David F. Sandbergs Shazam! is het perfecte voorbeeld van een superhelden film die het belang van familie krachtig weet uit te lichten. Net zoals het hoofdpersonage Billy Batson door een bliksemschicht geraakt wordt als hij het woord “Shazam!” roept, kwam de gelijknamige film als een donderslag bij me binnen. Toch is dit niet altijd het geval geweest. De eerste keer dat ik Shazam!, maakte de film niet bepaald een denderende indruk op me.
De reeks goede tot uitstekende Marvel Studios-films – en tamelijk middelmatige tot slechte DC-films – heeft mij destijds misschien een beetje bevooroordeeld gemaakt. Daarnaast kan het ook zijn dat de teleurstellende film Justice League – de Joss Whedon versie – toen een slechte visuele nasmaak in mijn ogen heeft achtergelaten. De komst van de grote Marvel Studios films Avengers: Infinity War en Avengers: Endgame heeft er waarschijnlijk ook deels voor gezorgd dat ik Shazam! destijds – als blockbuster en superhelden film – minder spectaculair vond.
En dit is ongelofelijk zonde! De Amerikaanse superhelden film over het gelijknamige DC Comics personage – dat vroeger, raar genoeg, Captain Marvel heette – is namelijk een van de beste DC-films van de afgelopen jaren. Dit komt juist doordat Sandberg samen met scenarioschrijvers Henry Gayden en Darren Lemke de focus legt op een warm verhaal. Shazam! bevat krachtige thematische verhaallijnen waarin de held, de schurk en het filmpubliek de echte betekenis van familie leren kennen.
Shazam! lijkt hierin op kerstfilms, waarin de filmtoeschouwers regelmatig voorgeschoteld worden met de zogenaamde ware betekenis van een bepaald onderwerp (meestal het kerstfeest in dat geval). Niet heel verrassend speelt deze zevende film uit het (ondertussen dode) DC Extended Universe zich dan ook af rond de feestdagen. Net zoals kerstfilms is Shazam! een magische film die vermakelijk is voor zowel een jong als oud filmpubliek.
Over Shazam! (2019)
Shazam! is een Amerikaanse superhelden film uit 2019. De film is gebaseerd op het gelijknamige DC Comics personage. Shazam! is geproduceerd door New Line Cinema, DC Films, The Safran Company en Seven Bucks Productions. De film werd wereldwijd uitgebracht door Warner Bros. Pictures. Shazam! is de zevende film uit het DC Extended Universe (in andere woorden: het DCEU). De film is geregisseerd door David F. Sandberg. Het scenario van de film is geschreven door Henry Gayden en Darren Lemke.
De cast van Shazam! bestaat uit onder andere Zachary Levi, Asher Angel, Mark Strong, Jack Dylan Grazer en Djimon Hounsou. Shazam! werd in de Verenigde Staten van Amerika uitgebracht op 5 april 2019. In Nederland was de film al te zien vanaf 25 maart 2019 en in België kwam Shazam! uit in de bioscopen op 3 april 2019. De film werd een commercieel succes en bracht wereldwijd ruim 367 miljoen Amerikaanse dollars op. De film werd ook goed ontvangen door de recensenten. Shazam! kreeg een spin-off film in 2022 – genaamd Black Adam.
Daarnaast kreeg de film ook een direct vervolg in 2023 – genaamd Shazam! Fury of the Gods. In Shazam! krijgt Billy Batson ongewenst krachten van een tovenaar om de wereld te beschermen tegen de Seven Deadly Sins. Zodra Billy het woord “Shazam” zegt, wordt hij in een (donder)klap volwassen. Daarnaast krijgt hij meerdere brute krachten tot zijn beschikking. Met behulp van zijn gloednieuwe pleegbroer leert Billy een superheld te worden.
Recensie
Sandberg heeft met zijn eerste superhelden film eigenlijk meer een coming-of-age familiedrama gemaakt. Het zal me niet verbazen dat dit – bewust of onbewust – de grootste reden is dat sommige filmtoeschouwers, filmliefhebbers en superhelden fans de film minder goed vonden. Maar hoe kan een superhelden film als Shazam! een coming-of-age familiedrama zijn? Het is vrij simpel. De focus van het filmverhaal ligt niet op spectaculaire actiescènes of wereldrampen die de superheld moet zien te voorkomen.
In plaats daarvan leggen Sandberg, Gayden en Lemke de focus op de karakterontwikkelingen, karaktermotivaties en achtergrondverhalen van de personages. Shazam! laat zien wat het betekent om een strenge, niet bepaald liefhebbende vader of een egocentrische moeder te hebben. Hierbij zijn de regisseur en scenarioschrijvers niet bang om in te spelen op thema’s als kinderverwaarlozing. De schurk, Thaddeus Sivana, wordt al vanaf een jonge leeftijd niet geaccepteerd of gewaardeerd door zijn vader en oudere broer.
Zijn vader noemt Thaddeus een vervelend rotjoch en zeikt dat zijn jongste zoon niet altijd om hulp moet gaan roepen, maar voor zichzelf moet leren opkomen. De haat die Thaddeus vanaf een jonge leeftijd ontvangt, zorgt er uiteindelijk voor dat hij een schurk wordt. Zijn familie mag de schurk dan hebben voorbereid voor dit kwaadaardige pad, maar het is Thaddeus die uiteindelijk deze acties (en bijhorende consequenties) zijn leven laat beheersen en veranderen. Shazam! lijkt als film dus in te spelen op verschillende familie gerelateerde thema’s.
Hierbij komt niet alleen het onderwerp kinderverwaarlozing aan bod. Onderwerpen als adoptiegezinnen, jeugdtrauma’s en de definitie van familie worden allemaal besproken. We zien de karakters van de held en schurk groeien – zowel in positieve als negatieve zin – door de ervaringen die ze opdoen met deze onderwerpen. Hierbij lijkt Sandberg te laten zien dat de personages, ondanks hun worstelingen en turbulente verleden, altijd een nieuw hoofdstuk kunnen starten waarbij ze hun eigen leven leren te definiëren.
Een goed voorbeeld hiervan is terug te vinden in het gebruik van een notitieboekje waarin Billy Batson bijhoudt welke adressen hij al heeft bezocht om zijn verloren moeder terug te vinden. Redelijk snel in de film gooit hij dit notitieboekje in een prullenbak, nadat we hetzelfde personage zien twijfelen over of hij zijn nieuwe pleeggezin een kans moet geven. Dit symboliseert dat hij het idee van een nieuw hoofdstuk niet volledig durft te omarmen. Het laat zijn tegenstrijdigheid zien.
Billy worstelt met de vastberadenheid om zijn moeder te vinden. Dit staat weer direct in contrast met de wens om in een warm en liefhebbend gezin te leven. De reis die Billy aflegt lijkt verdomd veel op de reis die Thaddeus als een klein jochie heeft proberen af te leggen. De rivaliteit en gelijkenissen tussen deze twee personages behoren dan ook tot de sterkste onderdelen van deze film. Beide Thaddeus en Billy hebben moeite om hun verleden te werken.
Ze voelen zich door traumatische gebeurtenissen niet goed en waardig genoeg. Sandberg gaat in zijn superhelden film dieper in op wat het betekent om waardig – en in verlenging waardevol – te zijn. Hierbij laten de regisseur en scenarioschrijvers zijn hoe iemand waardig genoeg kan zijn om ongekende krachten te krijgen. Of eerder: hoe iemand zijn waarde kan ontdekken door middel van deze ongekende krachten. De zoektocht naar de perfecte kampioen die de magie van de raad van tovenaars kan overnemen wordt namelijk abrupt afgerond.
Billy Batson is in de superhelden film Shazam! iemand met een goed, maar zeker geen puur hart. Dit jonge hoofdpersonage heeft een opstandig karakter en lijkt in eerste instantie alleen gefocust te zijn op het vinden van zijn biologische moeder. Hiermee laat de cast en crew zien dat niemand een puur hart heeft – zoals Mark Strongs Thaddeus Sivana ook zegt. Toch hoeft dit niet te betekenen dat niemand ook waardig is. Thaddeus heeft leren geloven dat alleen een persoon met een puur hart waardig is voor de krachten van de raad van tovenaars.
De laatste tovenaar van deze raad van tovenaars heeft hem dit laten geloven. Tegelijkertijd heeft deze laatste tovenaar voor de indirecte creatie van Thaddeus Sivana als schurk gezorgd. Zijn visies over waardigheid en puurheid blijken dus flink achterhaald te zijn. Dit is ook terug te zien aan de keuze die de laatste tovenaar maakt als hij Billy Batson zijn krachten geeft. De laatste tovenaar geeft hem deze krachten, omdat het jonge hoofdpersonage een enkele goede daad heeft vertoond.
Hierbij kijkt hij niet verder of Billy Batson wel een puur hart heeft, want hij heeft geleerd dat dit niet de essentiële kwaliteit is om zijn ongekende krachten over te nemen. Acteur Djimon Hounsou heeft een vermakelijke kleine bijrol als deze laatste tovenaar van de raad van de tovenaars. Ik heb het eerder gezegd, maar ik ben dol op deze acteur. Hounsou’s acteerprestaties weten – ongeacht hoe groot of klein zijn rol – altijd een grote glimlach op mijn gezicht te toveren.
Naast Hounsou is de rest van de cast van Shazam! ook meeslepend, hartverwarmend en hilarisch. De jonge hoofdrolspeler Asher Angel is overduidelijk het hart van de film. Nadat ik Shazam! de eerste keer in de bioscoop had gezien, was er een filmmoment dat me goed was bij gebleven. De scène waar Angel als de jonge Billy Batson zijn biologische moeder vindt en confronteert, is een ontroerend filmmoment dat ik niet snel zal vergeten. Dit is voor een klein deel te danken aan de opbouw naar dit moment.
Uiteindelijk is het vooral Angel die deze scène zo emotioneel doeltreffend maakt. Ik voelde het hart van zijn personage breken dankzij zijn bewogen acteerprestatie. Waar Angel vooral sterk is in het ontroeren van het filmpubliek, is de jonge Jack Dylan Grazer vooral effectief als een komische acteur. Hij is hilarisch in zijn rol als Billy’s jongere pleegbroer Freddy. Grazers grappen en komische timing zijn van topklasse. En ja, zijn personage Freddy heeft inderdaad het gezicht van iemand die altijd plannetjes aan het smeden is.
De onderlinge interacties tussen Angels Billy Batson en Grazers Freddy zijn geweldig. Filmtoeschouwers zien in een korte speeltijd deze twee personages groeien van onbekenden tot vrienden tot broers die alles voor elkaar betekenen. De dynamiek tussen Angels Billy Batson en zijn nieuwe pleeggezin is sowieso geweldig. Het pleeggezin bestaat uit diverse en unieke personages die voor een leuke familie dynamiek zorgen. Angel is echter niet de enige die Billy Batson speelt. Acteur Zachary Levi speelt ditzelfde personage als volwassene.
Levi is – net zoals Grazer – uitstekend in het verkopen van het komische aspect van het filmverhaal. De filmscènes waar Levi en Grazer door de stad lopen om te ontdekken wat de krachten van Billy Batson zijn, behoren tot de beste momenten uit de film. Zo is de hele scène rondom het kopen van enkele biertjes komisch goud. Levi gedraagt zich daarin meer als een kind dan een volwassene. Deze filmmomenten zitten ook vol met verwijzingen naar popcultuur. Van het gebruik van Queens nummer “Don’t Stop Me Now” tot referenties naar de Sylvester Stallone-film Rocky en Captain America (of moet ik zeggen “Zaptain America”).
Shazam! is een film uit het DC Extended Universe die grotendeels los staat van de andere films uit deze franchise. De film is dus makkelijk losstaand te bekijken zonder de andere films eerst gezien te hebben. Toch worden superhelden als Batman en Superman wel benoemd. Grazers Freddy is een grote superhelden fanaat en verzamelt verschillende objecten van beroemde superhelden. Zo heeft hij een Batarang van Batman en heeft hij een kogel die op Superman is afgevuurd benoemd tot de heilige graal onder zijn verzamelobjecten.
Er is nog een acteur wiens acteerprestatie ik nog niet in de schijnwerpers heb gezet. Ik heb het hierbij uiteraard over de acteerprestatie van niemand minder dan Mark Strong. Deze acteur speelt de gevaarlijke en intimiderende schurk Thaddeus Sivana. Strong laat opnieuw zien dat hij een sterke superhelden gerelateerde schurk kan spelen. Eerder liet de acteur dit al zien in de film Kick-Ass uit 2010. Strong wordt in Shazam! vergezeld door de zeven dodelijk zonden, die we in eerste instantie alleen als standbeelden te zien krijgen.
De zeven dodelijke zonden zien er dan gruwelijk visueel uit. Er is duidelijk terug te zien dat Sandberg ervaring heeft met het regisseren van horrorfilms. Met zijn toevoeging van de zeven dodelijke zonden zoekt hij de grens op van wat mogelijk is om aan horroraspecten in een kindvriendelijke superhelden film te krijgen. De praktische en visuele effecten die gebruikt zijn bij de zeven dodelijke zonden zien er uniek uit. Toch zien niet alle visuele effecten er even goed uitgewerkt of origineel uit.
Zo ziet de magische ruimte van de raad van tovenaars er wat saai en ongeïnspireerd uit. Componist Benjamin Wallfish – die ook de filmmuziek voor The Flash verzorgde – heeft met zijn filmmuziek voor Shazam! me ook wat teleurgesteld. De filmmuziek van Shazam! is niet spectaculair, groots of ontroerend genoeg. Het werk van Wallfish is daarnaast voor zowel een coming-of-age familiedrama als voor een superhelden film niet memorabel genoeg.
Uiteindelijk staat het thema familie centraal in deze superhelden film. Ik kan me best voorstellen dat sommige filmtoeschouwers hier niet op zitten te wachten. Toch vind ik zelf dat Sandberg, samen met zijn cast en crew, een originele invalshoek heeft weten te vinden voor een superhelden film. Het is dan ook super om te zien hoe goed hij slaagt in het regisseren van een superhelden film, die onder zijn masker eigenlijk een coming-of-age familiedrama is.
Shazam! is nu te koop op 4K UHD Blu-ray (inclusief Full-HD Blu-ray), Blu-ray en DVD op onder andere Bol.com. De film is daarnaast te streamen op HBO Max in Nederland. Verder is Shazam! ook te koop en te huur op Pathé Thuis in Nederland.
