Als kind ging ik graag naar het strand om in de zee te zwemmen. Mijn favoriete moment tijdens zo’n strandbezoek was het trotseren van de zee. Ik ervaarde vooral plezier wanneer de zeegolven ruiger werden, waardoor je als kind gelanceerd werd in alle richtingen. Ondanks dat het zwemmen door deze botsende golven altijd plezierig startte, waren er regelmatig ook momenten dat ze te groot werden. Hierdoor werd het moeilijker om te genieten van het moment en moest ik al mijn kracht inzetten om zo snel mogelijk uit de golven te komen. Een eerste bezoek aan Berlijn kan vergeleken worden met het zintuigelijk gevoel van herhaaldelijk geraakt worden door zeegolven terwijl je aan het zwemmen bent. De golven blijven tegen je aan kaatsen – de ene keer ruiger dan de andere keer – terwijl je overeind probeert te blijven te staan. Het overeind blijven staan terwijl de golven van emoties, ervaringen, kennismakingen en geluiden op je afkomen blijkt een uitdaging op zichzelf te zijn. Berlijn is namelijk niet zomaar een stad. Als er een stad is met een rugzak vol intrigerende en verschrikkelijke geschiedenislessen, dan kan dat wel Berlijn genoemd worden. Een bezoek aan Berlijn is ontroerend mooi, maar bevat een onderliggend melancholisch gevoel dat veel toeristen en stedelingen meeneemt in vloedgolf van gewaarwordingen. De films die dit jaar vertoond werden tijdens de Berlinale zorgden allemaal stuk voor stuk bijzondere ervaringen vol overweldigende sensaties. Een goed voorbeeld hiervan is de Duitse experimentele documentairefilm What Did You Dream Last Night, Parajanov? De film zoekt de grenzen van interactieve documentaires en filmessays op. De film is geregisseerd door de Duits-Iraanse filmmaker Faraz Fesharaki. Hij is in 1986 geboren in Iran, maar woont en werkt in Berlijn. Tien jaar lang nam de filmmaker de gesprekken op die hij met zijn familie via videobellen had. In de film komen dan ook de filmmaker zelf en zijn ouders: Hasan Fesharaki en Mitra Kai voor. In zijn korte speeltijd weet de film momentopnames van de gesprekken tussen de filmmaker en zijn familie weer te geven. Deze momentopnames zijn net als herinneringen: vol ruis en onvolledig. What Did You Dream Last Night, Parajanov? is niet alleen een humoristische kijk op het familieleven van de filmmaker, maar ook een oprechte zelfreflectie op de dromen van Fesharaki. De regisseur weet dit effect te versterken en persoonlijker te maken, door de film een interactieve kant te geven. Filmtoeschouwers worden in de schoenen van de filmmaker en zijn gesprekspartners gestopt. Voor het filmpubliek voelt het alsof je betrokken bent bij de gesprekken en verhalen die de familieleden met elkaar delen. Fesharaki geeft de filmtoeschouwers een indirecte uitnodiging om deel te nemen aan deze gesprekken. Het is soms wat onduidelijk van welk perspectief iets wordt verteld, maar dit is geen groot probleem. What Did You Dream Last Night, Parajanov? is namelijk een poëtische film waarin de grenzen van wat mogelijk is met de experimentele vorm van biografische documentaires en essay-achtige narratieven worden opgezocht.
Indië Verloren… is een indrukwekkende documentaire die nu al behoort tot de beste (Nederlandse) films die in 2024 in de bioscoop uitgebracht zullen worden. De documentaire bespreekt in detail de (na-)geschiedenis van de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. Regisseur In-Soo Radstake laat diverse internationaal gerenommeerde historici aan het woord om inzicht te bieden over dit complexe stukje wereldgeschiedenis. De filmmakers geven goed weer hoe een binnenlandse kwestie uitloopt tot een internationaal conflict. Verschillende stukken wereldgeschiedenis worden in relatie tot de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog vanuit diverse standpunten belicht. Hierdoor levert Indië Verloren… als documentaire een totaal beeld over dit onderwerp. In Indië Verloren… worden niet alleen kalme archiefbeelden en cameraopnames getoond. De film laat ook misselijkmakende beelden zien van zowel de oorlog als van het Indonesische geweld tegen (o.a.) Indo-Europeanen. De documentaire laat massagraven, drijvende lichamen van vermoorde mensen en kapotschoten gezichten met loshangende ogen zien. Indië Verloren… wisselt in zijn montage af tussen beelden van recente interviews en verschrikkelijke beelden van de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. Door het gebruik van deze gruwelijke beelden weet Radstake niet alleen het filmpubliek te shockeren, maar ook de ernst van dit regelmatig onderbelicht stuk geschiedenis weer te geven. De documentaire laat zien hoe werkelijk gebeurde historische momenten onwerkelijk gemaakt kunnen worden vanuit alle kanten van de wereld. Hierbij spelen ze ook in op de consequentie van een gefalsificeerde geschiedenisbeeld. Het filmjaar mag dan pas net begonnen zijn, maar Indië Verloren… is nu al een grote aanrader die je echt in de bioscoop gezien moet hebben.
Greatest Heists with Pierce Brosnan Seizoen 1 is een prachtig voorbeeld van een documentaireserie waarbij de (filmische) grenzen van mogelijkheden opgezocht worden. Zo maakt de serie gebruik van dramatische reconstructies van gebeurtenissen die echt hebben plaatsgevonden. Daarnaast maakt dit eerste seizoen ook gebruik van geavanceerde visuele effecten en persoonlijke getuigenissen van mensen die erbij waren. De getuigenissen en verhalen komen af van mensen die de overval zelf pleegden, overleefden of onderzochten. Dit zorgt ervoor dat dit eerste seizoen geloofwaardiger en (vooral) oprechter oogt. De seriemakers weten onder begeleiding van host Pierce Brosnan een vermakelijke en sterk uitgewerkte serie neer te zetten. Dit is niet zo maar een documentaireserie die je alleen op de achtergrond aanhebt, terwijl je met een andere activiteit bezig bent. Greatest Heists with Pierce Brosnan Seizoen 1 is namelijk een documentaireserie die je zult intrigeren, vermaken en informeren.
Nummer achttien – the breath of life is een film met enkele hartverwarmende en ontroerende momenten. Je kunt hierbij denken aan momenten zoals wanneer een vriend van filmmaker Guido van der Werve een kinderboek voorleest, terwijl Van der Werve in het ziekenhuis (na een verkeersongeluk) ligt. Dit soort kleine momenten voelen echt, ontroerend en mooi aan. Het feit dat de vriend, die het boek voorleest, verschillende stemmen opdoet voor de diverse personages uit het kinderboek, laat zien dat Van der Werve een goed oog voor detail kan hebben. Helaas miste ik tijdens het kijken van Nummer achttien – the breath of life meer van dit soort kleine en mooie momenten. Van der Werve lijkt zijn eerste speelfilm te groots te hebben aangepakt. Ik heb respect voor de videokunstenaar en filmmaker, want hij probeert zijn traumatische gebeurtenissen uit zijn verleden filmisch aan te pakken. Maar als puntje bij paaltje komt, moet ik als recensent eerlijk blijven en toegeven dat ik Nummer achttien – the breath of life niet bepaald een goede film vind. Het komt over alsof Van der Werve het publiek opzadelt met een heleboel onnodige navertellingen van gebeurtenissen uit zijn verleden. Nummer achttien – the breath of life lijkt meer weer te geven van de gedeprimeerde en existentiële geaardheid van de filmmaker, dan dat het een poëtisch onderzoek is naar zichzelf. Vanaf de start van de film heeft Van der Werve een bepaald beeld voor zich over wie hij is. Dit komt niet natuurlijk, waardoor de film in zijn verhaal pretentieus en zelfverheerlijkt overkomt.
Cross Words is een documentairefilm dat de aandacht in zijn openingsscène goed weet te pakken. Helaas weet regisseur Mario Valero niet de aandacht vast te blijven houden. De generieke en veelvoorkomende aard van het dagelijkse leven wordt goed gerepresenteerd, maar er gebeurt vrij weinig uitdagends of spectaculairs om de filmtoeschouwers geboeid te houden. Toch mag er zeker gezegd worden dat de openingsscène ook metaforisch en symbolisch sterk in elkaar zit. Daarnaast zijn de enkele momenten waar soapachtige drama in voorkomt ook zeker vermakelijk. Mocht je geïnteresseerd zijn om deze documentairefilm in de bioscoop te bekijken, dan heb ik goed nieuws! Cross Words is nu nog te zien bij het IDFA van 2022. Er zijn nog tickets beschikbaar voor de voorstelling op 19 november 2022 bij Munt 12 vanaf 17.00 uur. Ook zijn er nog tickets beschikbaar voor de voorstelling op 20 oktober bij Munt 13 vanaf 10.45 uur.
Met Apolonia, Apolonia lukt het de Deense filmmaker Lea Glob om een intrigerend portret van een veelbelovende en getalenteerde kunstschilder neer te zetten. In dertien lange jaren volgde de filmmaker de kunstschilder Apolonia Sokol, waarbij haar camera – als een filmisch dagboek – de belangrijkste overwinningen en de aangrijpendste worstelingen opnam. Apolonia, Apolonia bevat als documentaire ook stille en (zelf-)reflecterende momenten, waarbij zowel de kunstschilder, de filmmaker en de filmtoeschouwers kunnen nadenken over het (kunstenaars-)leven. Glob brengt echt het volledige plaatje van het leven van de kunstschilder in beeld, waarbij onderwerpen die normaliter overgeslagen worden toch besproken worden. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld het financiële aspect van kunstenaarschap en de onderlinge moeilijke relaties tot (overdreven) rijke investeerders. Apolonia, Apolonia is een sterke aanrader die deze maand nog te zien is bij IDFA. Er zijn nog tickets beschikbaar voor de voorstelling op 19 november 2022. Deze voorstelling zal plaatsvinden bij het EYE Filmmuseum vanaf 10.00 uur. Houders van een Cinevillepas krijgen korting voor deze voorstelling.
He shoots. He scores. Regisseur en documentairemaker Geertjan Lassche weet met zijn nieuwste documentaire Louis een ontroerend, intiem en (vooral) informatief portret neer te zetten. Ik ben zelf geen groot voetbalfanaat en kijk (bijna) geen voetbalwedstrijden. In eerste instantie sprak deze documentaire over Louis van Gaal me dus ook zeker niet aan. Doordat veel recensenten met lof spraken over de film, besloot ik toch een recensie-exemplaar aan te vragen bij Dutch FilmWorks. Louis is namelijk al sinds 15 juli 2022 te koop op Blu-ray en DVD. Mijn dank aan Dutch FilmWorks voor het versturen van een recensie-exemplaar.
Duty of Care is een van de vele films die dit jaar te bekijken was op het Movies that Matter Festival. De film was zowel op locatie te zien en online te bekijken. Duty of Care is geregisseerd door Nic Balthazar. Hij is een Belgische televisiemaker bij de VRT en filmregisseur. Naast dat hij Duty of Care heeft geregisseerd heeft hij ook de film geproduceerd. Sarah Tak diende ook als producent van de film. Duty of Care is een documentaire van 56 minuten waarbij we de ingetogen, maar gepassioneerde advocaat Roger Cox volgen. In Balthazars Duty of Care krijgen we een inspirerende kijk achter de schermen te zien bij de rechtszaken tegen Shell en de Nederlandse overheid om klimaatverandering aan te pakken. Advocaat Roger Cox speelde hierbij een belangrijke rol, omdat hij in twee historische zaken het voor elkaar krijgt dat catastrofale klimaatverandering illegaal verklaard kan worden. Cox zegt dat het leven van hem als jonge advocaat veranderde toen hij Al Gore’s An Inconvenient Truth zag. De advocaat zal het wellicht niet weten, maar Duty of Care zal hetzelfde effect kunnen hebben op veel kijkers.
De Dick Maas Methode is een documentairefilm over de chaotische carrière van de Nederlandse filmmaker Dick Maas. Deze Nederlandse filmregisseur is bekend voor het regisseren van filmklassiekers als De Lift en Flodder. Echter zijn veel mensen ook bekend met zijn nieuwere films zoals bijvoorbeeld Prooi en Moordwijven. De documentaire is geregisseerd en gemonteerd door Jeffrey de Vore. Bekende filmmakers als Martin Koolhoven en filmjournalisten als René Mioch praten over de carrière en het werk van Dick Maas. Echter krijgt de Nederlandse filmmaker ook zelf de kans om te praten over zijn eigen films. Want wie is de man achter Flodder, Amsterdamned en De Lift nu echt? En lukt het de documentaire om het verhaal van Dick Maas aan het grote publiek te vertellen op een luchtige, maar intrigerende manier? De Dick Maas Methode gaat op 25 februari 2022 in première op Film1. Dit zal gebeuren tijdens de speciale filmavond die in het teken staat van Dick Maas. Zelf kreeg ik de mogelijkheid al eerder om de film op DVD te bekijken. Mijn dank aan WW Entertainment voor de mogelijkheid tot een samenwerking en het versturen van een recensie-exemplaar.
John Lewis: Good Trouble opent in een donker belichte zaal. We zien John Lewis op een stoel zitten. We krijgen hem eerst van de achterkant te zien, en daarna van de zijkant. Als we John Lewis van de zijkant zien, krijgen we ook zwart-wit foto’s op de achtergrond te zien. Als hij begint met praten zien we hem van de voorkant. Dat we hem van meerdere kanten te zien krijgen in de openingsscène, is bewust gedaan. Hiermee laat regisseur Dawn Porter subtiel weten dat we het leven van John Lewis van meerdere kanten zullen gaan bekijken. In zijn basis begeleid de documentaire John Lewis: Good Trouble ons door het leven van John Lewis. Dit wordt onder andere gedaan door gebruik te maken van archiefmateriaal waarin zijn kennis, ervaringen en opvattingen terug te vinden zijn. Daarnaast worden ook politieke leiders, familieleden, collega’s uit het Congres en anderen geïnterviewd over het leven van John Lewis. Ben je benieuwd of deze documentaire een geslaagde film is? Lees dan snel mijn film recensie verder.