Mijn film recensie voor Star Trek: The Motion Picture was de eerste recensie die ik ooit plaatste op mijn website. Er kan dus zeker gezegd worden dat deze recensie, ondanks zijn gedateerde en simpele aard, een speciaal plekje heeft in mijn hart. Toch vind ik het tijd worden om mijn film recensie van Star Trek: The Motion Picture een flinke update te geven. En het moment daarvoor is nu aangekomen, want op 16 september 2022 bracht Dutch FilmWorks de gerestaureerde versie van Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition uit op 4K UHD Blu-ray. Hiervoor zag ik enkele keren de bioscoopversie van de film.
De laatste keer dat ik de bioscoopversie van Star Trek: The Motion Picture zag was ik niet al te enthousiast. Ik had de film geen slecht cijfer gegeven, maar beter dan degelijk of middelmatig kon ik de film niet noemen. Toen vond ik dat de film te weinig zijn personages, motivaties en verhaallijnen onderbouwde. Zo benoemde ik in mijn originele recensie dat er wel sprake was van ideeën voor deze filmaspecten, maar dat ze nooit verder ontwikkeld worden dan de geopperde ideeën. Hierdoor voelde de film (toen) ook te lang in zijn speeltijd aan.
Ik weet niet of het specifiek ligt aan The Director’s Edition of aan het feit dat ik met een andere blik naar de film kijk, maar ik heb velen malen meer genoten van Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition dan de bioscoopversie. Voor mij pakt Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition veel van de problemen beter aan. Zo worden de karaktermotivaties beter onderbouwd en ontwikkelt het verhaal zich beter. Is Star Trek The Motion Picture – The Director’s Edition dan de definitieve versie van de film? Volgens mezelf – en regisseur Robert Wise – is dat zeker het geval. Ook al betekent dit niet dat deze versie geen gebreken heeft…
Over Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition
Star Trek: The Motion Picture is een Amerikaanse sciencefiction film uit 1979. De film is geregisseerd door Robert Wise. De film is gebaseerd op de televisieserie Star Trek van Gene Roddenberry, die ook als producent van de film diende. Roddenberry wilde de franchise voortzetten, zelfs toen de oorspronkelijke televisieserie in 1969 werd geannuleerd. Hij kreeg zijn wens toen Paramount Pictures in 1975 aan de film begon te werken. Paramount Pictures was echter niet tevreden met de ideeën van de scenarioschrijvers. Dit bracht hen ertoe om plannen te maken voor een nieuwe televisieserie voor de franchise.
Het succes van Steven Spielberg’s Close Encounters of the Third Kind uit 1977 deed Paramount Pictures geloven dat andere sciencefictionfilms dan Star Wars het ook goed zouden kunnen doen. Paramount Pictures hervatte zijn pogingen om een Star Trek-film te maken. Star Trek: The Motion Picture werd uitgebracht in Noord-Amerika op 7 december 1979. De film kreeg gemengde kritieken dankzij de overmatige afhankelijkheid van speciale effecten en het gebrek aan actiescènes.
Het verhaal volgt een buitenaards fenomeen, van ongekende omvang dat rechtstreeks naar de Aarde komt. Admiraal James T. Kirk neemt het commando over het pas omgebouwde ruimteschip USS Enterprise. Samen gaan ze op een missie om de planeet te redden en de oorsprong van het buitenaards fenomeen vast te stellen. De cast van Star Trek: The Motion Picture bestaat uit onder andere William Shatner, Leonard Nimoy, DeForest Kelley, James Doohan, George Takei, Nichelle Nicols, Majel Barrett, Walter Koenig, Persis Khambatta en Stephen Collins.
Robert Wise is nooit blij geweest met de bioscoopversie van de film en in 2001 zag hij toe op een Director’s cut voor een speciale DVD uitgave van de film. De film kwam met geremasterde audio, toegevoegde scènes en nieuwe computer gegenereerde effecten. Deze versie van Star Trek: The Motion Picture kwam bekend te staan als Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition. Op 16 september 2022 bracht Dutch FilmWorks deze geremasterde versie uit op 4K UHD Blu-ray. Mijn dank aan Dutch FilmWorks voor het versturen van een recensie-exemplaar.
Recensie
De 4K UHD Blu-ray editie van Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition opent met een scène in de ruimte waar we alleen de sterren uit het heelal te zien krijgen. Terwijl we door het heelal heen zweven voor (bijna) drie minuten, krijgen we de prachtige muziek van componist Jerry Goldsmith te horen. Deze proloog komt over als een oude techniek om de laatkomers tot de film de tijd te geven om hun stoel te vinden en zich klaar te maken om de film te kijken. Gelukkig weet de muziek van Goldsmith wel de aandacht te pakken in deze uiterst simpele proloog, want anders is de kans groot dat je de eerste drie minuten kunt doorspoelen.
Wat Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition ook helpt, is dat de film na de proloog en de openingstitels direct begint met een spannende actiescène. De muziek van Goldsmith is opnieuw krachtig aanwezig, waarbij zijn muziek gaandeweg dit gevecht steeds imposanter en aanweziger wordt. Naast de muziek van Goldsmith vallen de visuele en praktische effecten op. Helaas vallen deze effecten niet altijd in de positieve zin op. De visuele en praktische effecten zien er in de close-ups degelijk uit. Helaas zien deze effecten in veel wijde shots er ongeloofwaardig, teleurstellend en slap uit.
Ik heb admiratie voor het team dat Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition oorspronkelijk maakte in 2001 en het team dat het heeft gerestaureerd naar 4K UHD-kwaliteit, maar helaas zien een groot deel van de visuele effecten er ongelofelijk nep uit. Er is zeker een bepaalde schoonheid te vinden in de details van de visuele en praktische effecten, maar helaas kan dit niet op tegen de teleurstellende basis van deze zelfde visuele effecten.
De visuele effecten van de film zien er nog steeds verouderd uit. De close-up van de modellen zien er wel bijna hyperrealistisch uit. Andere films zoals Star Wars en 2001: A Space Odyssey hadden prachtige visuele effecten en werden zelfs eerder uitgebracht dan Star Trek: The Motion Picture. Het is dus eigenlijk best apart dat de gerestaureerde versie van The Director’s Edition er nog steeds minder goed uitziet dan films die eerder uitkwamen dan de oorspronkelijke film. De decors, make-up, grime en kostuumontwerpen zijn gelukkig wel goed uitgevoerd. Deze vier aspecten nemen je echt mee naar de filmwereld van de vroege Star Trek-films.
Er kan zelfs gezegd worden dat deze vier aspecten behoren tot enkele van de beste aspecten van Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition. Echter blijft het beste onderdeel van de film de muziek die Goldsmith heeft gecomponeerd. De componist had een moeilijke klus te klaren. De muziek moest het belangrijkste onderdeel van de film worden. Er is een overvloed aan scènes waarin niemand praat. Het gevoel en de sfeer van de film konden alleen geschept worden door het ontwerp en het geluid van de film. Gelukkig is dit Goldsmith meer dan gelukt, want zijn memorabele muziek brengt je volledig naar de wereld van Star Trek.
Het acteerwerk van de cast is overtuigend. De cast weet goed de thematische conflicten tussen de personages onderling weer te geven. Hierbij komen niet alleen obsessies naar leiderschap en overwinningen naar voren, maar ook de onderlinge strijd tussen menselijke emoties en (kunstmatige) logica. De grootste sterren van Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition zijn nog steeds William Shatner en Leonard Nimoy. Vooral Nimoy weet een verrassend emotioneel breed beladen acteerprestatie neer te zetten. Wie zien hem van zijn analytische en logische kant omdraaien naar een meer empathische en emotionele kant.
Dat het acteerwerk beter tot zijn recht komt in The Director’s Edition is ook te danken aan het verhaalverloop. In The Director’s Edition is er sprake van een betere overgang tussen de verschillende verhaallijnen. Daarnaast is er bij deze versie ook meer sprake van een spanningsopbouw en wordt er beter ingespeeld op het gevoel van het onbekende. Vooral dit laatste benoemde aspect is een groot pluspunt aan Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition, want Star Trek staat bekend om het onderzoeken van het onbekende.
Conclusie
Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition is een duidelijke verbetering op de bioscoopversie van de film. Zo bevat de film betere visuele en praktische effecten. Helaas zijn de visuele effecten bij de gerestaureerde (4K UHD) versie van The Director’s Edition nog steeds niet altijd even best. Echter kan er wel zeker gezegd worden dat de visuele effecten er beter en geloofwaardiger uitzien dan bij de bioscoopversie. Ook de decors, make-up, grime en kostuumontwerpen zien er (nog) beter uit. Deze vier aspecten nemen je echt mee naar de filmwereld van de vroege Star Trek-films.
Het beste aspect aan Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition blijft echter de muziek van Jerry Goldsmith. Zijn memorabele muziek speelt het belangrijkste onderdeel van de film, omdat er een overvloed van scènes zijn waarin niemand praat. In deze scènes moet de muziek dus de sfeer en het gevoel van de film overbrengen. Een andere verbetering in The Director’s Edition is het verhaalverloop van de film. Er is meer sprake van een spanningsopbouw en wordt er beter ingespeeld op het gevoel van het onbekende. Daarnaast lopen de verschillende verhaallijnen beter op elkaar over.
Ook het acteerwerk van de cast komt beter tot zijn recht. Vooral William Shatner en Leonard Nimoy weten een krachtige acteerprestatie neer te zetten, waarbij Nimoy een kant van Spock laat zien, die hiervoor nog niet echt onderzocht was. Door alle verbeteringen kan Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition de definitieve versie van deze eerste Star Trek-film genoemd worden. Star Trek: The Motion Picture – The Director’s Edition is nu te koop op 4K UHD Blu-ray bij onder andere Bol.com.
