Confidenza laat zien hoe het delen van geheimen in liefdevolle relaties kan leiden tot machtsverhoudingen waar mensen, vanuit hun gefixeerde liefde, elkaar emotioneel uitbuiten en onder druk zetten. Zo is een van de grote terugkerende thema’s uit de film hoe bij liefde een iemand altijd de ander onderwerpt. Dit is niet alleen terug te zien in de romantische context van het woord “liefde”, maar ook in de pedagogische context van het woord “affectie”. In Confidenza is er ook een groot discussiepunt over hoe leraren zich moeten opstellen tegenover hun leerlingen.
Daarbij wordt er gekeken welke blijvende effecten de houdingen van leraren op deze scholieren zullen hebben. De film stelt de vraag of het creëren van vrije en zelfstandige burgers belangrijker is dan het scheppen van een aanhoudende indruk in het Italiaanse educatiesysteem. Toch is deze Italiaanse film nog veel meer dan dat. Zo is Confidenza een spannende en mysterieuze Italiaanse film die eigenlijk vooral de verhoudingen tussen liefde en angst wil onderzoeken – en boven alles wil verklaren.
Via een web vol leugens en affaires zetten regisseur Daniele Luchetti en scenarioschrijver Francesco Piccolo het filmpubliek aan het denken over de relaties tussen liefde en angst. Of eerder tussen het leven en de dood. De regisseur en scenarioschrijver mogen dan niet altijd even openhartig over hun bedoelingen zijn, maar alsnog weten Luchetti en Piccolo op een artistieke manier te ontroeren met de verfilming van Domenico Starnone’s gelijknamige roman uit 2019. Bovendien weten de cast en crew een beklemmend gevoel van ongemak op te brengen bij de filmtoeschouwers.
Over Confidenza (2024)
Confidenza is een Italiaanse thriller en dramafilm uit 2024. De internationale filmtitel is Trust. De film is geregisseerd door Daniele Luchetti. De regisseur schreef het scenario van de film samen met Francesco Piccolo. De film is een adaptatie van Domenico Starnone’s gelijknamige roman uit 2019. De cast van de film bestaat uit (o.a.) Elio Germano, Federica Rosellini, Pilar Fogliati, Vittoria Puccini en Isabella Ferrari. De film heeft een speeltijd van 136 minuten. Confidenza beleefde zijn wereldpremière bij het International Film Festival Rotterdam (IFFR) op 28 januari 2024.
Het filmverhaal volgt de gerespecteerde leraar Pietro en zijn briljante, jonge leerling Teresa. Na haar afstuderen krijgen ze een affaire. Op een dag vertellen ze elkaar een geheim wat zo schokkend is dat dit het leven van die persoon zou verwoesten. De tijd verstrijkt en Pietro is ondertussen een bekend schrijver en vader van twee volwassen dochters. Desondanks leeft hij in angst dat Teresa opduikt en zijn geheim wereldkundig maakt. Filmdistributeur Arti Film bracht de film op 9 januari 2025 uit in de Nederlandse bioscopen.
Pietro’s paranoïde
Gedurende een groot gedeelte van de film bevindt het hoofdpersonage Pietro zich in een paranoïde status. In de film wordt dit weergegeven door Pietro om te laten gaan met heftige hallucinaties waarin zijn ex-geliefde Teresa hem blijft achtervolgen om zijn leven op elk willekeurig moment kapot te maken. Daarnaast speelt componist Thom Yorke met zijn filmmuziek in op de paniek van het hoofdpersonage. Het beste voorbeeld hiervan is terug te vinden in de momenten dat Pietro doordraait en een orkest doorslaat in het maken van muziek.
Tijdens deze scènes is er in het werk van Yorke geen enkel auditief of thematisch muzikaal hoofdelement terug te vinden. Hoofdrolspeler Elio Germano wisselt in zijn acteerwerk op een meesterlijke manier af tussen het bevechten (fight), wegrennen (flight) en bevriezen (freeze) van zijn paranoïde gedachten en paniekaanvallen. Ondanks dat Pietro in het filmverhaal van Daniele Luchetti en Francesco Piccolo redelijk eendimensionaal is beschreven, weet Germano het hoofdpersonage meer diepgang te geven. De acteur hervormt Pietro tot een goed doordacht (hoofd-)personage die naast veel angsten ook veel karaktereigenschappen heeft.
Zo geeft Germano uitstekend de charismatische, sluwe, geniepige en begerige kanten van Pietro weer. Door de sterke acteerprestatie van Germano en de grote focus in het verhaal op Pietro’s paranoïde zullen filmtoeschouwers alert en gespannen toekijken naar de (innerlijke) worstelingen die dit hoofdpersonage ondergaat. Pietro en de andere filmpersonages nemen regelmatig onbegrijpelijke acties en worden op ongrijpbare manieren in hun karakters ontwikkeld. Verrassend genoeg pakt dit goed uit voor Confidenza. Deze onverklaarbare keuzes werken namelijk in op de mysterieuze en spannende filmsfeer. Daarnaast houdt dit het filmpubliek scherp en op hun hoede.
De pedagogie van affectie
Een terugkerend thema in Confidenza is het doel van het Italiaanse schoolsysteem. De regisseur en scenarioschrijver onderzoeken de eeuwenoude kwestie of onder druk gezet te worden door docenten om goed (of uitstekend) te presteren op school juist, goed en helpend is. De film stelt de vraag of scholieren hun eigen mens kunnen worden als ze gedwongen worden te presteren op school of geduwd worden om hun educatie in een bepaalde richting te vervolgen. Confidenza laat de tweezijdige kant van het werk van een docent zien.
Een goed voorbeeld hiervan is terug te zien bij Pietro’s spreuk dat iedere leerling van hem moet proberen te doen waar ze zich goed bij voelen en blij van worden. Tegelijkertijd zet Pietro zijn oud-leerling Teresa onder druk om een haar educatie te vervolgen in het veld van wiskunde, omdat ze daar in uitblonk en een van zijn best presenterende studenten was. De regisseur en scenarioschrijver laten op een subtiele manier zien dat docenten als Pietro hun leerlingen bepleiten voor het volgen van hun dromen, zolang ze onder de voorwaarden of ideeën van de docenten vallen.
Luchetti en Piccolo laten zien dat veel docenten (zoals Pietro) geloven dat leerlingen moeten doen wat de docent zegt, omdat ze weten wat het beste voor hen is. Confidenza laat zien dat deze insteek in het Italiaanse educatiesysteem toch tweestrijd, verzet en problemen met zich meebrengt. Ondanks dat het filmverhaal de vraag opstelt of het onderwijs een vasthoudende indruk moet houden bij de scholieren, bepleiten de regisseur en scenarioschrijver op een subtiele manier dat leerlingen vrij moeten zijn om hun eigen keuzes te maken.
Geheimen en obsessieve liefde
In Confidenza worden de besproken geheimen niet audiovisueel of in het narratief bekendgemaakt. Door de geheimen niet bekend te maken blijft de film spannend en mysterieus. Het geeft het filmpubliek creatieve vrijheid om zich voor te stellen wat het geheim is dat Pietro’s leven zou kunnen verwoesten. In Confidenza kan het hoofdpersonage zijn leven niet op een normale of kalme manier voorzetten doordat hij zijn grote geheim heeft gedeeld met het personage Teresa.
Als het ware kan Pietro niet meer echt bestaan na het delen van zijn geheim. In het filmverhaal ontstaat na het delen van dit geheim een giftige machtsverhouding waarbij Pietro zijn best doet om het tij te keren tegen Teresa. Doordat Teresa zich opstelt als een geobsedeerde ex-vriendin die niet geeft om wat ze kan verliezen, slaagt Pietro hier nooit in. Teresa wordt briljant gespeeld door actrice Federica Rosellini.
De actrice weet op een subtiele manier het calculerende karakter van Teresa weer te geven. Rosellini weet goed de geobsedeerde en verliefde kanten van Teresa vorm te geven. Met de kleinste veranderingen in haar lichaamshouding, gezichtsuitdrukkingen en articulatie van dialogen weet de actrice een spel te spelen dat zowel Pietro als het filmpubliek gespannen houdt. Rosellini geeft het totale plaatje van een obsessieve liefde weer – vol bijkomende emoties als wraak, wrok en (competitieve) jaloezie.
Bedorven citroenen en symbolisme
De film zet symbolisme in om de besproken thema’s uit het verhaal niet alleen op een narratief vlak, maar ook op een audiovisueel vlak krachtiger in beeld te zetten. Symbolisme is terug te vinden in meerdere interacties en scènes. Zo is er symbolisme terug te vinden in de scène dat Teresa haar hand snijdt aan een stuk afgebroken glas. Deze scène vindt direct plaats nadat Teresa en Pietro hun grootste geheimen met elkaar hebben gedeeld. De bloedende snee symboliseert dat hun relatie net zo goed als haar hand beschadigd is door deze bekendgemaakte geheimen.
Een ander terugkerend symbool is dat van bedorven citroenen. In de film bespreken Pietro en Teresa meerdere malen de tijd van de Romeinen. Nu is bij de Romeinen het citroen het attribuut van Venus: de godin van de liefde en vruchtbaarheid. Door de citroenen in de film bedorven te laten zijn, laten de regisseur en scenarioschrijver zien dat de liefde tussen Pietro en Teresa bedorven is. Een ander symbool dat ik wil uitlichten is dat van de slang die zijn eigen staart opeet.
Volgens Teresa kan Pietro zo beschreven worden. De slang die zijn eigen staart op eet, symboliseert (o.a.) het eeuwige terugkeren en de cyclische aard van de natuur. Net zoals dat de vier seizoenen in de natuur terugkeren en behoren tot de cyclische aard, keert Teresa constant terug in het leven van Pietro. Dit komt voor een groot deel doordat zijn angst voor haar potentiële acties hun giftige relatie in stand houdt. Pietro bevindt zich in een zelfvervullende destructieve levenscyclus: net zoals een slang die zijn eigen staart opeet.
Conclusie
Naast een boeiend verhaal en sterk acteerwerk bevat deze Italiaanse thriller en dramafilm meerdere sterke technische aspecten. Ondanks dat de technische aspecten minder voorrang krijgen, weten ze toch indruk op te wekken. Zo is het werk van de make-up afdeling zo krachtig en geloofwaardig dat ik in eerste instantie het idee had dat de bejaarde versies van Pietro en Teresa gespeeld werden door een andere acteur en actrice. Hiernaast bevat Confidenza interessante productieontwerpen en set decoraties. Deze twee technische aspecten weten vooral tijdens het einde van de film te intrigeren.
Tijdens dit filmeinde wordt Pietro geconfronteerd met een doolhof van herinneringen en hallucinaties die (o.a.) door het werk van productieontwerper Paolo Bonfini er zo overweldigend uitzien. De filmmuziek van componist Thom Yorke is wellicht het imposantste technische aspect uit Confidenza. Yorke weet op een briljante manier verschillende muziekgenres in te zetten om de rappe stemmingswisselingen en constant veranderende gemoedssferen van Pietro (en Teresa) weer te geven. Zo maakt Yorke niet alleen gebruik van droevige jazz muziek, maar ook van futuristische en aparte muziekklanken.
Op enkele momenten wordt zelfs het neuriën en zachte gezang van Teresa opgenomen in zijn filmmuziek. De componist slaagt erin om een gevoel te scheppen dat de muziek meeleeft – en door de inclusie van gehijg in zijn muziek ook meeademt – met de personages uit de film. Desondanks is de filmmuziek op meerdere momenten te luid en overheersend. Tijdens deze filmmomenten raakt Confidenza zijn momentum en boodschap in het verhaal kwijt. Een ander duidelijk minpunt is de tekortkoming aan boeiende bijpersonages.
Naast Teresa zijn er weinig goed onderbouwde of ontwikkelde bijpersonages die het verhaal nog aangrijpender maken. Teresa is als bijpersonage zo goed ontwikkeld dat ze zelfs gezien kan worden als het tweede hoofdpersonage. Er kan dus geconcludeerd worden dat Confidenza eigenlijk geen interessante bijpersonages bevat. Desondanks blijft deze Italiaanse thriller en dramafilm een sterke aanrader door het meeslepende verhaal dat vol zit met mysterieuze geheimen en spannende filmmomenten. Confidenza is nu te zien in de Nederlandse bioscopen. Mijn dank aan Arti Film voor het versturen van een online recensie-exemplaar.
