De Franse filmmaker Alain Ughetto werkte ruim negen jaar aan zijn nieuwste film No Dogs or Italians Allowed. Dit is ook terug te zien aan de kwaliteit van deze bijzondere stop-motion klei-animatiefilm. Ughetto heeft een prachtige animatiefilm gemaakt waarin hij met gelaagde diepgang ingaat op de geschiedenis van zijn grootouders. Daarnaast weet de filmmaker met zijn stop-motion animatiefilm bijzonder goed in te spelen op de magie van vormen en materialen.
Ughetto maakt op enkele momenten gebruik van opnames en beelden van locaties uit onze echte wereld. Daarbij laat de filmmaker zien hoe materialen en voorwerpen, uit de woonplaats van zijn voorouders, herbruikt kunnen worden om hun verhaal te vertellen in deze animatiefilm. Dit is een gewaagde keuze geweest, maar gelukkig voor Ughetto pakt deze keuze buitengewoon goed uit.
Over No Dogs or Italians Allowed (2022)
No Dogs or Italians Allowed is een Frans-Italiaanse stop-motion klei-animatiefilm uit 2022. De film is geregisseerd door de Franse filmmaker Alain Ughetto. De film heeft een speeltijd van 70 minuten. De stemmencast van No Dogs or Italians Allowed bestaat uit onder andere Ariane Ascaride, Alain Ughetto, Stefano Paganini, Diego Giuliani, Christophe Gatto en Laurent Pasquier. De film werd geproduceerd door Les Films du Tambour de Soie uit Frankrijk en Lux Fugit Film uit België. In Nederland wordt No Dog or Italians Allowed uitgebracht door Bantam Film. Nicola Piovani was als componist verantwoordelijk voor de filmmuziek en Denis Leborge monteerde de film. Marjolaine Parot werkte als animator mee aan No Dogs or Italians Allowed.
Het verhaal van No Dogs or Italians Allowed gaat over de grootouders van regisseur Alain Ughetto. Met behulp van een geanimeerde versie van zijn grootmoeder Cesiar vertelt hij het verhaal van zijn familie. Een groot deel van het verhaal speelt zich af bovenop een berg, midden in de Piëmont (Noord-Italië). Daar ligt het piepkleine dorpje Ugheterra. Cesiar belandt op de berg door haar liefde voor Luigi. Luigi en twee van zijn jongere broers vertrekken elke winter naar Frankrijk en Zwitserland, om daar te werken. Gedurende de speelfilm zien we kinderen worden geboren en nieuwe liefdes opkomen, maar ook ervaren we het verlies van enkele geliefden.
De stop-motion klei-animatiefilm won Best Animated Feature tijdens de European Film Awards en de Jury Award op het Annecy Filmfestival. Bovendien was de film een publieksfavoriet tijdens de afgelopen editie van het International Film Festival Rotterdam. Met maar acht stemmen verschil verloor Ughetto net de grote publieksprijs. No Dogs or Italians Allowed is vanaf 18 mei 2023 in de Nederlandse bioscopen te bewonderen. Mijn dank aan Film Incompany en Bantam Film voor het versturen van een online recensie-exemplaar.
Recensie
No Dogs or Italians Allowed opent met een voorbode waarbij we kunstenaar en filmmaker Alain Ughetto te werk zien gaan met zijn handen. Met gedetailleerde close-ups zien we hem met zijn handen speelgoed auto’s verplaatsen, hout zagen, bordkartonnen schilderen en gaten boren. Als het ware zien we Ughetto met zijn handen zijn filmset bouwen. Dit is overduidelijk een eerbetoon aan hoe zijn voorouders hun hele leven met hun handen werkten en van alles wat ze zagen wel wat konden maken. Zo maakt de filmmaker ook gebruik van stukken broccoli om bossen te vormen en houtskool om grootse bergen te scheppen.
De stop-motion klei-animatiefilm bevat geweldige animatie, krachtig stemmenwerk en prachtig zangwerk. Daarnaast is No Dogs or Italians Allowed dus een mooi eerbetoon aan de familiegeschiedenis van de filmmaker en regisseur. Ughetto gaat in een audiovisueel gesprek met zijn verleden. Dit doet hij onder andere door gesprekken te voeren met een klei geanimeerde versie van zijn grootmoeder. No Dogs or Italians Allowed bereikt als stop-motion klei-animatiefilm een perfecte experimentele en narratieve balans tussen fictie, non-fictie en animatie. Dit komt niet alleen door de indrukwekkende animatie, maar ook door de interactieve geaardheid van de film.
No Dogs Or Italians Allowed is een interactieve film – juist doordat Ughetto in gesprek gaat met zijn, in klei nagemaakte, grootmoeder over het verleden van zijn familie. Daarnaast maakt de filmmaker, regisseur en animator ook gebruik van zijn handen om bijvoorbeeld gebouwen (als een kerk) omhoog te brengen, terwijl de film zich afspeelt. Hierdoor is Ughetto zelf ook een belangrijk narratief en interactief onderdeel tot het filmverhaal. De gesprekken die hij voert met zijn waarschijnlijk deels gebaseerd op de gesprekken die hij als klein kind had met zijn grootmoeder en deels geïnspireerd door de gesprekken die hij als volwassene nooit met haar heeft kunnen houden.
Het verhaal van Ughetto’s voorouders kan, in eerste instantie, niet anders dan tragisch omschreven worden. Zijn voorouders werkten elke dag keihard voor weinig inkomsten. Ze verliezen veel familieleden door ziektes, (wereld-)oorlogen en de opkomst van fascisme in Italië. No Dogs or Italians Allowed werpt naast een persoonlijke kijk op de levens van de regisseurs voorouders, ook een blik op een stuk onderbelichte geschiedenis. De stop-motion klei-animatiefilm gaat zo dieper in op hoe Italianen altijd onderdrukt, onderschat of gebruikt werden – zo ook door andere nationaliteiten. Voor de Eerste Wereldoorlog werden ze onderbetaald en (bijna) financieel misbruikt.
Dit komt doordat de Italianen overal wel goed in waren en voor weinig geld al aan de slag wilden gaan. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden ze opgeroepen, waarbij hun het idee werd gegeven dat ze snel weer naar huis zouden kunnen gaan. Daarnaast werden de Italianen, door de opkomst van fascisme, voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog, verafschuwd. De Italianen die uit hun moederland probeerden te vluchten, werden neergeschoten, gevangen genomen of achtervolgd. In het buitenland waren de Italianen – zelfs als ze niet fascistisch waren – ook onwelkom.
No Dogs or Italians Allowed laat hiermee zien hoe de Italianen vanaf het einde van de 19e eeuw tot de eerste decennia van de 20e eeuw een buitengewoon moeilijke tijd hebben gehad. Ughetto kiest hierbij om de focus te leggen op het verhaal en de geschiedenis van zijn eigen voorouders. Toch bestaat er een grote kans dat het leven voor veel andere Italiaanse families, uit die tijd, er niet anders uitzag. Ondanks een beladen verhaal, weet Ughetto alsnog genoeg humor toe te voegen aan zijn animatiefilm. Een goed voorbeeld hiervan zijn de onderlinge interacties tussen de drie boers Luigi, Antonio en Giuseppe.
De drie broers hebben, net zoals de regisseur, een tic om met hun arm langs hun neus te gaan waarbij ze nun neus ophalen of snuiten. Dit terugkerende fenomeen zorgt voor veel grappende momenten. Het feit dat de regisseur zelf ook last heeft van deze tic, zorgt voor nog meer hilarische momenten. Daarnaast is er een terugkerende grap dat Antonio altijd door zijn oudere broer Luigi aangesproken wordt op zijn onbenullige acties. Deze luchtige momenten zorgen ervoor dat No Dogs or Italiaans Allowed zowel magisch, gelaagd, ontroerend als humoristisch beschouwd kan worden.
Conclusie
No Dogs or Italians Allowed is simpelweg een meesterwerk. De Frans-Italiaanse stop-motion klei-animatiefilm is niet alleen origineel, maar ook indrukwekkend diepgaand en gelaagd. Filmmaker Alain Ughetto heeft met No Dogs or Italians Allowed een van de beste animatiefilms aller tijden gemaakt. No Dogs or Italians Allowed blinkt uit als animatiefilm doordat de regisseur de juiste balans weet te vinden tussen verschillende diepgaande narratieve lagen. Deze lagen bestaan niet alleen uit hertellingen van zijn familiegeschiedenis, maar ook gesprekken met zijn (voor-)ouders en ook uit een stuk onderbelichte Europese geschiedenis.
Ughetto weet ook nog de juiste balans te vinden tussen tragedie en komedie. Ondanks dat de film meerdere tragische evenementen bevat, zijn er genoeg luchtige en komische momenten die de zwaarte van het verhaal wat verlichten. De animatie zelf ziet er geweldig uit, waarbij de stop-motion kleianimatie levendig oogt. Er ontstaat echt een eigen wereld in No Dogs or Italians Allowed. Het onderlinge contact tussen Ughetto en zijn met klei geanimeerde grootmoeder breekt niet het tempo en de timing van de animatie. Sterker nog, het zorgt ervoor dat de animatie er nog beter uitziet.
Een groot deel hiervan is ook te danken aan het prachtige stemmenwerk (en zangwerk) van de cast. Toch is het vooral de interactieve geaardheid van de animatiefilm dat ervoor zorgt dat No Dogs or Italians Allowed je lang zal bijblijven. Deze animatiefilm is meer dan geschikt voor een ouder publiek. Naar mijn mening is de film zelfs geschikter voor jongeren en ouderen. De kijkwijzer zelf geeft aan dat de film al bekeken kan worden vanaf zesjarige leeftijd. Dit is ook zeker het geval, maar de jongeren en ouderen zullen eerder de diepgaandere lagen uit het verhaal kunnen halen.
No Dogs or Italians Allowed is een film die je het best kunt aanschouwen op het grote scherm, omdat de kracht van de animatie en het verhaal dan het beste tot hun recht zullen komen. Hierbij moet je je niet tegen laten houden door het idee dat animatiefilms niet geschikt zijn op een oudere leeftijd. No Dogs or Italians Allowed bewijst namelijk perfect het tegendeel. No Dogs or Italians Allowed is nu te aanschouwen in de Nederlandse bioscopen.
