Good Morning, Vietnam is de definitie van een ondergewaardeerde Amerikaanse filmklassieker. De film werd tijdens zijn oorspronkelijke bioscooprelease zeker goed ontvangen. Toch komt het op me over alsof deze Amerikaanse biografische tragikomedie oorlogsfilm minder regelmatig besproken wordt – vooral wanneer we het hebben over filmklassiekers uit de jaren 1980. En dat is ongelofelijk zonde! Good Morning, Vietnam bevat een van de beste acteerprestaties van de legendarische (en helaas te jong overleden) acteur Robin Williams.
De film oogt als een testament voor de humoristische en improviserende acteertalenten van Williams. Zo maakte Williams regelmatig gebruik van improvisaties bij de optredens waarin de radio-uitzendingen van Adrian Cronauer werden geportretteerd. De hoofdrolspeler laat in deze filmklassieker zien hoe krachtig hij als een komische acteur kan zijn. Tegelijkertijd bevat zijn vertolking van de echt bestaande radio-dj Adrian Cronauer ook meer dan genoeg diepgang.
De improvisaties en grappen van Williams werken juist zo goed doordat zijn vertolking van Adrian Cronauer gelaagd is. De diepgang in Williams’ acteerwerk is ook te danken aan het schrijfwerk van scenarioschrijver Mitch Markowitz en de visie van regisseur Barry Levinson. Markowitz en Levinson legden het grondwerk af waardoor Williams de mogelijkheid kreeg om te schitteren met zijn acteerprestatie.
Over Good Morning, Vietnam (1987)
Good Morning, Vietnam is een Amerikaanse biografische tragikomedie oorlogsfilm uit 1987. De film is geregisseerd door Barry Levinson en het scenario is geschreven door Mitch Markowitz. De hoofdrol wordt in Good Morning, Vietnam gespeeld door de legendarische acteur Robin Williams. De rest van de cast bestaat uit onder andere Forest Whitaker, Tung Thanh Tran, Bruno Kirby, Robert Wuhl, J. T. Walsh, Chintara Sukapatana, Noble Henry Willingham, Jr. en Richard Portnow. Good Morning, Vietnam werd een kritisch en commercieel succes. Williams won de Golden Globe voor Beste acteur in een musical of komedie.
Daarnaast werd de acteur ook genomineerd voor een Oscar voor beste mannelijke hoofdrol en een BAFTA Award voor beste mannelijke hoofdrol. Het verhaal van Good Morning, Vietnam is losjes gebaseerd op de ervaringen van radio-dj Adrian Cronauer. Hij was een radio-dj voor de Armed Forces Radio Service. De film laat zien hoe de radio-dj enorm geliefd was door de Amerikaanse troepen. Tegelijkertijd laat Good Morning, Vietnam ook zien hoe Adrian Cronauer regelmatig in de problemen kwam met zijn superieuren omdat ze hem onwaardig en irritant vonden.
Over Online-Radio
Vandaag de dag luisteren er nog steeds een groot aantal mensen naar radio-uitzendingen. Toch is het niet altijd even makkelijk om snel de gewenste radiozender of podcast te vinden. Gelukkig heeft Online-Radio daar een oplossing voor gevonden. Op hun website – online-radio.nl – kun je snel en eenvoudig de gewenste radiozender of podcast vinden. Zo kun je luisteren naar honderden live streams van bekende landelijke radiostations en regionale zenders. Daarnaast kun je op de website ook gemakkelijk luisteren naar duizenden verschillende Nederlandse podcasts. Het grote aanbod wordt dagelijks aangevuld met tientallen nieuwe podcasts en afleveringen.
Tegenstrijdige persoonlijkheden, normen en waarden
Vanaf de start van de Good Morning, Vietnam is het duidelijk dat de luitenanten van dit Amerikaanse radiostation een bepaalde politieke agenda volgen. De soldaten krijgen via dit radiostation alleen te horen wat dit politieke agenda dient. Andere politieke denkbeelden, uitingen of humoristische grappen zijn niet welkom. Ondanks dat de normen en waarden van deze Amerikaanse superieuren pas later (deels) uitgesproken worden, is het voor het filmpubliek vanaf de start van de film direct duidelijk op te merken.
Vanaf de openingsscène wordt er in Good Morning, Vietnam daarom extra ingezet op de botsing – van normen en waarden – die gaat plaatsvinden met de komst van Adrian Cronauer. In Good Morning, Vietnam wordt er gedurende de hele film sterk gespeeld met tegenstrijdige persoonlijkheden, normen en waarden. Zo opent de film redelijk tam en rustgevend. Dit past goed bij de eentonige en levensloze stem van radiospreker Dan “The Man” Levitan die we in deze openingsscène te horen krijgen.
Zijn vertolker Richard Portnow heeft maar een kleine bijrol in deze film. Toch weet Portnow de show te stelen wanneer hij kort op het grote scherm te zien is. Dit is grotendeels te danken aan het feit dat zijn rustige persoonlijkheid zo in contrast staat tegenover hoofdrolspeler Robin Williams’ energieke en drukke Adrian Cronauer. In de openingsscène missen beide de filmmuziek en het personage Dan “The Man” Levitan de flair, het charisma en de energieke punch om de radioluisteraars te enthousiasmeren. Dit is ook terug te zien in het camerawerk van cinematograaf Peter Sova.
In de openingsscène beweegt Sova zijn camera rustig langs de radioruimtes, waarbij we vele close-ups te zien krijgen. Zo krijgen we gedetailleerde close-ups te zien van microfoons en decibelmeters. Deze beelden laten zien hoe geordend het radiostation is en hoe Dan “The Man” Levitan met zijn stem amper het rode balkje van de decibelmeter haalt. In de film wordt er ook gespeeld met (grootse) geluidswisselingen. De opkomst van Williams’ personage Adrian Cronauer zorgt voor een rumoerige opschudding van hoe iedereen te werk gaat bij het radiostation.
De kracht van improvisatie en komedie
De eerste keer dat we Williams te zien krijgen als radio-dj schreeuwt hij met de longen uit zijn lijf: “Good Morning, Vietnam.” Dit is een volledig andere aanpak die we eerder zagen bij de acteerprestatie van Portnow. Adrian Cronauers gedrag en persoonlijkheid rechtstreeks in contrast met dat van Dan “The Man” Levitan. Adrian Conauer brengt leven naar het radiostation. Dit doet hij op een energieke, directe, soms wat ongepaste, maar altijd oprechte manier. Adrian Cronauer is iemand die graag de grenzen opzoekt en verlegd. Hij is dus zeker niet iemand die levenloos het nieuws opleest en zich netjes aan de regels houdt.
Al de meer reden dat de Amerikaanse radioluisteraars zo dol op hem zijn. Williams is perfect gecast in deze rol. Zijn acteerwerk in Good Morning, Vietnam behoort tot de meest hilarische en ontroerende acteerprestaties die ik in tijden heb gezien. Williams definieerde en verlegde in deze film de grens van acteerprestaties in tragikomedie films. De acteur heeft in deze film ook een nieuwe betekenis gegeven aan de gecombineerde kracht van improvisatie en komedie. De acteur oogt altijd oprecht in zijn acteerwerk.
Williams bevat zijn natuurlijke directe humor, maar is niet bang om zich gedeprimeerd of rustig te vertonen in zijn rol als Adrian Cronauer. Het komt op mezelf over alsof Williams zich ergens herkende in het personage van Adrian Cronauer. De acteur lijkt in een constante strijd met zijn emoties verwikkeld te zijn. Hij ziet er regelmatig bedroefd uit, maar toch gedraagt hij zich net zo vaak als de vrolijke en energieke grapjas. Williams lijkt in zijn vertolking van Adrian Cronauer net zo regelmatig een masker opgezet te hebben, zoals hij dat (helaas) in het echte leven ook gedaan lijkt te hebben.
Sterke bijrollen
De (toen nog) jonge Forest Whitaker speelt in zijn acteerwerk prachtig in op Williams. Whitaker oogt tegelijkertijd als de onschuld van de filmwereld en het geweten van Adrian Cronauer. Naast Whitaker is het leuk om Robert Wuhl – bekend van onder andere Tim Burtons Batman (1989) – in een kleine rol te zien. Bruno Kirby en J. T. Walsh weten ook een sterke indruk achter te laten als een luitenant en sergeant-majoor die jaloers zijn op Williams’ Adrian Cronaeur.
De personages van Kirby en Walsh hechten veel waarde aan een duidelijke radioprogrammering vol structuur en regels. De twee acteurs spelen perfect de rol van een zeurkous en een pietje-precies. Hun hilarische en (regelmatig) confronterende interacties met Williams behoren tot de hoogtepunten van de film. Helaas weten de Vietnamese acteurs een minder sterke indruk achter te laten in Good Morning, Vietnam. Dit lijkt deels gelegen te hebben aan hun uitspraak en begrip van de Engelse taal.
Ze zijn niet slecht in hun acteerwerk, maar door hun articulatie van de Engelse taal ogen ze meer als gedateerde stereotypes van Vietnamesen dan echt uitgewerkte personages. Naar mijn mening maakt het verder niet veel uit dat de film gedateerd is, omdat de filmmakers een duidelijke visie en realistisch beeld van het Amerikaanse gedachtegoed van die tijd hebben weten weer te geven. Toch mag dit in de context van (onder andere) teleurstellend acteerwerk zeker benoemd worden.
Sterke historische context in een gedetailleerde filmwereld
Good Morning, Vietnam bevat een gedetailleerde filmwereld waarin het alledaagse geluid en de historische context van de Vietnamoorlog een belangrijke rol spelen. Hierbij kun je denken aan de overgang van de bijna geluidloze buitenwijken tot de verwesterde en gemoderniseerde dichtbevolkte steden. De filmmakers zoeken hierbij de onvoorspelbare grens op waarin de buitenwijken en dichtbevolkte steden elkaar kruisen. Dit kan vergeleken worden met hoe de filmmakers dezelfde soort grens opzoeken in de tegenstrijdige personages en acteerprestaties.
Het filmisch tijdsgebonden uiterlijk van Good Morning, Vietnam is niet anders dan groots en krachtig te noemen. Dit is niet alleen te danken aan het camerawerk van Sova, maar ook aan de productieontwerpen van Roy Walker en de set decoraties van Tessa Davies. Hierbij mogen de toegevoegde waardes van de kostuumontwerpen van Keith Denny en artistiek leider Steve Spence niet onderschat worden. Onderwerpen als verwestersing en kolonialisering kunnen deels zo fijngevoelig besproken worden door de inzet van deze crewleden.
Deze crewleden spelen vaak in op de cultuurverschillen. In hun (audio-)visuele werkzaamheden laten ze zien hoe de verschillende culturen botsen. Daarbij laten ze ook zien hoe de aanwezigheid van buitenlandse militairen heeft gezorgd voor onderlinge spanning bij de Vietnamesen zelf. Voor een oorlogsfilm krijgen we vrij weinig van de oorlog zelf te zien. Net zoals de Amerikaanse soldaten in de jungles van Vietnam niet zagen waar ze zich bevonden, krijgen de filmtoeschouwers weinig te zien van waar de soldaten zich uithangen in dit filmverhaal. In Good Morning, Vietnam krijgen we amper de veldslagen te zien.
Toch weet de regisseur goed in te spelen op de terreur van de Vietnamoorlog. Dit is hem gelukt door vooral in te spelen op de psychologische effecten die plaatsvinden tijdens (en door) de oorlog. Daarbij laat Levinson ook zien hoe deze psychologische consequenties en effecten steeds meer gebruikt werden om de oorlog in stand te houden. Good Morning, Vietnam lijkt aan te geven dat de Amerikaanse soldaten misschien wel de echte vijanden in de Vietnamoorlog waren. Wat voor een Amerikaanse film (in die tijd) een geriskeerde, maar dappere zet was!
Deprimerend en melancholisch geluid
De geluidsafdeling weet briljant in te spelen op de historische en thematische context van de film. Een goed voorbeeld hiervan is hoe het getik van typemachines gebruikt wordt om metaforisch in te haken op het geluid van soldaten die aan het marcheren zijn of hun machinegeweren leegschieten. De typemachines volgen perfect de bijhorende opdrachten op om dagelijks op bepaalde tijdstippen het recente nieuws snel uit te typen. Ze zijn geprogrammeerd door het leger om de opdrachten op deze manier op te volgen.
Het gebruik van de typmachines en het bijhorende geluid spelen in op de thematische wens van Amerikaanse opperbevelhebbers die hun legers en soldaten net zo geprogrammeerd willen inzetten. Het liefst zien deze Amerikaanse opperbevelhebbers hun legers en soldaten als onuitputbare bronnen die altijd perfect opdrachten opvolgen. Het gebruik van muzieknummers als “Nowhere to Run” van Martha Reeves & The Vandellas speelt goed in op de context van de Vietnamoorlog.
Dit muzieknummer speelt goed in op het feit dat Amerikaanse jongeren steeds meer naar Vietnam gestuurd werden om te vechten in een onwinbare oorlog. De ironie van het gebruik van muzieknummers als “Nowhere to Run” en “I Got You (I Feel Good)” is dat ze gebruikt worden om de Amerikaanse militairen zich goed te laten voelen tijdens het vechten van deze gruwelijke oorlog. Het nummer “What A Wonderful World” van Louis Armstrong is de omstredenste muzieknummer dat gebruikt wordt.
Het muzieknummer wordt gebruikt wanneer de film de destructie, bombarderingen en vernietigingen van de Vietnamoorlog laat zien. De film laat tijdens het gebruik van dit muzieknummer ook zien hoe Vietnamese jongeren worden opgepakt en in steegjes worden neergeschoten. Ook zien we hoe Amerikaanse soldaten hun rouw, depressie en pijn wegdrinken.
Het gebruik van deze muzieknummers speelt perfect deprimerend in op de omstreden en tweezijdige context van het verhaal. Hierbij is de filmmuziek net zo ontroerend en melancholisch als het geluid en de muzieknummers dat gebruik worden om de sfeer van de Vietnamoorlog te portretteren. Componist Alex North weet hierbij goed in te spelen op het droevige karakter van het filmverhaal en het tweezijdige karakter van Williams’ personage Adrian Cronauer.
Conclusie
Good Morning, Vietnam is een van de beste tragikomedies aller tijden. De film bevat een krachtige regievisie waarbij regisseur Barry Levinson met andere filmgenres inspeelt op het tragische aspect van het verhaal. De historische context van de Vietnamoorlog speelt hierin uiteraard een belangrijke rol. De filmmakers laten op een buitengewone en subtiele manier de gruwelijkheden van deze oorlog zien. In plaats van de focus te leggen op de militaire trainingen, oefeningen of slagvelden geeft Good Morning, Vietnam vooral aandacht aan de psychologische consequenties van de Vietnamoorlog.
Hierbij krijgen we een tragisch verhaal te zien waarin komedie gebruik wordt om de stemming van de Amerikaanse militairen en inheemse bevolking op te vrolijken. Hoofdrolspeler Robin Williams moet als geen ander geweten hebben hoe het voelt om een masker van de grapjas boven een laag van deprimerende en droevige gedachten te dragen. Williams is dan ook perfect gecast in zijn rol als de tweezijdige Adrian Cronauer. Sterker nog: dit is een van zijn beste filmrollen aller tijden.
De rest van de cast bestaat eigenlijk alleen uit kleinere bijrollen. Toch weet een groot deel van deze cast ook een nablijvende indruk achter te laten. Uiteindelijk is Good Morning, Vietnam een krachtige film die te weinig besproken of genoemd wordt in het lijstje van Amerikaanse filmklassiekers uit de jaren 1980. Good Morning, Vietnam is oprecht een film die je gezien moet hebben! Good Morning, Vietnam is nu te streamen op Disney+ in Nederland. Daarnaast is de film als DVD te koop op onder andere Bol.com.
