Food for Profit is een hartverscheurende en aangrijpende documentairefilm die verkent hoe mensen (met macht) een onmenselijke houding hebben tegenover dierenwelzijn, klimaatbescherming en de algehele volksgezondheid. De Italiaanse documentairefilm werkt als een doorgrond filmisch onderzoek dat laat zien hoe redelijk veel (machtige) mensen veedieren alleen als objecten zien. Regisseurs Giulia Innocenzi en Pablo D’Ambrosi bepleiten dat mensen met (veel) geld en macht doen wat ze doen, omdat ze het kunnen doen: ze hebben niet voor niets het geld en de macht ervoor.
Food for Profit stelt de confronterende vraag of de bevolking wel leeft in een democratie als een grote hoeveelheid lobbyisten veel invloed kan uitoefenen op het Europese beleid en wetgeving. De verbluffende documentairefilm laat de monsterlijke en beestachtige kanten van de mensheid zien. Dit doen de filmmakers niet door een enkele rotte appel uit het politieke en industriële systeem van de agrifoodsector te belichten. In plaats daarvan leggen Innocenzi en D’Ambrosi het hele corrupte systeem bloot. Hierdoor komt de realiteit van een Europese samenleving dat steeds meer lijkt te leven onder het bewind van een zogenaamde “lobbycratie” pijnlijk dichtbij.
Over Food for Profit (2024)
Food for Profit is een Italiaanse documentairefilm uit 2024. De film is geregisseerd door Giulia Innocenzi en Pablo D’Ambrosi. De film heeft een speeltijd van 90 minuten. Food for Profit is de eerste documentairefilm die de link tussen de vleesindustrie, lobby en politieke macht laat zien. Hierbij onthult de documentairefilm de duistere kant van de Europese vleesindustrie. In Food for Profit tonen de Italiaanse onderzoeksjournalisten Giulia Innocenzi en Pablo D’Ambrosi hoe miljarden aan Europees belastinggeld via machtige lobbygroepen ingezet worden om bedrijfswinsten veilig te stellen.
Dit wordt gedaan ten koste van dierenwelzijn, het milieu en de volksgezondheid. De documentairefilm bevat indringende confrontaties met boeren, bedrijven en beleidsmakers. Hiermee onthult Food for de Profit een systeem waarin economische belangen zwaarder wegen dan volksgezondheid, duurzaamheid en ethiek. Daarnaast laten internationale experts in de documentairefilm zien hoe de impact van de industrie verder reikt dan dierenwelzijn.
Food for Profit is een filmische aanklacht tegen een corrupte industrie en een politiek systeem dat deze in stand houdt. Tegelijkertijd is de documentairefilm ook een oproep tot verandering. Zo bevat de documentairefilm scherpe analyses en mogelijke oplossingen voor een rechtvaardiger en duurzamer voedselsysteem. De documentairefilm heeft in Nederlandse brede steun ontvangen van (o.a.) de Partij voor de Dieren (PvdD), Animal Rebellion en diverse andere dierenwelzijnorganisaties. Gezamenlijk zetten ze zich in voor een eerlijker en duurzamer Europees voedselsysteem.
Audiovisuele introducties
De Italiaanse documentairefilm Food for Profit opent met intense en spannende filmmuziek van componist Alessandro Giovanetto. De filmmuziek klinkt alsof het rechtstreeks uit een onafhankelijke sciencefiction of horrorfilm komt. Giovanetto weet met zijn filmmuziek goed in te spelen op de gruwelijke en beangstigende onthullingen die in Food for Profit bekendgemaakt worden. De componist maakt in zijn filmmuziek gebruik van muzikale elementen als hartkloppingen die voor soortgelijke sensaties zorgen bij het filmpubliek.
Na deze auditieve introductie worden de filmtoeschouwers voorgeschoteld met het eerste beeld van de documentairefilm. Het eerste filmbeeld uit Food for Profit is gelaagd op een subtiele manier. Zo opent Food for Profit met het filmbeeld van een dichtbevolkte, grote en moderne stad met meerdere wolkenkrabbers. De natuur is in deze stad en in het filmbeeld teruggedrongen. Op enkele plekken zijn nog wat bomen te zien, maar het geïndustrialiseerde en stedelijke karakter van het filmbeeld overheerst.
Met dit eerste simpele, maar uiterst effectieve filmbeeld speelt cinematograaf Krisha Agazzi in op het filmische thema dat klimaatbescherming en natuurbehoud niet voorrang hebben in geïndustrialiseerde en kapitalistische samenlevingen. Ondanks dat het eerste filmbeeld symbolisch en thematisch krachtig uitgekozen is, opent Food for Profit iets te veel als een aflevering van een (natuur-)documentaireserie dat normaliter uitgezonden wordt op commerciële televisiezenders als Discovery Channel en The History Channel.
Zo gooien de regisseurs Giulia Innocenzi en Pablo D’Ambrosi de filmtoeschouwers direct de diepte in met het verhaal van deze Italiaanse documentairefilm. Met korte samenvattingen van de onderwerpen en beelden die later in de film uitgebreider besproken zullen worden, leveren Innocenzi en D’Ambrosi een nogal veelvoorkomende audiovisuele introductie. Voor een documentairefilm die zich zoveel inzet tegen de (commerciële) normen en waarden van de huidige Europese kapitalistische samenleving, is dit best ironisch.
De film opent in zijn eerste tien minuten met zoveel mogelijk confronterende beelden en andere heftige onthullingen. Doordat deze openbaringen en beelden zo snel achter elkaar vertoond worden, zal het voor sommige filmtoeschouwers lastig zijn om alles bij te houden of te volgen. Dit ligt deels ook aan het montagewerk van D’Ambrosi. Naast regisseur werkte hij ook als filmmonteur mee aan Food for Profit. In zijn montagewerk zorgt D’Ambrosi voor een te rap tempo aan het begin van de documentairefilm. Na de start van de film verbetert dit probleem gelukkig al snel.
Shoah en Food for Profit
Food for Profit deed me op veel vlakken denken aan de monumentale documentairefilm Shoah (1985). In beide documentaires kruipen journalisten in de huid van filmmakers en regisseurs om hun schijnwerpers te richten op belangrijke en onderbelichte stukken (Europese) geschiedenis. Toen filmmaker en journalist Claude Lanzmann zijn befaamde documentairefilm Shoah aan het maken was, nam hij gesprekken op met de ogen die de Holocaust van dichtbij of zelf hadden meegemaakt. Lanzmann was regelmatig niet alleen de eerste journalist en filmmaker, maar ook de eerste persoon die het gesprek aanging met deze mensen.
Waar Lanzmann het (destijds onderbelichte) verhaal van de ogen die de Shoah hadden meegemaakt liet zien, vertonen Innocenzi en D’Ambrosi het niet eerder vertoonde of besproken corrupte systeem van de agrifoodsector. Hiervoor hebben de regisseurs en crews van zowel Shoah als Food for Profit gebruikgemaakt van verstopte camera’s om de bekentenissen en geheimen van de boosdoeners en daders op beeld te zetten. Shoah en Food for Profit lijken dus op elkaar vanwege hun innovatieve maakprocessen en missie om het onvertelde te laten zien aan een groter (film-)publiek en de bijhorende onderwerpen bespreekbaar te maken.
Deprimerende filmbeelden
Food for Profit is een goed gemaakte en belangrijke film om naar te kijken, maar het maakt het niet minder moeilijk om deze depressieve film te ervaren. De film bevat afschuwelijke beelden zoals varkens die in een onder water gelopen stal rondlopen en een ziek, piepend en somber kuikentje in een megastal. De Italiaanse documentairefilm geeft dierenmishandeling in de breedste zin van het woord weer. De documentairefilm laat zien hoe dieren in intensieve veehouderijen mishandeld worden. Zo worden kippen die geen winst maken behandeld als afval.
Daarnaast laat Food for Profit zien hoe melkveebedrijven in Duitsland hun stallen niet schoonmaken. Hierdoor vatten de koeien uit deze stallen meer ziektekiemen en bacteriën op. De koeien worden hiervoor behandeld met onnodig veel antibiotica. Bovendien worden de koeien preventief en intensief behandeld met (illegale) antibiotica. De melkveebedrijven zijn het vervuilendst in Europa, maar toch wordt er een kwart van het geld dat ze ontvangen uitgekeerd aan de zogenaamde landbouwmethoden die gunstig zijn en ingezet worden voor het klimaat en milieubescherming.
Naast dierenmishandeling en het verergeren van klimaatveranderingen laat Food for Profit ook zien hoe lobbyisten en intensieve veehouderijen migrantenarbeiders uitbuiten. Er zijn meerdere vluchtelingen in Europa die als landarbeiders werken bij intensieve veehouderijen, maar geen hulp of ondersteuning ontvangen van hun werkgevers en de staat die zich opzettelijk heeft teruggetrokken als bemiddelaar tussen het kapitaal en de arbeid.
Het is belangrijk dat Food for Profit deze afgrijselijke beelden weergeeft. Op deze manier kan de documentairefilm een correct beeld schetsen van de misdaden die lobbyisten en intensieve veehouderijen ondergaan. Zo start Food for Profit de vonk die hopelijk het vuur zal ontsteken van een radicale verandering in de agrifoodsector. Desondanks is de documentairefilm juist hierdoor een intense en lastige filmervaring. Zo werd ik op meerdere momenten tijdens het kijken van Food for Profit bestormd door lichaamsrillingen en tranende ogen.
Conclusie
Food for Profit laat zien hoe de agrifoodsector te machtig is geworden en hoe lobbyen de politiek kan beïnvloeden. Om de opbouwend catastrofale gevolgen van kapitalisme, consumentisme en industrialisatie tegen te gaan moet het industriële en kapitalistische systeem van de agrifoodsector radicaal veranderen. De film bepleit terecht dat de oplossing voor de problemen van de wereld niet ligt bij het verder manipuleren van de natuur. Hierbij zet de Italiaanse documentairefilm zich actief in om de boosdoeners te ondervragen en verantwoordelijk te houden voor hun misdaden.
Via verstopte camera’s weten de filmmakers stiekem opgenomen onthullingen van de daders indrukwekkend weer te geven. De film wordt ondersteund door de spannende en adrenaline inducerende filmmuziek van componist Alessandro Giovanetto. Cinematograaf Krisha Agazzi levert diepgaande en betekenisvolle filmbeelden op. Met draaiende camerabewegingen weet Agazzi symbolisch weer te geven hoe de wereld op zijn kop aan het draaien is door deze onmenselijke toestanden. Ondanks zijn goede bedoelingen kan de filmopening van Food for Profit het best vergeleken worden met de openingsscènes van serieafleveringen van commerciële televisiezenders.
Hetzelfde kan gezegd worden voor de laatste paar minuten van de film. Aan het einde van de film probeert Food for Profit nogal opdringerig en commercieel het filmpubliek aan te zetten om bij te dragen aan radicale veranderingen. Hoewel de audiovisuele missie van Food for Profit zeker steun hoort te ontvangen, had het filmeinde wat oprechter uitgewerkt kunnen worden. Food for Profit is nu te zien in geselecteerde Nederlandse filmtheaters en bioscopen. Mijn dank aan MCOfilm voor het versturen van een online recensie-exemplaar.
