Ah, Speak No Evil: het soort horrorfilm waarin de hoofdpersonages regelmatig zeggen of denken: “Wat is het ergste wat er kan gebeuren?” Als filmliefhebber weet je dan al snel dat deze hoofdpersonages een persoonlijke hel tegemoet zullen komen. Speak No Evil is een kwaadaardig goede horrorfilm wat de potentiële slechtheid van een mens laat zien. Echter is Speak No Evil geen sprookjesachtige, sci-fi of slasher horrorfilm. De film gaat juist over echt voorkomende thema’s en problemen in onze wereld, waardoor de angstaanjagende horrorelementen extra hard binnen komen.
Er is ditmaal geen Michael Myers, Xenomorph of Jason Voorhees die onze hoofdrolspelers (of helden) opjaagt. Nee, nee, dit keer krijgen de protagonisten juist te maken met een – wacht even voor de dramatische bekendmaking – alledaags Nederlands gezin. Oh, de horror! Een Nederlands gezin klinkt niet bepaald als een angstaanjagend stel schurken voor een horrorfilm. Toch laat Speak No Evil overtuigend zien dat je niet moet onderschatten hoe kwaadaardig je medemens kan zijn…
Over Speak No Evil (2022)
Speak No Evil is een Deens-Nederlandse psychologische horror thriller film uit 2022. De Deense titel van de film is Gæsterne. De film is geregisseerd door Christian Tafdrup. De regisseur schreef samen met zijn broer Mads Tafdrup het scenario van de film. De film is geproduceerd door Jacob Jarek en in Denemarken uitgebracht door Nordisk Film. In Nederland is de film uitgebracht door September Film Distribution. De cast van de film bestaat uit onder andere Morten Burian, Sidsel Siem Koch, Fedja van Huêt, Karina Smulders, Liva Forsberg, Marius Damslev en Hichem Yacoubi.
Speak No Evil beleefde zijn wereldpremière op 22 januari 2022 bij het 38ste Sundance film Festival. De film werd daarna in de Deense bioscopen uitgebracht op 17 maart 2022 en in Nederland was de film te zien vanaf 21 juli 2022. Speak No Evil won de prijs “Best Director Choice” op het 26ste Bucheon International Fantastic Film Festival. De film kreeg over het algemeen positieve kritieken van de critici. Ze spraken vooral met lof over het scenario, de regie en de prestaties van de cast.
Het verhaal gaat over een Deens gezin dat tijdens een vakantie in Toscane bevriend raakt met een Nederlands gezin. Het klikt zo goed tussen de twee gezinnen dat ze besluiten om elkaar na de vakantie nog een keer op te zoeken. Het duurt echter niet lang voordat de reünie uit de hand begint te lopen, als blijkt dat de Nederlanders zich op de vakantie anders voordeden dan ze in hun eigen omgeving werkelijk zijn. Het Deense gezin bevindt zich in een ongemakkelijke situatie in een huis van mensen waar ze zich volledig in vergist te lijken hebben.
Recensie
Het eerste wat echt opvalt aan Speak No Evil is hoe belangrijk het geluidsgebruik, de geluidsbewerking en de filmmuziek voor de sfeer van de film zijn. Zo zetten het geluid en de filmmuziek als eerst echt de toon van de film neer. Het bekrapte lichtgebruikt en schommelende camerawerk helpt ook bij het neerzetten van een verontrustende openingsscène. De filmmuziek van componist Sune “Køter” Kølster doet denken aan John Williams filmmuziek voor de Spielberg blockbuster film Jaws. Zo bevat zowel de filmuziek van Speak No Evil als die van Jaws een opbouwend element, waarbij de filmmuziek meerdere malen een dramatisch en luid hoogtepunt bereikt.
Dit wordt regelmatig herhaalt op de spannendste momenten in de film. Naast indrukwekkend geluidsgebruik en de angstaanjagende filmmuziek van componist Sune “Køter” Kølster, bevat Speak No Evil ook geweldig acteerwerk van de Nederlandse acteur Fedja van Huêt. In deze Deens-Nederlandse film laat de acteur zien dat hij nog steeds weet te verrassen met zijn acteerwerk. Fedja van Huêt weet van iedereen uit de cast het meeste een indruk achter laten.
Dit komt doordat de acteur een andere kant van zichzelf laat zien, dat tegelijkertijd ongelofelijk echt en beangstigend is. De acteur wordt in eerste instantie gepresenteerd als een oprechte Nederlandse man, een zogenaamde gewone vent en een vriend van iedereen. Juist doordat van Huêt dit aspect van zijn personage zo geloofwaardig weet neer te zetten, met slecht articulerende Engelse uitspraken en alles daarom heen, komt de klap extra hard binnen als hij anders blijkt te zijn dan dat hij zich voortdeed.
De rest van de cast is zeker niet slecht. Zo weet de Deense acteur Morten Burian een gelaagde acteerprestatie neer te zetten, waarbij hij het verlangen naar vrijheid en een nieuwe start poëtisch weergeeft. Zijn personage lijkt zich gevangen te voelen in de dagelijkse sleur van zijn gezinsleven. Dit is terug te zien aan het feit dat Burians personage regelmatig stil is als hij alleen met zijn gezin is, maar zodra hij het Nederlandse gezin tegenkomt, direct opgewekt begint te praten. Het hoogtepunt hierin – en eigenlijk ook een van de hoogtepunten uit de film – komt wanneer de personages van Burian en van Huêt om deze redenen de longen uit hun lijven schreeuwen.
Dit filmmoment zit zowel op narratief en technisch vlak uitstekend in elkaar. De scène geeft goed de diepgaandere laag van het verhaal weer. Speak No Evil oogt als een simpele en ongemakkelijke horrorfilm waarin een Deens gezin het gevaar (en begrip) genaamd “stranger danger” leert kennen. Echter is Speak No Evil ook een deconstructie van giftige mannelijkheid, ouder misbruik, kinderhandel en het doorbreken van een ongelukkig leven. Hierbij speelt de horrorfilm ook in op het verhaalsoort waarin het hoofdpersonage (te laat) leert waarderen wat hij al heeft – met alle consequenties vandien.
Speak No Evil werkt dus zowel als een psychologische dramafilm als een horror (en thriller) film. Regisseur Christian Tafdrup weet een (bijna) perfecte balans hierin te vinden. Speak No Evil slaagt in zijn eerste helft vooral als psychologische drama, waardoor de angstaanjagende horrorelementen sterker binnen komen in de tweede helft van de film. Hierbij speelt de regisseur in op het nemen van verkeerde aannames en de naïviteit van de mens. Wat Speak No Evil vooral zo eng maakt is dat de gebeurtenissen echt kan gebeuren!
Conclusie
Speak No Evil bespreekt heftige en beladen onderwerpen als kindermishandeling en kinderhandel op een angstaanjagend realistische manier. Hierdoor lijkt Speak No Evil in te spelen op een alternatieve soort horror, waarin geen monster of seriemoordenaar centraal staat, maar eerder de misdaden van de alledaagse mens. De regisseur speelt in op de zwaarte van de onderwerpen, waardoor Speak No Evil niet voor iedereen een geschikte film zal zijn. Vooral als je niet wil zien hoe geweld tegen ouders en kinderen gebruikt wordt.
Speak No Evil is echter een sterke psychologische horrorfilm die deze echte wereldproblemen aankaart. Dit gebeurt vooral op een nihilistische en tragische manier, waardoor de film een moeilijk te behappen verhaal (en einde) bevat. Of Speak No Evil dus een film is die makkelijk te herkijken valt, is dus nog de vraag. Ondanks dat mag er wel zeker gezegd worden dat Speak No Evil een sterke aanrader is voor fans van psychologische drama, horror en thriller films! Het acteerwerk van de Nederlandse Fedja van Huêt is een hoogtepunt. Daarnaast weet de Deense acteur Morten Burian ook zeker te overtuigen.
Op technisch vlak weten de geluidsafdeling en componist Sune “Køter” Kølster met hun huiveringwekkende geluid het meeste een indruk achter te laten. Desondanks mag er ook zeker gezegd worden dat de cinematografie (en daarin vooral het lichtgebruik) ook een sterke toevoeging aan de film is. Ter conclusie: Speak No Evil blijft een sterke aanrader, maar alleen als je de film – vanwege zijn heftige onderwerpen – echt aandurft om te kijken. Speak No Evil is nu te kijken op de streamingdienst Film1 in Nederland. Mijn dank aan Film1 voor het versturen van een screenerslink en de mogelijkheid tot een samenwerking.
