Nummer achttien – the breath of life is een film met enkele hartverwarmende en ontroerende momenten. Je kunt hierbij denken aan momenten zoals wanneer een vriend van filmmaker Guido van der Werve een kinderboek voorleest, terwijl Van der Werve in het ziekenhuis (na een verkeersongeluk) ligt. Dit soort kleine momenten voelen echt, ontroerend en mooi aan. Het feit dat de vriend, die het boek voorleest, verschillende stemmen opdoet voor de diverse personages uit het kinderboek, laat zien dat Van der Werve een goed oog voor detail kan hebben.
Helaas miste ik tijdens het kijken van Nummer achttien – the breath of life meer van dit soort kleine en mooie momenten. Van der Werve lijkt zijn eerste speelfilm te groots te hebben aangepakt. Ik heb respect voor de videokunstenaar en filmmaker, want hij probeert zijn traumatische gebeurtenissen uit zijn verleden filmisch aan te pakken. Maar als puntje bij paaltje komt, moet ik als recensent eerlijk blijven en toegeven dat ik Nummer achttien – the breath of life niet bepaald een goede film vind.
Het komt over alsof Van der Werve het publiek opzadelt met een heleboel onnodige navertellingen van gebeurtenissen uit zijn verleden. Nummer achttien – the breath of life lijkt meer weer te geven van de gedeprimeerde en existentiële geaardheid van de filmmaker, dan dat het een poëtisch onderzoek is naar zichzelf. Vanaf de start van de film heeft Van der Werve een bepaald beeld voor zich over wie hij is. Dit komt niet natuurlijk, waardoor de film in zijn verhaal pretentieus en zelfverheerlijkt overkomt.
Over Nummer achttien – the breath of life (2023)
Nummer achttien – the breath of life is de eerste speelfilm van de befaamde videokunstenaar Guido van der Werve. De film beleefde zijn Nederlandse première bij de Tiger Competitie van het International Film Festival Rotterdam van 2023. Nummer achttien – the breath of life is gebaseerd op het waargebeurde levensverhaal van Guido van der Werve. Hij is een video en performance-kunstenaar die wereldwijd succes heeft bereikt met videokunstwerken waarin hij de confrontatie met het leven opzoekt. Van der Werve is ook nog klassiek pianist en componist. Ook schaakt hij op hoog niveau en rent hij ultramarathons.
De kunstenaar heeft een bijzonder leven, wat genadeloos tot stilstand komt wanneer hij in 2016 bijna zijn leven verliest bij een zwaar verkeersongeluk. Van der Werve loopt traumatisch hersenletsel op en ligt een maand in coma. In eerste instantie zien de artsen het somber in voor de kunstenaar, maar dankzij de buitengewone conditie van zijn lichaam en geest weet hij op een wonderbaarlijke manier te herstellen. Nummer achttien – the breath of life wordt op 9 maart 2023 in de Nederlandse bioscopen uitgebracht door Gusto Entertainment.
Recensie
Nummer achttien – the breath of life oogt als een experimentele film die levensherinneringen visueel in beeld brengt door technieken die gebruikt worden in zowel fictiefilms als documentaires. Videokunstenaar en filmmaker Guido van der Werve probeert overduidelijk iets nieuws en dit mag zeker gewaardeerd worden. Van der Werve is niet alleen de regisseur van de film, maar ook de scenarioschrijver en de componist. Nummer achttien – the breath of life is een persoonlijke film. Dit is een overduidelijk feit doordat de videokunstenaar zijn eigen levensherinneringen, ervaringen en gevoelens zelf beschrijft, componeert, visualiseert.
Van der Werve’s eerste speelfilm is niet per definitie een slechte film, maar spijtig genoeg sprak de film me totaal niet aan. Zo begint Nummer achttien – the breath of life met een zielloze opening waarbij er een vraag gesteld wordt aan Guido van der Werve. Het is de beruchte psychologie-vraag, waarbij een psycholoog of psychiater je vraagt om drie dingen op te noemen die belangrijk voor je zijn. De onverdraagbare en ongemakkelijke stiltes die volgen na elk antwoord, is begrijpelijk. Helaas betekent dit niet automatisch dat de openingsscène van deze film ook direct goed is.
Door de lange tijd tussen de antwoorden in en de ongemakkelijke stiltes die zich daar in bevinden, wist de film me al vanaf de start niet echt aan te spreken. Nummer achttien – the breath of life weet goed de existentiële en melancholische status van de kunstenaar, na zijn verkeersongeluk, weer te geven. Van de muziek tot de gestileerde visualisaties van ervaringen en herinneringen: alles roept een depressief en kil gevoel op. Het lukt Van der Werve dus zeker om een sfeer te scheppen voor zijn eigen film(-wereld).
Helaas blijft Nummer achttien – the breath of life (voor mij) een onprettige en moeilijke film om te kijken. Dit komt niet alleen door deprimerende sfeer die rondom de film, zijn kunstenaar en zijn levensverhaal hangt. Begrijp me niet verkeerd: ik snap dat een verkeersongeluk levensveranderend en uiterst heftig is, maar de manier waarop Van der Werve zijn levensverhaal op film zet, geeft me juist het gevoel dat niet alle traumatische levensgebeurtenissen goed op film werken. De film bestaat uit een reeks pretentieuze, levensloze en doordrammende regiekeuzes.
Een van de weinige aspecten die daar tot niet behoren zijn het camerawerk en de filmmuziek. Het camerawerk lijkt bewust de focus niet altijd op het onderwerp van de film (Guido van der Werve) te zetten, maar eerder op zijn omgeving. Hierdoor oogt zijn omgeving levendiger en energieker dan de videokunstenaar zelf. Dit is een visuele keuze dat goed past bij de narratieve geaardheid van de film. Ook de melancholische muziek, die gecomponeerd werd door Van der Werve zelf, past goed bij de sombere sfeer van Nummer achttien – the breath of life.
Van der Werve maakt ook gebruik van opera- en koorzangers om zijn levensverhaal te vertellen. In de liederen zijn vooral donkere en overduidelijke zangteksten gestopt. Het is niet direct erg dat dit in de zangteksten voorkomt, maar wat wel vervelend is, is dat Van der Werve het presenteert op een manier alsof hij iets baanbrekends vertelt. Door de manier waarop hij zijn levensverhaal laten zingen door operazangers en koorzangers komt het over alsof hij zichzelf (en zijn leven) probeert te verheerlijken.
Door teksten te gebruiken waarin hij zegt net zo waardeloos te zijn als elke andere man, probeert hij dit gevoel nog te veranderen. Maar helaas voor Van der Werve werkt dit hem juist tegen. Er zijn niet veel mannen die in een eigen documentaire over hun eigen levenservaringen operanummers over zichzelf en hun waarde laten terugkomen. Hij zegt dus waardeloos te zijn, maar verbeeldt zichzelf niet zo, waardoor de film nog pretentieuzer overkomt dan eerst. De klanken van de zangers zijn half niet zo slecht, maar de beladen teksten waarin hij zichzelf als een zielenpiet neerzet, zorgen ervoor dat al het plezier van het zangwerk verdwijnt.
Daarnaast gaan deze operastukken zo lang door dat Van der Werve zelf bekomt wat hij verafschuwt: een egotrippende, haatvolle en doordrammende kunstenaar. Technisch zitten deze operastukken ook niet altijd goed door elkaar. Op enkele momenten zijn geluiden van buitenaf te horen die zowel verhaaltechnisch als wat betreft het geluid niet passen bij het stemmenwerk van de operazangers. In de montage had dit geluid verwijderd kunnen worden en het feit dat dit niet gedaan is, voelt tegelijkertijd slordig als onnodig aan.
Conclusie
Nummer achttien – the breath of life is (nogmaals) een film die mij persoonlijk niet aansprak. Betekent dit automatisch dat de eerste speelfilm van Guido van der Werve per definitie slecht is? Nee, natuurlijk niet. Voor mij blijft deze film pretentieus en slordig, maar een andere recensent of filmliefhebber kan weer geraakt zijn door de manier waarop Van der Werve zijn traumatische ongelukkigheden aanpakt. Daarnaast zijn er ook enkele aspecten die ik wel goed kan waarderen aan Van der Werve’s eerste speelfilm. Een daarvan is het camerawerk van Ben Geraerts. De cinematograaf weet bewust in te spelen met zijn camerawerk op het verhaal van de film.
Zo weet hij Van der Werve regelmatig net niet in het midden van het beeld te zetten, wat weergeeft dat hij niet het middelpunt van zijn omgeving is. Dit speelt goed in op het verhaal waarin Van der Werve laat blijken traumatische gebeurtenissen uit het verleden nooit goed verwerkt te kunnen hebben. Een van die gebeurtenissen is het feit dat hij een buitenbeentje was en dus nooit echt heeft kunnen meemaken als jong kind en tiener hoe het voelt om in het middelpunt van aandacht te staan. Geraerts weet goed met zijn camerawerk dit weer te geven door de omgeving rondom de kunstenaar energieker over te laten komen, dan Van der Werve zelf.
Een ander aspect dat ik goed kon waarderen aan Nummer achttien – the breath of life is de filmmuziek. Van der Werve’s filmmuziek weet goed de deprimerende aard van zijn traumatische gebeurtenissen en verkeersongeluk weer te geven. Helaas schiet Van der Werve hier wel nog regelmatig in door. Dit gebeurt vooral als hij gebruik maakt van klassieke operamuziek waarin hij pretentieuze, overduidelijke en onnodige zangteksten in verwerkt. Het zangwerk klinkt goed, maar de zangteksten zijn zo negatief beladen, dat het snel niet leuk meer wordt om naar te luisteren.
Uiteindelijk is Nummer achttien – the breath of life een film die ik zelf alleen zal aanraden als je op zoek bent naar een persoonlijke film die iets nieuws probeert en experimenteert met verschillende filmvormen. Nummer achttien – the breath of life is vanaf 9 maart 2023 te zien in de Nederlandse bioscopen. Mijn dank aan Gusto Entertainment en Whatever Works voor het online recensie-exemplaar.
