Deze recensie is mede mogelijk gemaakt door de recensie-exemplaar code die ik heb mogen ontvangen van Herrie Film & TV. Mijn dank voor deze samenwerking.
Stop Filming Us – Een Dubbelzijdige titel?
Stop Filming us is een film waar je een dubbel gevoel van kunt krijgen. Er zitten namelijk hele goede aspecten in de film. Maar tegelijkertijd zitten er ook veel aspecten in de film negatieve aspecten waardoor je je ongemakkelijk gaat voelen. Dit is ook niet het soort uitdagende ongemakkelijke gevoel waar ik het over heb. Het is eerder het soort ongemakkelijke gevoel waar je van denkt; “dit is best verkeerd”.
De film heeft als titel Stop Filming Us. Hiermee weten de filmmakers in een hartslag direct de aandacht te trekken naar de film. Alleen achteraf gezien lijkt het er wel op alsof de filmmakers zelf niet helemaal hebben door gehad wat deze titel wel allemaal niet betekent. Zo suggereren ze met de titel (Stop Filming Us) dat de inwoners van Goma niet meer gefilmd willen worden door de westerse samenleving. Alleen is deze film zelf ook gemaakt door de westerse samenleving.
Snap je waar ik naar toe wil gaan met dit punt? Ik vind het best ironisch dat deze filmmakers hier niet beter over hebben nagedacht. Vooral omdat de mensen die in de film voorkomen dit zelf ook aangeven. De (jonge) Congolezen – het onderwerp van deze film – zeggen letterlijk tegen de regisseur Joris Postema (FC Rwanda) dat ze willen dat hij naar huis gaat. Ze willen veel liever zelf de film maken, omdat ze bang zijn dat deze westerse (en blanke) regisseur de inwoners verkeerd gaat portretteren.
Ze zijn er van overtuigd dat ze zelf een beter beeld over deze stad en zijn inwoners kunnen geven. En eerlijk gezegd – als kijker geloof ik ze ook compleet. Want de film Stop Filming Us is op zijn best wanneer de Congolezen de kans krijgen om zelf het roer in handen te nemen. Dit doen ze door bijvoorbeeld zelf een stuk voor de film te maken, maar ook door in discussie te gaan met de filmmakers over wat hun daadwerkelijke doel is.
Westerse Invloeden
Dat ze zich afvragen wat het daadwerkelijke doel is van filmmakers als Joris Postema is uiteraard zeer begrijpelijk. Er zijn meerdere andere filmmakers naar Afrika gegaan met het idee dat ze hun eigen visie over dit land op film kunnen neerzetten. Als inwoner ben je hier na zoveel jaren eigenlijk ook echt klaar mee. De frustratie die je op het scherm te zien krijgt is zeer begrijpelijk en je voelt met ze mee. Daarom vind ik ook zelf dat de Congolezen de film opnieuw hadden moeten maken.
Dat meen ik. Ik denk dat de film veel unieker, origineler en mooier had kunnen zijn, als de Congolezen de volledige vrijheid hadden genomen om de film (opnieuw) te maken. Er is duidelijk in de film te zien dat ze beschikken over het materiaal en talent. Dus waarom deden ze het niet, als ze het konden doen. Sterker nog sommige van de inwoners die in beeld kwamen, opperde dit idee ook. We kunnen lang discussiëren over waarom de film niet opnieuw is gemaakt.
Maar als paaltje bij paaltje komt, moeten we kijken naar het geleverde eindproduct. Dat is een eindproduct dat duidelijke sterke westerse routes heeft. Er wordt in Stop Filming Us zo hard geprobeerd om aan te geven dat deze groep westerse filmmakers het goede van Afrika willen weergeven. Het komt hierdoor niet meer oprecht over. Het voelt eerder aan alsof deze filmmakers met een ander idee in gedachten deze film hebben gemaakt.
De film wordt dan door sommige kranten de hemel in geprezen. Maar stel jezelf de vraag als een Congolees deze film had gemaakt – zou het dezelfde aandacht hebben gekregen? Ik denk dat het de harde waarheid is die we onder ogen moeten komen. Het zou hoogstwaarschijnlijk minder aandacht hebben gekregen. Dit omdat de westerse samenleving niet zit te wachten op niet-westerse blikken op de wereld. Want alles wat onbekend is, is “gevaarlijk”. Ik ga niet doen alsof ik zelf een held ben. Ik ben soms ook echt gefocust op mijn eigen blik.
Conclusie
Ik wil ook beter gaan doen. Zo zou ik veel liever de Congolezen zelf de film hebben zien maken. Nadat ik deze film heb gezien, realiseer ik me hoeveel ik van dezelfde westerse blikken op me voorgeschoten krijg. Ik wil dit ook aanpassen. Ik wil meer niet-westerse en people-of-color stemmen op film zien. Ik wil meer van dat soort unieke stemmen zien. Als ik een groot pluspunt kan geven aan Stop Filming Us is dat het me aan het denken heeft gezet. Niet op de manier hoe ze misschien in ogen hadden, maar het is wel zo gegaan.
Of ik Stop Filming us zou aanraden? Dat is een lastige vraag. Ik zou uiteindelijk zeggen – ja. Maar let dan niet op wat de westerlingen allemaal te vertellen hebben, maar luister – en doe dat oprecht – naar de stemmen van de Congolezen die zo wanhopig gehoord en gezien willen worden.
Waar te zien?
Stop Filming Us is al een tijdje te zien op de website van Picl. Het behoort tot de Expat Cinema-categorie. Bij deze categorie kun je allerlei engels gesproken films of films met engelse ondertiteling huren. Bij het huren van een film op Picl kun je een filmtheater steunen. De opbrengsten gaan namelijk naar jouw gekozen filmtheater toe. Zeker in deze zware en rare tijden, kan dat heel waardevol zijn.
Picl is een initiatief van mensen die gek zijn op Nederlandse cinema en arthousefilms. Mensen die er alles aan doen om hun enthousiasme voor film over te brengen op anderen. Om zo de zichtbaarheid van en het publiek voor de (Nederlandse) documentaire en artistieke film te vergroten. Meer te weten komen over Picl? Volg dan deze link!
