He shoots. He scores. Regisseur en documentairemaker Geertjan Lassche weet met zijn nieuwste documentaire Louis een ontroerend, intiem en (vooral) informatief portret neer te zetten. Ik ben zelf geen groot voetbalfanaat en kijk (bijna) geen voetbalwedstrijden. In eerste instantie sprak deze documentaire over Louis van Gaal me dus ook zeker niet aan. Doordat veel recensenten met lof spraken over de film, besloot ik toch een recensie-exemplaar aan te vragen bij Dutch FilmWorks. Louis is namelijk al sinds 15 juli 2022 te koop op Blu-ray en DVD. Mijn dank aan Dutch FilmWorks voor het versturen van een recensie-exemplaar.
Over Louis (2022)
Met de documentaire Louis schetst filmmaker Geertjan Lassche een bijzonder portret van Louis van Gaal. Dit is een van de beste voetbaltrainers die ons land ooit gekend heeft. Daarnaast is Louis van Gaal een man over wie iedereen wel een mening heeft. In de documentaire blikt Van Gaal terug op de hoogte- en dieptepunten uit zijn kleurrijke leven. Hierbij bespreekt de voetbaltrainer niet alleen zijn carrière, maar ook zijn gezinsleven en achtergrond.
Drie jaar lang werd de huidige bondscoach gevolgd tijdens zijn werk en privéleven. De documentaire volgt Van Gaal in de gesprekken die hij had met nationale en internationale voetbalsterren. Daarnaast volgt de documentaire ook Van Gaals gesprekken met zijn vrouw en dochters. Hierdoor ontstaat een compleet beeld van de ontwikkeling van de huidige bondscoach, en zijn ongekende loopbaan.
Recensie
Het belangrijkste doel van films – en dan vooral documentaires – is in mijn ogen het geven van een informatieve blik op (on-)bekende personen, beroepen, gebeurtenissen en plaatsen. In het geval van Louis kiest documentairemaker Geertjan Lassche om de focus te leggen op het (beroeps-)leven van de Nederlandstalige voetbaltrainer en (bonds-)coach Louis van Gaal. Het lukt Lassche om een duidelijke persoonlijke visie over het leven van de Nederlandse voetbaltrainer en huidige bondscoach te geven.
Hierbij presenteert Lassche een intiem portret van de man achter de titel “bondscoach”, en vertelt hij een informatief verhaal over de werkzaamheden van een voetbaltrainer, (bonds-)coach en veelzijdig voetbalfanaat. Ik had niet verwacht, maar ik was meerdere malen oprecht ontroerd door het levensverhaal van Louis van Gaal.
Zo laat de documentaire zien dat Van Gaal al op een jonge leeftijd zijn vader verliest. Daarnaast bespreekt de documentaire ook het overlijden van zijn eerste vrouw Fernanda Obbes. Lassche wilt met zijn documentaire laten zien dat Van Gaal, ondanks zijn populariteit, veel moeilijkheden op zijn (professionele) pad is tegengekomen. Een van deze moeilijkheden is hoe de media hem als persoon weergeeft. In de eerste scène is het al direct duidelijk dat Lassche zijn (oprechte) visie van Louis van Gaal gaat weergeven. In deze eerste scène zien we een fragment van Louis met een jonge fan, waarbij ze praten over hoe de media hem besluit neer te zetten voor Nederland.
Met dit fragment wilt Lassche op een speelse manier duidelijk maken dat iedereen altijd een mening of idee zal hebben over hoe Louis van Gaal “echt” is. Daarnaast probeert Lassche hiermee duidelijk te maken dat hij in zijn documentaire een zo’n compleet mogelijk beeld over Van Gaal zal proberen te geven. Het is mooi om te zien dat dit de documentairemaker redelijk goed lukt. Zo laat Lassche niet alleen de zelfverzekerdheid, vastberadenheid en strenge discipline van Louis van Gaal zien, maar tegelijkertijd komen ook zijn tedere, meedenkende en geëmotioneerde kant van hem aan bod.
Hierdoor krijgen we een redelijk goed en intiem portret van hem te zien. Zo kon ik me heerlijk irriteren aan de (wellicht terechte) betweterigheid van Louis van Gaal en meeleven met de worstelingen in zowel zijn professionele, als persoonlijke, leven. Betekent dit dat de regievisie en het verhaal van de documentaire de enige sterke aspecten zijn aan de documentaire Louis? Nee, dat is zeker niet het geval. Het camerawerk van Geertjan Lassche en Onno ‘t Hooft is ook een bijzonder aspect van de film. Lassche en ‘t Hooft weten met hun cameraopnames symboliek te vinden in het leven van Louis van Gaal.
Het beste voorbeeld hiervan is hoe de scène rondom de dood van Louis van Gaals eerste vrouw (Fernanda Obbes) in beeld is gezet. Hierbij was ik vooral onder de indruk hoe het camerawerk van Lassche en ‘t Hooft op een ontroerende manier een bladzijde uit haar herinneringsboek over Louis’ afscheidskaart aan haar laten vallen. Dit is zo simpel om op te nemen, maar uiterst effectief. Het symboliseert de zwarte bladzijde uit leven van Louis van Gaal, maar doordat de bladzijde zelf vaag doorzichtig is symboliseert het ook dat hij altijd terug kan komen naar zijn herinneringen aan haar.
Het sterkste aspect naast de regievisie van Lassche is echter de montage van Mario Steenbergen. De editor van Louis weet briljant de essentie van Louis’ verhaal te vangen. Dit doet Steenbergen onder andere door het gebruik van oude en recente fragmenten van interviewen met Louis van Gaal, maar vooral ook door het gebruik van oude en recente fragmenten uit voetbalwedstrijden. De echte voetballiefhebbers zullen de adrenaline al door zich voelen komen razen, want de documentaire Louis is niet alleen een mooie documentaire over Louis van Gaal, maar ook een prachtig eerbetoon aan de Nederlandse voetbalsport.
Steenbergen weet precies wanneer hij het publiek weer even wakker moet schudden met een snel fragment van een bijzonder potje voetbal of een discussiërende Louis van Gaal. Daarnaast weet de editor ook wanneer hij de tijd moet nemen om de gesprekken tussen Van Gaal en Lassche binnen te laten komen. Als het ware pakt Steenbergen momenten van rust en adrenaline in de film op een manier dat overeenkomt met een voetbalwedstrijd.
Echter moet er wel duidelijk gezegd worden dat de documentaire Louis regelmatig wel een wat verheerlijkt beeld weergeeft van Louis van Gaal, zijn argumenten en de Nederlandse voetbalsport. Dit is best zonde, want de documentaire is op dit punt na goed gemaakt – en vooral een groot plezier om te kijken.
Conclusie
Louis is een prachtige documentaire die niet alleen het persoonlijke levensverhaal van Louis van Gaal vertelt, maar ook een portret schetst van zijn professionele carrière als gymdocent, voetbaltrainer, voetballer en (bonds-)coach. De regievisie van Geertjan Lassche is duidelijk en zit (grotendeels) goed in elkaar. De documentairemaker wil zijn visie over Van Gaal zo compleet en duidelijk mogelijk neerzetten in deze documentaire. Het enige jammere hieraan is dat het overkomt alsof Lassche een beetje partijdig is en daarom Louis van Gaal vooral in een positief licht neerzet. Hierdoor komt de documentaire Louis regelmatig wat verheerlijkt over.
Het betekent hierbij vooral dat enkele van Louis’ argumenten of beredeneringen nooit echt uitgelegd worden, waardoor het overkomt alsof hij (inderdaad) altijd gelijk heeft. Dit is een redelijk minpunt – zeker voor een documentaire die alle kanten van zijn onderwerp zo goed mogelijk moet weergeven. Echter is dit ook het enige minpunt wat ik heb met de documentaire. Technisch zit de film namelijk ook goed in elkaar, waarbij het camerawerk van Geertjan Lassche en Onno ‘t Hooft op een prachtige manier de symbolische aard van Louis van Gaals leven weet weer te geven.
Echter is het naast de regievisie van Lassche vooral de montage van Mario Steenbergen dat indruk zal weten op te wekken. Zijn montagetechnieken zorgden bij mij voor spanning, ontroering en enthousiasme. Hierbij komt het over alsof Steenbergen de montage volledig onder controle heeft, zoals een briljante voetbalspeler (of voetbaltrainer) ook een voetbalwedstrijd onder controle kan hebben. Louis is daarom een sterke aanrader voor de (Nederlandstalige) voetbalfanaten, maar ook voor de liefhebbers van goed uitgewerkte documentaires. Louis is nu te koop op Blu-ray en DVD op onder andere Bol.com.
