Melk is een Nederlandse dramafilm met een emotioneel beladen onderwerp. De film laat zien hoe ouders om kunnen gaan met de stilgeboorte van hun kind. Hierbij legt regisseur Stefanie Kolk specifiek de focus op het rouwproces van de moeder (genaamd Robin). Melk bestrijdt clichés van (Nederlandse) dramafilms door geen grote emotionele uitbarstingen of discussies op beeld te zetten. In plaats daarvan kiest Kolk ervoor om dit onderwerp op een andere manier te bespreken.
Robin verwerkt haar verlies op abnormale manieren die interessant, maar ontoegankelijk op film zijn gezet. Dit rouwproces mag dan origineel zijn in vergelijking met andere dramafilms over soortgelijke onderwerpen, maar de film bespreekt eigenlijk amper wat er nu echt in het hoofd van Robin omgaat. Het filmpubliek weet dat ze het zwaar heeft, rouw ervaart en verdrietig is. Voor een dramafilm over zo’n beladen onderwerp, is dit echter niet genoeg. Kolk offert in Melk interessante ideeën, maar weet deze minder sterk te onderbouwen en af te ronden.
Over Melk (2023)
Melk is een Nederlandse dramafilm uit 2023. De film is geregisseerd door Stefanie Kolk. Melk is haar speelfilm regiedebuut. Naast dat Kolk dient als de regisseur van de film, is ze ook een van de scenarioschrijvers van Melk. Ze schreef het scenario samen met Nena van Driel. De cast van Melk bestaat uit (o.a.) Frieda Barnhard, Aleksej Ovisannikov en Ruth Sahertian. De hoofdrolspeelster (Barnhard) kun je kennen voor haar geweldige acteerprestaties in series als Judas en films als Het Verloren Transport.
Melk heeft een speeltijd van 96 minuten. Melk is een aangrijpend portret van de jonge vrouw Robin. Na de stilgeboorte van haar baby begint ze melk te produceren. Ze kan het niet over haar hart krijgen om haar melk weg te gooien. Ze neemt de ongebruikelijke beslissing om het te doneren. Toch blijkt haar zoektocht naar een moeder om haar melk aan te doneren moeilijker dan verwacht. Hierdoor neemt de groeiende melkvoorraad steeds meer ruimte in haar koelkast, haar relatie en haar leven in het algemeen.
Melk werd eerder al geselecteerd voor het Filmfestival van Venetië, het Festival International du Film Indépendent de Bordeaux, het Zurich Filmfestival en het Zinebi Filmfestival. Op alle filmfestivals werd Melk met lof ontvangen. De film werd op 4 april 2024 in de Nederlandse bioscopen uitgebracht. Mijn dank aan Triple P Entertainment en Gusto Entertainment voor het versturen van een recensie-exemplaar.
Filmische rouwverwerking
Melk bevat een toepasselijk deprimerend grauw uiterlijk in zijn film. De kleuren die gebruikt worden in de film zien er vooral koud en grijs uit. De sombere filmsfeer wordt ondersteund door deze visuele keuzes. De regisseur probeert de filmtoeschouwers in de schoenen van het hoofdpersonage Robin te zetten. Het camerawerk van cinematograaf Emo Weemhoff helpt Stefanie Kolk hier het meest bij. Weemhoff maakt regelmatig gebruik van handheld camerawerk in momenten waar Frieda Barnhards personage Robin verloren is in haar eigen gedachten.
Weemhoff kiest ervoor om deze scènes op te nemen met handheld camera’s, om zo de instabiele gedachtewereld van Robin te visualiseren. Het beeld trilt lichtjes en de camera heeft niet altijd de juiste focus. Hiermee laat Weemhoff zien dat de stilgeboorte van Robins baby haar wereld laat afbrokkelen. Deze traumatische gebeurtenis heeft haar mentaal instabiel gemaakt. Wat betreft het verdriet rondom dit verlies, legt de cinematograaf in zijn camerawerk de focus meer op het verdriet van Robins vriend en (directe) omgeving.
Hierbij wordt Weemhoff ondersteund door de scherpe montage van filmmonteur Maarten Ernest. Samen leggen ze de focus op de acties en (bijhorende) reacties van Barnhards Robin. Bepaalde acties, zoals het produceren van melk, worden gedetailleerd in beeld gezet. Tegelijkertijd zien we Robin ook reageren op het rouwproces van haar omgeving. Ondanks dat de focus, wat betreft bekende manieren van rouwverwerking, niet ligt op Robin, gaan de cast en crew wel op een gelaagde manier om met haar verlies.
Een gemixt filmverhaal
Melk is verder een subtiele film met een ingetogen acteerprestatie van de hoofdrolspeelster. Barnhard weet met hinten van verdriet te spelen in haar lichaamshoudingen, gezichtsuitdrukkingen en gesprekken. De actrice weet krachtig weer te geven hoe moeders die afscheid moeten nemen van een stilgeboren kind, zich kunnen afzonderen van hun omgeving. Bovendien speelt de actrice goed in op het aspect van het gemis aan afleiding in een periode van rouwverwerking. Zonder het filmverhaal zou dit onderwerp überhaupt niet besproken worden.
Toch is het Barnhard die dit thema indrukwekkend weet neer te zetten. Het filmverhaal zelf is een mengelmoes van sterk opgezette ideeën en langdradige filmmomenten. In Melk verwerkt Robin haar rouw door in stilte gaan wandelen door de natuur en melk, dat ze zelf produceert, te bewaren voor andere moeders die het nog wel kunnen gebruiken. Het bewaren van haar zelfgemaakte melk lijkt thematisch gelijk te staan aan het bewaren van de herinnering aan haar stilgeboren baby. Melk brengt ambitieus verschillende manieren van rouwverwerking in beeld.
Toch gaan deze verhaallijnen niet altijd even goed samen. De meer absurdistische kant van rouwverwerking past niet goed bij de langdradige wandelingen door de natuur. Vooral niet omdat deze in grotendeels volledige stilte plaatsvinden. Filmtoeschouwers hebben geen flauw idee wat in Robin haar hoofd omgaat of wat ze in al die sterkte verwerkt. De film legt de focus op de rouwverwerking van Robin, maar specificeert nooit hoe ze haar nu echt voelt.
Hierdoor komen de scènes waarin ze melk probeert te doneren en wandelingen onderneemt repetitief, saai en nutteloos over. Kolk en medescenarioschrijver Nena van Driel lijken grootse ideeën gehad te hebben voor het verhaal. Toch hebben ze geen goede manier gevonden om het verhaal een sterk geheel te maken. Het helpt Melk ook niet dat de film slap afgesloten wordt. De film mag dan een gedetailleerde filmwereld met levendige dialogen bevatten, maar het gebrek aan een samenhangend verhaal zorgt ervoor dat Melk een stuk minder impact maakt.
Conclusie
Melk is een film die op diverse bekende en onbekende manieren omgaat met rouwverwerking. Regisseur Stefanie Kolk bestrijdt clichés op een, soms wat ontoegankelijke, maar altijd originele manier. De manier waarop ze deze clichés uit dramafilms bestrijdt, zorgt echter nog steeds voor problemen. Ondanks dat de film audiovisueel veel lijkt te zeggen, wordt er op een thematisch en narratief vlak maar weinig bekendgemaakt over de gevoelens, gedachten en leefwereld van het hoofdpersonage Robin.
Het helpt de film ook niet dat de film gebruik gemaakt van veel repetitieve handelingen en gebeurtenissen. Ondanks dat Melk een korte speeltijd van maar 96 minuten heeft, voelt de film daarom alsnog langdradig. Gelukkig levert hoofdrolspeelster Frieda Barnhard een prachtige acteerprestatie. Ook het camerawerk van cinematograaf Emo Weemhoff en de montage van filmmonteur Maarten Ernest behoren tot de pluspunten van deze film.
Weemhoff en Ernest ondersteunen de regievisie van Kolk uitstekend. Uiteindelijk is Melk een degelijke Nederlandse dramafilm en een redelijke speelfilm regiedebuut van Kolk. De regisseur heeft potentie laten zien met Melk. Met beter uitgewerkte verhalen, zal Kolk nog best ver kunnen komen als Nederlandse filmmaker. Melk is nu te zien in de Nederlandse bioscopen en filmtheaters.
