Rocky is een uitstekende sportfilm dat het zware leven van een niemand – een zogenaamde loser – laat zien. Tegelijkertijd is de film ook een portret van een heldenfiguur die op blijft staan, waarbij het niet uitmaakt hoe vaak hij valt. De film speelt met thema’s rondom de Amerikaanse droom om het te maken in de sportwereld, waarbij het hoofdpersonage op een reis wordt gestuurd door de ontvangst van plotselinge roem. Rocky’s doorzettingsvermogen als personage en bokser zijn al direct vanaf de start van de film duidelijk te zien. Dit is volledig te danken aan de acteerprestatie en het scenario van Sylvester Stallone.
Stallone heeft waarschijnlijk een groot deel van zichzelf in zijn filmpersonage Rocky gestopt. Dit komt doordat hij na het schrijven van het scenario, alleen de film wilde laten produceren als hij de titulaire hoofdrol kon spelen. De acteur en scenarist bleef volhouden dat dit de enige manier was om de film gemaakt te laten worden. Uiteindelijk kreeg hij ook zijn zin. Rocky is dus ook een testament aan Stallone’s doorzettingsvermogen om Rocky te verfilmen op een manier die overeen kwam met zijn passie. En dat is het meer dan waard geweest, want Rocky is een meesterwerk en een van de beste sportfilms aller tijden.
Over Rocky (1976)
Rocky is een Amerikaanse drama sportfilm uit 1976. De film is geregisseerd door John G. Avildsen. Hij was een beroemde Amerikaanse filmmaker die niet alleen bekendstaat voor het regisseren van Rocky en Rocky V, maar ook voor het regisseren van de originele The Karate Kid-trilogie. Voor het regisseren van Rocky ontving Avildsen ook de Oscar voor beste regisseur. De titulaire hoofdrol wordt gespeeld door de legendarische Amerikaanse acteur Sylvester Stallone. Ik heb het gevoel dat niet iedere filmliefhebber dit weet, maar Stallone schreef ook het scenario van de film.
Rocky uit 1976 is de eerste film uit de Rocky en Creed filmreeks(-en). De cast van Rocky bestaat naast Stallone verder uit onder andere Talia Shire, Burt Young, Carl Weathers en Burgess Meredith. Het verhaal van Rocky volgt Rocky (big surprise). Hij is een amateur bokser die de kans krijgt om te gaan vechten tegen de heavy-weight wereldkampioen bokser. Alleen twijfelt Rocky of hij de kampioen wel kan verslaan… De film beleefde zijn wereldpremière in New York City op 20 november 1976. De film werd daarna in de Amerikaanse bioscopen uitgebracht op 3 december 1976.
Rocky werd de best verdienende film uit 1976. De film bracht ruim 225 miljoen Amerikaanse dollars wereldwijd op. Dit lukte de cast en crew met een productiebudget van onder de 1 miljoen Amerikaanse dollars. Rocky werd met uitermate veel lof ontvangen door filmliefhebbers en recensenten. Hierbij werd er onder andere met admiratie gesproken over het scenario van Stallone, de regie, de filmmuziek, de cinematografie en het montagewerk. De film ontving tien Oscarnominaties en won er drie, waaronder de Oscar voor beste film. Menig filmliefhebbers en recensenten beschouwen Rocky als een van de beste films aller tijden.
Daarnaast wordt Rocky ook als een van de meest iconische sportfilms gezien. De film is een cultureel fenomeen geworden en een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse populaire cultuur uit de jaren 1970. Daarnaast zijn meerdere locaties uit de film beroemde en culturele toeristenattracties geworden. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan de “Rocky Steps”. De 72 stenen trappen die leiden naar de ingang van het Philadelphia Museum of Art hebben deze naam gekregen als resultaat van een scène uit Rocky.
Recensie
Rocky opent sterk met de welbekende filmmuziek van componist Bill Conti. Een aangepaste versie van het nummer “Gonna Fly Now” speelt zich af, terwijl in grote witte letters de filmtitel voorbij zien komen. We worden voorbereid op een episch spektakel. Het eerste wat we zien na deze interessante, maar simplistische titelsequentie is een muurschilderij van Jezus die een glas wijn en een stuk brood in zijn handen heeft. De camera zoomt uit en beweegt naar beneden om te laten zien hoe twee boksers elkaar aan het bevechten zijn. Een van deze boksers is Sylvester Stallone’s Rocky.
Dit is een sterke openingsscène, waarbij de regisseur onder andere lijkt te spelen met contrasten en metaforische thema’s. Avildsen weet met behulp van cinematograaf James Aubrey Cabemet contrasten op te zetten in de belichting en de compositie van het beeld. Zo is het muurschilderij van Jezus goed belicht en hangt hij centraal in het midden, terwijl de boksers (grotendeels) in het donker vechten. De camera wordt door Cabemet gepositioneerd op een manier alsof we zelf onderdeel zijn van het publiek dat de boksers toejuicht elkaars gezicht in te rammen.
Hierbij zien we de boksers dus vanaf verschillende ooghoeken en op verschillende plekken staan. Ze blijven niet gecentraliseerd zoals het muurschilderij van Jezus. De contrasten en metaforische thema’s houden niet op visueel vlak op. Wanneer Jezus ergens wordt afgebeeld met een stuk brood en een glas wijn in zijn handen, heeft dit bijna altijd te maken met “Het Heilig Avondmaal”. Het glas wijn dat Jezus in zijn handen vast heeft, staat voor het bloed van Jezus en het brood staat weer symbool voor het lichaam van Jezus.
Maar wat heeft dit te maken met deze film? Het gebruik van de verwijzing naar “Het Heilige Avondmaal” speelt in op enkele specifieke thema’s uit de film. Een van deze thema’s is dat van het thema: “Rags to Riches”. Dit thema verwijst naar elke situatie waarin een persoon opstijgt van armoede naar rijkdom. Dit hoeft niet per se een financiële rijkdom zijn. Het kan ook betekenen dat een niemand naar ongekende hoogten van roem stijgt. Dit thema is verbonden aan Rocky’s verhaal en het verhaal van Jezus. In beide gevallen is er sprake van een situatie waarin een persoon geleidelijk opstijgt van een niemand naar een legendarisch figuur.
Het gebruik van een muurschilderij over “Het Heilige Avondmaal” suggereert dus onder andere dit thema. Daarnaast kan dit gebruik ook verwijzen naar het feit dat Rocky, net zoals Jezus, op het punt staat om herboren te worden. Bij het levensverhaal van Jezus weet hij dat zijn naderende dood niet het einde van zijn verhaal zal zijn. Het gebruik van een referentie naar deze Bijbelse gebeurtenis kan dus staan voor de mogelijkheid dat Rocky’s opkomende heldenreis of hergeboorte nog moet beginnen.
Naast het “Rags to Riches” thema speelt de film in zijn openingsscène dus ook al met het thema rondom “The Hero’s Journey”. “The Hero’s Journey” – ofwel heldenreis – is een zoektocht of queeste die onder andere voorkomt in films. Het wordt gekenmerkt door een verhaal over een heldenfiguur die op avontuur gaat. In dit avontuur overwint de held een levensveranderende crisis. Dit is ook het geval bij Rocky’s personage in deze eerste film.
Er bestaat een kans dat velen mij nu niet serieus zullen nemen, maar in mijn ogen is Rocky een enorm tragisch figuur. Dat Rocky’s tragedie zo sterk overkomt op mij komt niet alleen door de regie van John G. Avildsen, maar ook door het ongelofelijk sterke scenario en acteerwerk van de enige echte Italian Stallion – Sylvester Stallone. Dat de acteur een talent heeft voor schrijven is natuurlijk niet het eerste waar we aan denken als we hem zien. We zien Stallone – in ons hoofd – altijd voor ons als een gespierde en stoere held. Een figuur dat altijd zijn lichaam boven brein gebruikt.
Rocky laat zien dat dit helemaal niet eens waar hoeft te zijn. Rocky is een rol waar Stallone geboren voor was om te spelen. Ze zijn aan elkaar verbonden en aan elkaar gewaagd. Rocky verteld namelijk het verhaal van een bokser die zijn glorietijd al kwijt is geraakt en verder wilt met zijn leven – maar overal waar hij komt, wordt hij aangezien als die mislukkeling van een bokser. Stallone is een acteur die al vanaf zijn vroege carrière bekend stond als een bepaald type acteur. Een type die hij zo graag voorbij zou willen lopen.
Hij is namelijk meer dan het vechterstypetje en dat laat hij ook zien in deze film. Hij is een romanticus, iemand met een groot hart, iemand met een groot brein en zelfs een schrijver. Stallone is hetgeen wat deze film zo uiterst bijzonder maakt. Een ander bijzonder aspect aan deze eerste Rocky film is hoe gedetailleerd en subtiel gelaagd het verhaal van de film is.
Zo ziet Rocky zichzelf als een mislukkeling. Dit wordt ook weergegeven in de cinematografie en de kleine details van de film. Neem bijvoorbeeld de scène dat Rocky op straat loopt langs een aantal tieners die zingen: “Take Me Back – Doo Doo Doo Doo – Take Me Back”. Oftewel Rocky verlangt terug naar de tijd waar hij serieus genomen werd. Dit laten de filmmakers ook zien met spiegels. Ja, spiegels! Er zijn meerdere scènes waar we spiegelreflecties van Rocky zien. Er is een moment dat hierbij direct naar bovenkomt. Het moment dat Rocky thuiskomt na zijn gevecht met Spider Rico, praat hij tegen hemzelf en zijn huisdieren.
Hij stopt voor de spiegel en de camera zoomt in naar een kinderfoto van hemzelf. Hij pakt het op en kijkt ernaar. Daarna kijkt hij in de spiegel naar zichzelf. Het zijn deze stille momenten waarbij je als kijker de pijn van het hoofdpersonage voelt. Je weet gewoon dat hij zit te denken over wat het er is gebeurd in zijn leven. Hoe hij zo diep gezonken kan zijn. Maar dat is het ding aan dit moment. Hij loopt verder. Hij gaat toch door met zijn leven, omdat hij een echte doorzetter is. Als er een ding is dat Rocky is boven alles, dan is het een doorzetter.
Hij twijfelt vaak, maar uiteindelijk geeft hij niet op en gaat hij door. Dit zorgt er ook voor dat het een van de meest inspirerende filmpersonages aller tijden is. Rocky is een van de beste feel-good films, waarbij het laat zien dat je in staat bent in meer dingen dan je denkt. Een film die laat zien dat zolang je doorzet en in jezelf gelooft, er veel mogelijk is.
Rocky is een film die je inspireert en motiveert om je leven op te pakken. Dit is misschien wel het sterkst te zien in de sterk gemonteerde scène waarin Rocky traint op het lied “Gonna Fly Now”. Wanneer Rocky zijn handen in de lucht gooit – aan het einde van deze montage – krijg je zin om ook je hobby’s en passies op te gaan pakken.
Conclusie
Rocky is een briljante film die niet alleen lof verdiend vanwege de goed doorgedachte cinematografie, het uitstekend montagewerk en de meesterlijke regievisie van John G. Avildsen. De film verdient nog meer admiratie voor het scenario en het verhaal dat hoofdrolspeler Sylvester Stallone heeft geschreven. De acteur levert niet alleen een van zijn beste acteerprestaties in deze film, maar weet ook nog een bijzonder goed en gedetailleerd verhaal af te leveren in zijn meesterlijke scenario. Rocky is een van de films die het best weet weer te geven hoe een niemand of een sulletje succes kan vinden dankzij zijn doorzettingskracht.
De film weet nu nog steeds een inspiratie te vormen voor menig filmliefhebber, filmjournalist, filmrecensent, filmmaker en sporter. Daar zijn goede redenen voor, want Rocky is een prachtige feel-good film, waarbij de kracht van vallen en opstaan meesterlijk wordt geportretteerd. Zoals ik al eerder benoemde bevat de film ook sterke technische aspecten, waaronder het subtiele en gelaagde camerawerk van cinematograaf James Aubrey Cabemet en de scherpe montage van filmmonteurs Richard Halsey en Scott Conrad.
Deze drie filmmakers weten apart en samen goed in te spelen op de (visuele) thema’s die Stallone en Avildsen voorlegden in hun scenario en regie. Deze eerste film uit de Rocky (en Creed) filmreeks is zeker de moeite waard om te kijken. Voor enkele filmtoeschouwers zal de film gedateerd of saai kunnen ogen, maar als je de film echt een kans neemt, dan zul je mee worden genomen op een inspirerende, uitdagende en prachtige heldenreis, waar we een bokser van “zero to hero” zien gaan. Rocky is nu te koop op 4K UHD Blu-ray, Blu-ray en DVD op Bol.com. Daarnaast is de film ook te streamen op Amazon Prime Video in Nederland.
