Dune: Part Two is een epische en prachtige film die generaties lang geliefd zal blijven. Het is een bewijs van de verbeeldingskracht van meesterlijke filmmakers. Regisseur Denis Villeneuve toont het filmpubliek de kracht van audiovisuele storytelling. Hij doet dit niet alleen door grandioze actiescènes te maken. Villeneuve weet dat hij zich eerst op het verhaal moet richten om de film echt opwindend te maken. De momenten van zwaardgevechten, luchtaanvallen en (nucleaire) oorlogsvoering, moeten de emotionele verhaalstructuur van Pauls heldenreis volgen.
Als deze grote actiescenes niet de emotionele kern van het verhaal volgen, doen ze er niet toe. Anders is Dune: Part Two gewoon weer een ander voorbeeld van een spektakelfilm met een dun en saai verhaal. Dune: Part Two is net zoals zijn voorganger, Dune uit 2021, gebaseerd op Frank Herberts gelijknamige boek. Het verhaal van Dune is gelaagd en diepgaand. Het zit vol met thema’s als corruptie, imperialisme en kapitalisme. Herbert gebruikt profetieën als middel om te laten zien hoe indoctrinatie en propaganda worden gebruikt om zowel de geest als het lichaam van de oorspronkelijke bewoners van Arrakis tot slaaf te maken.
In Dune: Part Two maakt Villeneuve duidelijk dat de profetie van de Lisan al Gaib is gecreëerd om de inwoners van Arrakis – de Fremen – een symbool van hoop te geven. De ironie van deze profetie is dat hun held een buitenstaander zal zijn: Paul Atreides. Villeneuve beargumenteert uitstekend dat de held van de inheemse bevolking eigenlijk een Fremen zou moeten zijn. Hij speelt met concepten als blanke redders en wit privilege. De Fremen moeten worden gered door een blanke buitenstaander, die ook nog eens van hoge afkomst is.
Door de Fremen te onderwerpen aan de profetie hopen de Bene Gesserit, de bedenkers en inzetters van de profeties, dat de inheemse bevolking van Arrakis zal blijven wachten op hun redder in nood en zich niet zelf zullen verzetten tegen het gevestigde regime. Villeneuve en scenarioschrijver Jon Spaihts leveren een aangrijpend verhaal waarin gespeeld wordt met de dualiteit van de gevolgen van acties van mensen die hooggeboren zijn. De spektakelstukken zijn groots en indrukwekkend op beeld gezet door cinematograaf Greig Fraser, maar zonder de regievisie van Villeneuve en het scenario dat hij samen schreef met Spaihts, zou Dune: Part Two niet de meesterlijke film zijn die het nu is geworden.
Over Dune: Part Two (2024)
Dune: Part Two is een Amerikaanse epische en avontuurlijke sciencefictionfilm uit 2024. De film is geregisseerd door de beroemde filmmaker Denis Villeneuve. Dune: Part Two is een direct vervolg op de film Dune uit 2021. De regisseur schreef samen met Jon Spaihts het scenario van de film. Ze baseerden het scenario op Frank Herberts gelijknamige boek. De film is geproduceerd door Mary Parent, Cale Boyter, Tanya Lapointe, Patrick McCormick en Villeneuve. De uitvoerend producenten zijn Josh Grode, Herbert W. Gains, Spaihts, Thomas Tull, Brian Herbert, Byron Merritt en Kim Herbert.
Kevin J. Anderson dient als creatief adviseur tot de uitvoerend producenten. Dune: Part Two is het spectaculaire tweede deel van deze boekverfilming. De film heeft een grootse internationale sterrencast. De cast bestaat uit (o.a.) Timothée Chalamet, Zendaya, Rebecca Ferguson, Josh Brolin, Austin Butler, Florence Pugh, Dave Bautista, Christopher Walken, Léa Seydoux, Stellan Skarsgård, Charlotte Rampling, Souheila Yacoub, Anya Taylor-Joy en Javier Bardem.
Villeneuve werkt in Dune: Part Two opnieuw samen met cinematograaf Greig Fraser, productieontwerper Patrice Vermette, filmmonteur Joe Walker, kostuumontwerpster Jacqueline West en supervisor van visuele effecten Paul Lambert. Daarnaast is ook componist Hans Zimmer teruggekeerd om de filmmuziek van Dune: Part Two te componeren. De film heeft een speeltijd van 166 minuten. In Dune: Part Two wordt het legendarische verhaal Paul Atreides verder vertelt.
In gezelschap van Chani en de Fremen, zint hij op wraak op degenen die voor de ondergang van zijn familie gezorgd hebben. Paul moet nu kiezen tussen de liefde van zijn leven en het lot van het universum om de vreselijke toekomst te voorkomen die hij als enige kan voorzien. Dune: Part Two werd op 29 februari 2024 in de Nederlandse bioscopen uitgebracht. Dune: Part Two werd op 10 juli 2024 door Warner Home Video en Day One MPM uitgebracht op 4K Ultra HD Blu-ray Steelbook, Blu-ray en DVD. Mijn dank aan Warner Home Video en Day One MPM voor het versturen van een recensie-exemplaar.
Controle en lotsbestemmingen
Net zoals de eerste film opent Dune: Part Two met een bewerkte diepe stem die in een buitenaardse taal spreekt. De stem zegt dat controle over specie zal zorgen voor controle over iedereen. Hiermee zetten regisseur Denis Villeneuve en scenarioschrijver Jon Spaihts direct de toon van de film neer. Ze laten hiermee weten dat de strijd om galactische macht een onderliggend belangrijke rol zal spelen in het verhaal. De regisseur en scenarioschrijver laten de personages omgaan met de vraag wat ze over hebben om aan de macht te blijven staan of aan de macht te komen.
Hierbij speelt het duo goed in op de innerlijke conflicten die het hoofdpersonage Paul Atreides heeft. Paul twijfelt of hij trouw moet blijven aan zichzelf of dat hij moet veranderen voor het welzijn van zijn familie? Wil hij wraak nemen op de dood van zijn vader of wil hij zijn weg vinden in het leven als een Fremen? In eerste instantie lijkt Paul zijn eigen weg te vinden in de film wanneer hij de ring van zijn vader Hertog Leto Atreides wegstopt in een zakje vlak bij zijn hart.
Het intieme camerawerk van cinematograaf Greig Fraser lijkt te suggereren dat Paul de herinneringen van zijn vader altijd bij zijn hart zal dragen, maar dat hij zijn nalatenschap om te leiden los zal laten. Als het ware haalt hij deze missie van zijn handen af, door de ring van zijn hand af te halen en weg te stoppen. Uiteindelijk lijken Villeneuve en Spaihts door middel van onverwachte en ongewenste evenementen uit de film te suggereren dat Pauls enige manier om te overleven is door te veranderen en zich te gaan gedragen als de vijand die zijn vader heeft vermoord.
Waar Dune opent met een thema over de betekenis van dromen, bouwt Dune: Part Two subtiel in op dit onderwerp door de focus te verleggen naar de controle van deze dromen (en visioenen). Dune gaat meer over Paul die zijn rol in de mogelijke lotsbestemmingen van de toekomst ontdekt, terwijl Dune: Part Two meer gaat over het leren inzetten van deze mogelijke lotsbestemmingen om de toekomst te veranderen naar de zogenaamd beste uitkomst.
Technisch briljant
De filmmuziek van componist Hans Zimmer weet goed in te spelen op de gespannen sfeer van intense filmmomenten. Zimmer weet deze filmmomenten met gedetailleerde muziek te ondersteunen. Hierbij kun je denken aan de toevoeging van hartkloppingen en tikkende geluiden bij spannende filmmomenten, maar ook aan onbekende futuristische of buitenaardse klanken bij scènes met eigenaardige visuele effecten. Hiernaast levert de componist ook hoopvolle, doordringende en mysterieuze muziek. Uiteraard maakt Zimmer in Dune: Part Two ook gebruik van de muzikale thema’s van de verschillende grote families en personages die in de eerste film werden gebruikt.
Naast Zimmer weet ook de geluidsafdeling op een geniale manier geluid in te zetten. Met hun geluidsbewerking en geluidsmixing weet deze afdeling zelfs de stilste geluidseffecten, zoals stiekem over een woestijnheuvel rennen, effectief, geloofwaardig en hoorbaar te laten klinken. Er zijn nog meerdere manieren waarop Dune: Part Two laat zien technisch briljant te zijn. Zo weet filmmonteur Joe Walker op de juiste momenten af te wisselen tussen perspectieven in het camerawerk van Fraser. Daarnaast wisselt Walker, onder begeleiding van Villeneuve, sterk af tussen de verschillende locaties en verhaallijnen van de vele interessante personages.
Het werk van visagisten en de make-up afdeling laten de technische kracht van de film zien door op indrukwekkende manieren make-up en protheses te gebruiken. Hierbij worden ze ondersteund door het werk van kostuumontwerpster Jacqueline West. De make-upafdeling en kostuumontwerpster weten hoe ze de personages er vreemd, maar levendig uit moeten laten zien. Ze weten allebei hoe ze deze personages van elkaar moeten onderscheiden en hoe hun tegenstrijdige uiterlijk hun ideologieën en overtuigingen verder kan uitdagen.
De visuele effecten en computer gegenereerde beelden zijn adembenemend en realistisch. De visuele effecten zijn goed gebruikt om de visuele sfeer van de filmwereld te manipuleren en te verbeteren. Tijdens het kijken van de film kunnen filmtoeschouwers geloven dat ze zich bevinden op echt bestaande planeten uit een ander heelal. De computer gegenereerde beelden zijn hyperrealistisch en gedetailleerd uitgewerkt. Vooral de verschillende mechanica en de grootse zandwormen zien er spectaculair uit. Tijdens het kijken van de film vroeg ik me op meerdere momenten af hoe ze bepaalde effecten voor elkaar hebben gekregen en dat is, naar mijn mening, een goed teken van geloofwaardige filmmagie.
De visuele effecten en computer gegenereerde beelden zien er regelmatig uit als Concept Art dat tot leven komt. Voor de onwetende en leergierige filmliefhebbers onder ons: Concept Art is een vorm van visuele kunst die gebruikt wordt om concepten of ideeën over te brengen voor (o.a.) films. Concept Art helpt bij het opbouwen van het uiterlijk van de filmwereld. Het helpt de filmmakers bij het visualiseren van de omgevingen, werelden, planeten, voertuigen en wezens van de filmwereld. Daarnaast wordt Concept Art ook gebruikt bij andere mediavormen als videogames, animaties, stripboeken en televisieprogramma’s.
Het beste technische aspect uit Dune: Part Two is het werk van cinematograaf Greig Fraser. De cinematograaf maakt wijselijk gebruik van de schaal van zijn camerawerk om het publiek het belang van de vaak klein geportretteerde mensen te laten zien. Fraser plaatst belangrijke personages en figuren naast enorme mechanische voertuigen om te laten zien hoe klein de mens letterlijk is. Door hun acties zowel van dichtbij als van veraf te volgen, laat hij de betekenis van de acties van deze personages zien. Hij laat bijvoorbeeld de vernietiging en het instorten van de ornithopter van een afstand zien.
Dit resulteert in een epische verschijning van een betekenisvolle explosie. De explosie ziet er niet alleen spectaculair uit, maar is ook betekenisvol doordat Fraser in zijn camerawerk zowel de grootsheid van de explosie als de acties die hebben geleid tot deze explosie, van verschillende afstanden in beeld heeft gezet. Bovendien zijn de actiescènes gewelddadig en bruut in beeld gezet. Hierbij volgt Fraser met zijn camera de actie en komt hij bij diverse actiescènes met elke aanval steeds dichter bij het gevecht. Door het briljante camerawerk van Fraser zat ik op het puntje van mijn stoel tijdens het kijken van Dune: Part Two.
Romantiek en geloof
Dune: Part Two bevat meer romantische aspecten in het filmverhaal dan het eerste deel. Villeneuve laat zien dat hij ook best een romantische film zou kunnen regisseren, want de filmmaker zet de opbloeiende liefde tussen Paul Atreides en Chani geloofwaardig en mooi op beeld. Hierbij wordt de regisseur ondersteund door het onderlinge charismatische acteerwerk van Zendaya en Timothée Chalamet. De kalme, rustgevende filmmuziek bevat een exotische toon dat helpt bij het versterken van de romantische scènes uit de film. Het verhaal van Dune: Part Two gaat verder meer in op de tradities, geloven en levenwijzes van zowel de Harkonnen als de Fremen.
Villeneuve en Spaihts spelen met het verhaal in op de verschillende, soms tegenstrijdige vormen, van geloof die kunnen voorkomen. Zo zijn er bij de Fremen in Dune: Part Two sprake van een oud zuidelijk en een noordelijk geloof. Tussen de fundamentalisten uit het zuiden en de Fremen uit de Noorden vinden regelmatig discussies en conflicten plaats over het geloof. Waar de fundamentalisten geloven in de komst van een messias van buitenaf, geloven de noordelijke Fremen dat hun redder in nood een Fremen moet (en zal) zijn. In het verhaal laten de regisseur en scenarioschrijver zien dat de botsingen in het geloof behoren tot een groter terugkerend probleem.
Zo kan een religie of profeet veel goeds doen en voor veel mensen iets hoopvols betekenen. Tegelijkertijd kan het ook veel kwaads doen en schade aanrichten in de vorm van oorlog, dood en pijn. Daarnaast bepleiten Villeneuve en Spaihts dat het wachten op een redder in nood niet de huidige situatie zal verbeteren. Ze maken duidelijk dat wachten op verlossing hen in bedwang houdt en slaaf maakt van een systeem dat niet door hen is gecreëerd. In Dune: Part Two laat Villeneuve de dood en indoctrinatie van de vrije wil op een subtiele en aangrijpende manier zien.
Een ster onder de sterren
Een van de beste onderdelen van Villeneuve’s Dune (2021) was de cast die met hun bijzondere acteerprestaties een sterke indruk wisten achter te laten. Villeneuve zet samen met de cast van Dune: Part Two deze trend voort. Deze tweede film bevat opnieuw een grootse sterrencast. Van alle grote sterren steelt hoofdrolspeler Timothée Chalamet, net zoals in de eerste film, het meest de show. De acteur is simpelweg zo goed dat zijn acteerwerk alleen al zorgt voor een van de beste en intenste filmscènes van de afgelopen jaren.
In deze scène krijgt Chalamet de kans om zijn monoloog te vervormen naar een grote toespraak. De acteur levert zo’n ongelooflijke prestatie dat de scène nog groter wordt dan de bedoeling van de toespraak was. Chalamet wisselt op de juiste momenten af tussen een gevoel van schreeuwende kapsones en een kalme, doordringende en overtuigende stem die speelt met de gedachten, dromen, angsten en twijfels van de Fremen. Zijn acteerprestatie maakt niet alleen deze scène zo veel epischer, maar de gehele film ontroerender en prachtiger.
Ondanks de opkomende catastrofale consequenties van zijn acties geloof je tijdens de film dat Chalamets Paul Atreides de Fremen echt naar het Groene Paradijs wil en zal leiden. Chalamets betrokken acteerprestatie maakt zijn wending naar een donkere kant van zichzelf tragischer. De tweestrijd waarin Paul zich bevindt, wordt door Chalamet uitstekend geportretteerd. De acteur weet met zijn acteerprestaties een nieuw iconisch personage neer te zetten waar meerdere generaties het lang het nog over zullen hebben.
Indrukwekkende sterrencast
Chalamet is uiteraard niet de enige acteur die een briljante indruk weet achter te laten. Een van de andere acteurs die opvalt is Dave Bautista. Ondanks zijn relatief korte speeltijd, weet de acteur sterk te spelen met het onvoorspelbare karakter van zijn personage Rabban. Bautista levert een bijzondere prestatie doordat zijn personage nog onvoorspelbaarder in het verhaal wordt neergezet: vooral wanneer we hem bang, nerveus en kwetsbaarder zien worden. De acteur laat opnieuw zien waarom hij de beste WWE-ster is die acteur is geworden.
Javier Bardem krijgt in Dune: Part Two meer te doen dan in het eerste deel en dit is iets waar we dankbaar voor mogen zijn, want de acteur levert een geweldige, droge en directe acteerprestatie als een religieuze fanatiekeling. Bardem laat in zijn acteerwerk goed zien hoe zijn personage Stilgar verblindt wordt door zijn (deels eigen opgezette) geloof. Hierbij speelt de cinematograaf goed in op zijn acteerprestatie. Fraser zet Bardems acteerprestatie zo in beeld dat de filmtoeschouwers zijn doordrongen geloof in Paul als iets onbreekbaars en heiligs ervaren.
Actrice Rebecca Ferguson speelt in Dune: Part Two ook een belangrijke rol. Zo doorgaat haar personage Lady Jessica een prominente verandering wanneer ze een Eerwaarde Moeder van de Fremen wordt. Ferguson laat op een mysterieuze en stiekeme manier zien hoe ongelovigen geniepig door propaganda, indoctrinatie en (voornamelijk) angst bekeerd worden tot een heilig doel. In Dune: Part Two is Fergusons personage op een pad om de ongelovigen onder de Fremen stuk voor stuk te bekeren. Hierbij begint ze bij de zwakkeren en kwestbaren: de mensen die bang zijn voor haar en Paul.
De grootste nieuwkomer tot deze franchise is acteur Austin Butler. De acteur speelt de gestoorde Feyd-Rautha Harkonnen. Butler oogt oprecht psychopathisch door zijn aparte maniertjes. Zo lijkt hij op meerdere momenten tijdens een gladiatorengevecht te brullen als een beest. Bovendien gaat hij lachen wanneer er bijna een mes door zijn gezicht heen wordt gestoken. Desondanks krijgt Butler iets minder te doen in het verhaal dan ik had gehoopt. Naast Butler is acteur Stellan Skarsgård ook angstaanjagend goed in zijn rol als Baron Harkonnen.
De acteur levert een gruwelijke prestatie waarbij hij krachtig in speelt op het imago dat zijn personage achter heeft gelaten na de eerste film. Dune: Part Two bevat ook nog kleine, interessante acteerprestaties van Josh Brolin, Léa Seydoux, Florence Pugh, Christopher Walken en Charlotte Rampling. Helaas krijgen deze acteurs en actrices uit de cast iets minder tijd op het grote scherm, waardoor hun acteerprestaties minder opvallen. Zendaya krijgt in Dune: Part Two juist meer te doen dan in de eerste film.
De actrice levert een oprechte acteerprestatie waarbij ze haar woede, compassie, liefde en kameraadschap allemaal overtuigend neerzet. Uiteindelijk is de cast van Dune: Part Two zo groots, dat niet alle acteerprestaties uitgebreid benoemd kunnen worden. De cast van deze tweede film is zo groot dat de scènes van acteurs Stephen McKinley Henderson en Tim Blake Nelson verwijderd zijn. McKinley Henderson was al te zien in de eerste film als Thufir Hwat, terwijl Blake Nelson een nieuw personage zou spelen in Dune: Part Two.
Conclusie
Dune: Part Two is een meesterlijke film die in elk opzicht de vorige film overtreft. Ondanks dat Dune: Part Two, net zoals de eerste film, een open einde heeft, weet regisseur Denis Villeneuve het verhaal niet af te raffelen of onopgelost achter te laten. Het einde van Dune: Part Two is de proloog tot de heilige galactische oorlog uit Pauls dromen en visioenen. Het laatste half uur van de film bevat een episch en memorabel gevecht. Villeneuve pakt in de laatste akte groots uit. De tactieken achter het laatste gevecht zijn groot, maar de krankzinnige oorlog die daarmee gevoerd wordt is nog groter.
In deze gevechten zijn de bombastische gevechten in de lucht en de strijd tussen grootse legers net zo spannend als de een-op-een zwaardgevechten. Villeneuve weet op een briljante en creatieve manier het verhaal van Dune verder te onderbouwen en adapteren. Dune: Part Two bevat indrukwekkende acteerprestaties die versterkt worden door het betekenisvolle camerawerk van cinematograaf Greig Fraser. Helaas krijgen niet alle (nieuwe) bijpersonages evenveel te doen in verhaal. Het spannende en emotionele filmverhaal wordt verder ondersteund door de filmmuziek van componist Hans Zimmer en het montagewerk van filmmonteur Joe Walker.
Het werk van kostuumontwerper Jacqueline West behoort ook tot de pluspunten van de film. De visuele effecten en computer gegenereerde beelden uit Dune: Part Two zijn zo levensecht dat het me niet zou verbazen als ze de Oscar voor Beste Visuele Effecten winnen. Dat zal waarschijnlijk niet de enige prijs zijn die ze winnen, want Dune: Part Two behoort sowieso tot de beste films van 2024. De film kan zeker gezien worden als een modern meesterwerk. Dune: Part Two is nu te koop op 4K Ultra HD Blu-ray Steelbook, Blu-ray en DVD op (o.a.) Bol.com. De film is ook te streamen op HBO Max in Nederland. Daarnaast is de film te huur en te koop op Pathé Thuis in Nederland.
