan. De cast en crew zijn dus, net zoals Adam, geschapen door God. Na deze opening zijn we bij het jaar Anno Domini XXVI. De film gaat sterk verder met een tilt beweging van de camera. Deze beweging wordt uitgevoerd om de grootsheid van het lopende leger te laten zien. Het aantal extra’s dat ingehuurd zijn voor deze momenten is indrukwekkend. De grootsheid en macht van de Romeinen wordt hierdoor direct vastgesteld. Het volgende conflict is direct ook een interessante, want hoe bevecht je een idee?
Simpel, volgens Messala. Je bevecht dat met een ander idee. Dit conflict over ideeën komt verder ook voor als Judah Ben-Hur en Messala elkaar voor het eerst na jaren weer zien. Het is direct duidelijk dat ze sterk verschillen van elkaar. Ze hebben beide hun eigen geloof, normen en waarden. Materiaal om vriendschappen kapot van te maken. Ben-Hur is een film die sterk gebruik maakt van het systeem van set-up’sen pay-off’s. Zo is een set-up dat Messala en Judah wapens gooien in een kruis. Pay-off is dat we Jezus met wapens mishandeld wordt als hij zijn eigen kruis moet dragen. Een mooi voorbeeld waar gebruik wordt gemaakt van de term foreshadowing (een voorspelling) is een romantisch moment tussen Esther en Judah.
Cinematografisch Prachtig
Esther vertelt over het feit dat ze zich nooit een slaaf heeft gevoeld toen ze onder Judah was. Maar nu dat ze eindelijk vrij is, voelt ze zich niet vrij. Dit is een voorspelling voor wat er met Judah zal gebeuren. Judah wordt namelijk later in de film ook als slaaf gevangen genomen en wanneer hij eindelijk vrij komt, voelt hij zich niet vrij door zijn gevangenschap in wraakgevoelens. Nadat Judah gevangen genomen is en afgestuurd is naar de galeien, volgt een van de meest prachtigste shots van de film. Ik durf zelfs te zeggen van de hele filmgeschiedenis. Ook al is dit niet moeilijk om te zeggen, omdat Ben-Hur een van de meest prachtigste films is als het gaat om cinematografische beelden.
Het is een shot waar we Messala in het huis van Judah zien staan. Het huis waar hij als klein kind en puber heeft gespeeld met Judah. Een huis waar twee vrienden samen zijn opgegroeid. Een huis waar hij voor het eerst staat als vijand, in plaats van vriend en bondgenootschap. De tragedie van leiderschap is te zien in dit shot.
Liefde en Acteerwerk
Wanneer Judah vraagt aan God of hij geholpen kan worden, komt Jezus in beeld. Maar we zien hem alleen vanaf de zijkanten en de achterkant. Een slimme zet van de filmmakers. Allereerst is het slim, omdat het laten zien van Jezus een controversiële zet zou zijn geweest. Veel mensen zouden niet genoegen hebben genomen met wat ze zagen en zouden afzien van de film. Een andere reden waarom dit een slimme zet is; Jezus kan er als iedereen uit zien. Dit kan geïnterpreteerd worden dat er een stukje Jezus in ons allemaal schuilt of dat we allemaal goeie daden kunnen doen, net zoals Jezus.
Een ander groot pluspunt van Ben-Hur is dat de relaties tussen personages echt aanvoelen. De romantische relatie tussen Esther en Judah is oprecht en charmant. De liefde die ze voor elkaar voelen, voel je ook. De pijn die ze lijden door deze liefde, voel je ook. Veel filmmakers zouden aantekeningen kunnen maken van Ben-Hur. Ook de tragische broederschap tussen Messala en Judah is te zien op het grote scherm. Ik denk dat geen enkel woord kan beschrijven hoe charismatisch Charlton Heston zijn rol als Ben-Hur heeft gespeeld. Echter zijn naast Charlton Heston de andere castleden ook allemaal sterk in rollen.
Conclusie
Ik zou nog meer woorden kunnen schrijven over hoe goed Ben-Huris en hoe het nog meer lof verdient, maar ik denk dat dit een te lang artikel dan wordt. Laat ik het hierbij houden en zeggen dat Ben-Hur, naar mijn mening een perfecte film is, die alle 11 Oscars verdiend heeft. Ben-Hur is nu te koop op Bol.com, Pathé Thuis en Zavvi.nl.
