Het Mastercard OFF Camera International Festival of Independent Cinema beleefde dit jaar alweer zijn 16e editie. Dit filmfestival blijft ontwikkelingen en veranderingen ondergaan, maar een punt blijft een zekerheid: het Mastercard OFF Camera International Festival of Independent Cinema blijft het beste filmfestival waar meesters van de onafhankelijke film samenkomen. De 16e editie van het Mastercard OFF Camera International Festival of Independent Cinema – ook wel bekend als het Mastercard OFF Camera Festival – vond weer plaats in Krakau, Polen.
Ik was als FIPRESCI jurylid – samen met mijn collega’s David Katz uit het Verenigd Koninkrijk en Wieslaw Godzic uit Polen – daar aanwezig van 2 tot en met 7 mei 2023. De selecties van het filmfestival hadden dit jaar weer films die informatie op de huidige toestanden in de wereld leverden en ongehoorde verhalen weergaven.
Een van deze ongehoorde verhalen werd filmisch geportretteerd in de krachtige Spaanse film La maternal. Regisseur Pilar Palomero stelt met haar film La maternal indirect de vraag of een heftig onderwerp genoeg is om een goede film te maken. De filmmaker laat zien dat dit zeker het geval kan zijn als een heftig onderwerp goed verwerkt wordt in een krachtig scenario. Het helpt La maternal ook zeker dat de film belangrijke representatieve en educatieve factoren bevat. La maternal is daarnaast een belangrijke film. Niet omdat het de problemen uit de film normaliseert, maar omdat het deze onbesproken verhalen en problematiek bespreekbaar maakt.
Palomero zorgt met haar film voor begrip voor de jongeren en ouders die door deze moeilijke situaties gaan – en begrip is het minste wat we als buitenstaanders deze mensen kunnen geven! Een andere film die een belangrijk onderwerp aan heeft gekaart is de Deense film The Great Silence van regisseur Katrine Brocks. Met een geweldige acteerprestatie van de nog steeds geweldige Kristine Kujath Thorp weet Brocks te laten zien hoe religie gebruikt (of eerder misbruikt) kan worden om rouwverwerking en schuldgevoelens te vermijden.
De Noorse film Storm gaat ook in op rouwverwerking en bijhorende schuldgevoelens. Net zoals regisseur Katrine Brocks in The Great Silence speelt regisseur Erika Calmeyer bij Storm met het concept van verantwoordelijkheid bij rouwverwerking. Want wie was er verantwoordelijk voor dit grootse verlies? Of kan er überhaupt iemand aangewezen worden die direct verantwoordelijk is bij een ongeluk? De filmmakers lijken in hun speelfilms deze vragen te onderzoeken. Waarbij The Great Silence inspeelt op religieuze thema’s als hervorming en herrijzenis, speelt Storm deze vragen meer uit als een psychologische strijd tussen moeder en dochter.
Andere thema’s die in meesterlijke speelfilms bij het Mastercard OFF Camera Festival van 2023 werden besproken gaan over onderwerpen als immigratie, ongelijkheid, onderdrukking en discriminatie. Zo spelen beide Delegation en Do You Love Me? in op onderwerpen als ongelijkheid en onderdrukking. Delegation geeft een schoolreis naar Shoah monumenten weer, waarbij de jonge Israëli’s met de onderdrukking, achtervolging en ongelijkheid van een deel van hun identiteit geconfronteerd worden.
In Do You Love Me confronteert de regisseur de filmtoeschouwers met de onderdrukking van Oekraïne tijdens de val van de Sovjet-Unie, waarbij het leven van het jonge hoofdpersonage Kira tegelijkertijd explodeert door de ontdekking dat haar vader een minnares had. Aan het einde van dit filmfestival konden we helaas maar een winnaar uitkiezen. We hebben veel meesterlijke onafhankelijke films gezien, maar onze keuze voor de winnaar is gevallen op Bread and Salt.
In Bread and Salt keert een student van het conservatorium van Warschau voor de zomervakantie terug naar zijn geboortestad. Daar raakt hij betrokken bij het conflict tussen de plaatselijke jongeren en een groep buitenlanders. Tegelijkertijd worden thema’s als broederschap, talent en homoseksualiteit op een subtiele en realistische manier besproken. Voor de intrigerende en subtiele cinematografie, de nuttige analyse van sociale thema’s en het indrukwekkende acteerwerk van de hoofdrolspelers hebben we als FIPRESCI jury van het 16e Mastercard OFF Camera International Festival of Independent Cinema de prijs daarom toegekend aan Bread and Salt.
Dit juryverslag heb ik oorspronkelijk in het Engels geschreven. Het is daarna gepubliceerd op de website van de FIPRESCI. Het Engelse juryverslag is voorzien van de eindredactie van Savina Petkova. Mijn dank aan de FIPRESCI en Savina Petkova voor het publiceren en redigeren van mijn juryverslag. Het Engelse juryverslag is hier te lezen.
