Kan een depressieve film je helpen met het verwerken van je eigen depressie? Lees dit artikel verder om mijn mening hierover te lezen.
Voor het schrijven van dit artikel heb ik de film Ad Astra gekeken. Het originele (Engelse) artikel van mij is terug te vinden op Medium.
Synopsis
Ad Astra is een film die uitkwam in 2019. De film is geregisseerd door James Gray en verteld het verhaal van Roy McBride. Dit personage wordt trouwens meesterlijk gespeeld door Brad Pitt. De mensheid en het heelal worden bedreigd door mysterieuze stroompieken. Astronaut Roy McBride begint aan een gevaarlijke missie om deze mysterieuze energie storm te stoppen. Alleen weet hij nog niet dat deze missie op emotioneel vlak veel van hem zal vragen.
Ad Astra is niet alleen een geweldige psychologische ruimte-film. Het is ook nog één depressieve film. Sterker nog; het zou zelfs de beste depressieve film genoemd kunnen worden.
Maar wat is een depressieve film? In deze special werp ik een blik op dit soort films en geef ik hier verder uitleg over. Ik zal dit doen door de film Ad Astra te analyseren en te schrijven wat een depressieve film geweldig maakt.
Latijnse spreuken
Per aspera ad astra. Wat heeft deze Latijnse spreuk te doen met de James Gray-film? Ad Astra is een Latijnse uitdrukking die staat voor; “naar de sterren”. Dit is een Latijnse uitdrukking die bijna altijd in de context van moeilijkheden wordt gebruikt. Dit is duidelijk het geval. Als we namelijk kijken naar het ontstaan van deze uitdrukking, dan komen we terecht bij Publius Vergilius Maro. Deze romeinse dichter – die ook wel bekend stond als Virgil – schreef het epos Aeneis. In dit epos kwam ook de volgende uitdrukking voor: “sir itur ad astra”.
Dit zou hedendaags vertaald worden naar: “Zo stijgt men tot de sterren!”. In dezelfde epos schrijft Virgil ook: “opta ardua pennis astra sequi”. Dit kan vertaald worden naar: “wens om moeilijk te bereiken sterren op de vleugels”. We komen nu al dichter bij de context van Ad Astra en waarom deze film over moeilijkheden en depressiviteit gaat. Er is echter een spreuk dat het dichtstbij deze film staat. Kun je al raden over welke spreuk ik het heb?
Ik heb het over de spreuk – “Per aspera ad astra”. Deze Latijnse spreuk kan vertaald worden naar: ”Om de sterren door moeilijkheden”. Algemeen kan het ook vertaald worden met “een ruwe weg leidt naar de sterren”. In de context van de film is het logisch dat Ad Astra zo genoemd is door de filmmakers. De film neemt je letterlijk op een reis naar de sterren. Dat weet je al als je de trailers hebt gezien. Maar Ad Astra laat je ook de ruwe weg, die leidt naar de sterren, zien.
Het is een realistische optie dat de filmmakers bewust de titel hebben ingekort door het “Per aspera”-gedeelte van de Latijnse spreuk weg te laten. Dit kan symboliseren dat problemen op een reis (naar de sterren) niet altijd te overzien zijn. Dit is niet alleen het geval voor Brad Pitt’s Roy McBride. Het is ook het geval voor velen mensen uit het echte leven. We kunnen niet altijd zien wat er ons staat te gebeuren. En we kunnen al helemaal niet zien wat er gaat gebeuren in de toekomst.
Erkenning van Depressieve Gevoelens
Brad Pitt speelt een personage dat depressief is. Alleen weet het personage zelf niet dat hij depressief is. Hij heeft al zijn emoties voor zo lang weggestopt. Hierdoor heeft hij niet meer de kracht en kennis om emoties te voelen. Dit is waarschijnlijk veroorzaakt door de trauma die hij heeft moeten meemaken. Een trauma waarin zijn vader hem verlaat voor een ruimte-missie en niet meer thuis komt.
Vanaf een afstand lijkt het misschien erop dat Ad Astra een avontuurlijke ruimte-film is met een mannelijke hoofdrol. Maar als je goed kijkt, dan zal het je opvallen dat Ad Astra over veel meer dan dat gaat. De film gaat eigenlijk over het confronteren van je verleden, zodat je beter kan leren om te gaan met je depressie of trauma’s.
Dit kan misschien (niet) shockerend overkomen, maar ook ik heb mijn problemen met depressieve gedachtes en gevoelens. Ik vecht en verzet me regelmatig nog tegen negatieve en depressieve gedachten. In het verleden was dit nog veel erger aanwezig, maar ik heb er nog regelmatig last van. Dit is iets waar ik niet helemaal bij mee ben. Net zoals Pitt’s Roy McBride had ik in het verleden de toegang tot mijn eigen emoties weg gestopt.
Dit gebeurt nooit heel simpel of in 1 keer. Het duurt meestal jaren voordat het proces zo ver is gekomen, dat je niet meer bij je emoties komt. Ik kwam er ook pas later achter dat ik hier last van had. Want ik was zo gewend geraakt aan mijn depressie, dat ik geen waarde meer hechte aan emoties als blijdschap of plezier. Toen ik merkte dat ik zelfs geen plezier meer beleefde bij het spelen van een simpel spelletje, wist ik dat er iets goed mis was. Ik begon te erkennen dat ik last had van depressieve gevoelens en negatieve gedachten. Dit was de eerste stap in mijn herstelproces.
Herkenning van Depressieve Gevoelens
Mijn eerste fase, van het accepteren dat ik depressief was, had al lang plaats gevonden toen ik Ad Astra voor het eerst had gezien. Maar na het bekijken van Ad Astra kwam ik in een nieuwe soort fase. Een fase van herkenning en bewustwording dat je niet alleen bent in het depressief zijn. Dit is iets wat enorm belangrijk is voor het herstelproces.
Laat ik wel een punt erg duidelijk maken. Ik probeer niemand te forceren om te herstellen. Ik probeer alleen maar mijn eigen kijk op sommige punten te geven. Ik probeer niet te zeggen dat je depressieve gedachten weg moeten – of zelfs weg zullen – gaan. Ik hoop wat motivatie of hoop te kunnen geven met dit artikel. Sterker nog; ik hoop de lezers van dit artikel aan het denken te laten zetten. Ik hoop dat door mijn ervaring met depressiviteit te delen, dit jullie op enige manier kan helpen.
Ik wil jullie laten weten dat je nooit alleen bent. Er zijn zoveel mensen in je omgeving die je willen helpen. Sommige van deze mensen ken je nog niet eens. Maar er zal altijd iemand zijn die klaar voor je staat. Iemand die om je geeft en die je kan helpen! Vergeet ook niet dat er heel veel mensen zijn die dezelfde soorten negatieve gedachten hebben. Laat je nooit vertellen dat je je niet depressief of somber mag voelen. Je hebt al het recht om je zo te voelen en is het meer dan normaal om hulp te vragen. Je kant altijd om hulp of steun vragen.
Ik wilde specifiek over Ad Astra praten, omdat dit een film is die me geholpen heeft met terugkerende depressieve gedachten. Voor een langere tijd heb ik deze negatieve gedachten in een hoekje geduwd of niet erkent. Ik zei tegen mezelf dat mijn depressie voorbij was en dat ik me niet meer somber mocht voelen. Na het zien van Ad Astra realiseerde ik me dat ik misschien gewoon gevoelig ben voor dit soort sombere gedachten.
De kunst van depressieve films
Laat ik maar direct duidelijk maken met hoe ik over dit soort films denk! Depressieve films kunnen je helpen om je beter te laten voelen. Je ziet namelijk dat je niet alleen bent. Je ziet dat je niet de enige bent met depressieve klachten. Daarnaast zetten dit soort films je aan het denken. Wat als gevolg kan hebben dat je je depressieve gedachten begint te erkennen en te herkennen. Ook weet je nu dat je liever voor jezelf moet proberen te zijn. Want alleen maar streng en negatief tegenover jezelf zijn, gaat je niet verder helpen in het leven.
Er is een zekere kunstvorm in depressieve films. Het is een kunstvorm die je niet vaak in andere soorten films ziet. Deze soort films zorgen ervoor dat je gaat nadenken over je leven. Niet in de vorm van piekeren. Maar eerder in de vorm van bewustwording. Een film zoals Ad Astra kan je laten nadenken over hoe je tegenover je geliefdes en je eigen emoties staat. Een film als Eternal Sunshine of the Spotless Mind laat je nadenken over liefde en je relatie(s). Er zijn zelfs meer recente blockbusters die erg depressief kunnen zijn.
Zo is er een blockbuster animatie-film van Warner Bros. Animation (genaamd Justice League Dark: Apokolips War) die je laat nadenken over de keuzes die je maakt en de consequenties die deze keuzes kunnen hebben. De mensen die denken dat alleen art-house films depressief kunnen zijn, zien het dus echt verkeerd. Zelfs grote superhelden-films – zoals Avengers: Infinity War – kunnen depressieve momenten bevatten. In deze superhelden-film verliezen onze favoriete helden en de helft van het universum verandert in stof. Als dat niet erg somber is voor een superhelden-film, dan weet ik het ook niet meer.
Conclusie
Depressieve films kunnen je dus leren beter om te gaan met het feit dat je depressief bent. Nu hoeft dat niet voor iedereen hetzelfde te zijn uiteraard. Daarnaast zijn er ook grenzen. Een serie als 13 Reasons Why is een goed voorbeeld van hoe je een serie verkeerd depressief kan maken. Maar dat is een verhaal voor een andere keer.
Wees dus wel voorbereid – depressieve films kunnen erg zielig of somber zijn. Maar vergeet niet dat dit soort films ook erg activerend of inspirerend kunnen zijn. Ze kunnen je leren om om hulp te vragen. Het vragen om hulp bij een vriend, familie-lid of psycholoog kan natuurlijk nog te hoog gegrepen zijn. Dus waarom begin je dan niet met een film zoals Ad Astra? Dit is een film die mij erg heeft geholpen en daarom raad ik hem ook zeker aan om te kijken. Hopelijk helpt deze film jou ook! En vergeet nooit…
Per aspera ad astra…
