Cold War is een internationale film die zich afspeelt in Polen tijdens de Koude Oorlog. Cold War is de Engelse titel van deze Pools-Frans-Britse zwart-film uit 2018. De originele titel is Zimna wonja. De film is geregisseerd en geschreven door Pawel Pawlikowski. De film vertelt het verhaal van muzikant Wiktor en de jonge Zula. Wanneer zij elkaar ontmoeten, zijn ze direct tot elkaar aangetrokken. Maar al snel komen ze erachter dat liefde bijna iets onmogelijk is in de tijd van de Koude Oorlog.
Met dank aan Cinéart Nederland voor de samenwerking en het recensie-exemplaar dat ik heb mogen ontvangen. Scroll naar beneden om te zien waar je Cold War kunt kopen op Dvd.
Cold War en Homages
Cold War opent op een bijzondere, maar ook op een ongecompliceerde manier. We zien meerdere plattelandsmuzikanten muziek spelen. Door de openingsscène te laten beginnen met een medium close-Up krijgen we als kijker direct het gevoel ook daadwerkelijk daar te zijn. We zien een extra gedetailleerde voorgrond en een vage, bijna Duits-expressionistische achtergrond. Het voelt daadwerkelijk aan alsof de muzikanten recht in je ziel kijken en door middel van hun zang commentaar geven op de samenleving.
De belangrijkste factor van Cold War is de muziek. Alle verschillende soorten zangstemmen en liederen die voorkomen in deze film leiden je door de film als een muzikaal avontuur. De filmmuziek neemt ons mee door het dagelijks leven in Polen vlak na de Tweede Wereldoorlog. De beelden die we te zien zijn krijgen, zien er ook beeldschoon uit. Het voelt aan als een homage aan voor de Duits-expressionistische films uit de jaren ’20 van de vorige eeuw, maar tegelijkertijd voelt het ook aan als een homage aan de moderne Wes Anderson-films. Deze combinatie zorgt voor unieke beelden.
Cold War voelt ook oprecht aan als een moderne versie van de Duits-expressionistische films. Dat deze film als een homage van Duits-expressionistische films aanvoelt is best wel bijzonder, want het is een film dat zich afspeelt in Polen vlak na de Tweede Wereldoorlog. Zoals men weet heeft Polen het flink zwaar gehad in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers. De situatie tussen Polen en Duitsland wordt ook meerdere malen benoemd door de personages. ´´Duitsers blijven Duitsers´´ is een voorbeeld hiervan. De vraag blijft dan waarom heeft regisseur Pawel Pawlikowsi voor deze homage gekozen?
Persoonlijk denk ik dat het te maken heeft met volgende thema: onmogelijke liefde. Neem bijvoorbeeld de film Metropolis van regisseur Fritz Lang. Dit is een typisch voorbeeld van een Duits-expressionistische film waar een onmogelijke liefde plaatsvindt. Namelijk tussen de rijke jongeman Freder en profeten-vrouw Maria. Bij Pawlikowski’s Cold War is het dan een onmogelijke liefde tussen Wiktor en Zula. Wiktor wilt vluchten voor het communisme en Zula is gelovig. Hierdoor zal ze hoogstwaarschijnlijk gestraft te worden als ze vlucht.
Onmogelijke Liefdes in Cold War
Alleen werkt deze onmogelijke liefde niet perfect op film. Dit omdat we weinig opbouw krijgen over de personages en waarom ze elkaar leuk vinden. We worden er midden in gegooid en moeten maar proberen het tempo van de snel gemonteerde korte scènes te volgen. De filmmakers wilden op een originele manier een kijk geven op een romantisch verhaal door alleen korte ontmoetingen tussen de hoofdrolspelers op te nemen. We zien niet een basisverhaal, waarbij liefde ontstaat en hoe dat ontwikkelt. We zien hoe het ene moment uit het leven van de hoofdrolspelers zich opvolgt door de andere.
Dit kan in sommige films werken en deze film doet dat ook totaal niet slecht. Alleen ik voelde niet de klik tussen de twee. Met gevolg dat ik ook het moeilijk vond om op deze manier hun relatie te volgen. Begrijp me niet verkeerd. De manier hoe het gepresenteerd wordt is redelijk goed. Alleen persoonlijk maakte ik er geen connectie mee. Dit is soms ook het geval en dat is totaal geen probleem, want de film is nog steeds heel goed!
Zo zitten er bijvoorbeeld een aantal bijzondere slim cinematografisch geschoten beelden in. Op een moment in de film, wanneer Wiktor toekijkt naar een voorstelling waar Zula in speelt, zien we hoe Zula opmerkt dat Wiktor toekijkt naar een voorstelling waar zij op dat moment inspeelt. We zien geweldig acteerwerk, dat moeilijk is te beschrijven in emoties. Het is bijna een soort van gekke mix tussen de emoties: verrassing, angst, verdriet, wanhoop en liefde. We zien hoe Zula op dat moment rondjes moet draaien in de tentoonstelling. Dit symboliseert waarschijnlijk dat haar tweestrijdig gevoel van liefde voor Wiktor haar hoofd in rondjes laat draaien. Oftewel dat al deze emoties en gevoelens haar gek maken. Een ander mooi voorbeeld is wanneer Wiktor en Zula weer herenigd zijn in 1956. Ze zijn op een veerboot en kijken toe tussen de bomen aan de overkant een stelletje aan het zoenen is, alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Ze kijken met zo´n geweldige gezichtsuitdrukking ernaar toe. Je voelt het verlangen van deze hoofdpersonages. Je voelt hoe zij verlangen om ook zo in het openbaar van elkaar te mogen houden. Daarna zien we een shot van een kerk. Dit symboliseert dat ze gevangen zit aan hun religie, wat hun weerhoudt om samen te zijn. Nu ik aan het schrijven ben merk ik dat ik ook steeds meer deze film kan waarderen. Het had wat opstartproblemen voor mij nu, maar het is zeker een extreem belangrijke en mooie film. En het is ook zeker een hele goede film.
Ondanks dat deze ´´onmogelijke liefde´´ niet altijd perfect werkt voor de film, voelt de liefde wel oprecht aan nadat de film de tijd heeft gehad om zich te ontwikkelen. We maken de emoties van Wiktor en Zula mee. We voelen hun verlangens en maken alle mooie en slechte momenten met ze mee. Het voelt alsof wij, als kijker, ook onderdeel zijn van deze relatie. Wat ook soort van waar is, want als kijker maken wij alles mee wat zij meemaken. We verbinden ons met deze personages en sommige van ons zullen zich ook identificeren met Wiktor en Zula. Velen hebben een mening over wat de beste scène uit deze film is en velen zeggen dat het de scène is wanneer Zula en Wiktor optreden samen in Parijs. En ik kan niks anders zeggen dat ik het ermee eens ben. Het is een prachtig film-moment dat me enorm heeft geraakt. Ik voelde van alles op dat moment. Het ging verder dan kippenvel. Het voelde alsof ik in plaats van een brok in mijn keel, een brok in mijn hart had. Wat kunnen films toch veel met je doen en wat kunnen films toch prachtig zijn.
Conclusie
De film besluit uiteindelijk om met de ´´onmogelijke liefde´´ iets bijna onmogelijks uit te beelden. Namelijk dat niet alle ´´onmogelijke liefdes´´ iets moois of mogelijks worden. We zien daar inplaats van een realistische interpretatie hoe deze liefde ook uit kan pakken. Mijn mening over deze film was iets dat steeds anders werd tijdens kijken. Zo begon het als een film die wel redelijk goed was, maar me niet zo aantrok, en veranderde het in een meesterlijke wonder dat me heel erg aansprak. Het acteerwerk is sterk. De opbouw van de scènes is sterk en de regie is meesterlijk.
