Het Eye Filmmuseum viert het honderdjarige bestaan van de iconische Hollywoodstudio Columbia Pictures met het programma The Lady with the Torch – 100 jaar Columbia Pictures. Hierbij legt het programma de focus op de gloriedagen van het bedrijf. De bijzondere en eigenzinnige filmstudio Columbia Pictures werd in 1924 opgericht en groeide in de jaren 1930 uit tot een van de toonaangevende filmbedrijven in Hollywood. Columbia Pictures was een plek waar kunst en commercie, het systeem en de kunstenaar op een briljante manier samen konden werken en waar relatief veel vrijheid bestond. Sony Pictures – het moederbedrijf van Columbia Pictures – heeft het merendeel van de films uit het programma in de afgelopen jaren gerestaureerd. Het Eye Filmmuseum vertoont een selectie van zeventien films uit het retrospectief van het Locarno Film Festival en vult deze aan met een titel uit hun eigen collectie. Het programma The Lady with the Torch – 100 jaar Columbia Pictures is van 3 april 2025 tot en met 30 april 2025 in het Eye Filmmuseum in Amsterdam te zien.
Het is niet gek dat Sergio Leone’s Once Upon a Time in the West nog steeds wordt beschouwd als een van de beste films ooit gemaakt. Leone heeft met zijn film het genre van western films voorgoed weten te veranderen. De film uit 1968 is niet alleen een westernepos, vol revolverhelden en vuurgevechten, maar ook een somber verhaal over de gewelddadige consequenties van de Amerikaanse expansie naar het westen. Once Upon a Time in the West verandert niet alleen het soort westernfilms waar Leone bekend om stond. De film veranderde ook de manier waarop het publiek naar films en verhalen over het Wilde Westen keek. In tegenstelling tot zijn Dollarstrilogie laat Once Upon a Time in the West een meer deprimerend en donker westernverhaal zien waarin geweld willekeuriger en chaotischer overkomt. Geen enkel personage is echt veilig. Zelfs de scherpste schutters in het westen, waaronder de mysterieuze Harmonica, zijn niet onoverwinnelijk. Hun kwetsbaarheid maakt ze menselijker, ook al weten de filmtoeschouwers regelmatig maar weinig over hun verleden, motivaties of interesses. Once Upon a Time in the West is niet alleen een genre definieerde en invloedrijke western film. Sergio Leone’s spaghettiwestern film is ook een revolutionair audiovisueel meesterwerk waarin verschillende technische en narratieve aspecten een blijvende indruk weten achter te laten.
De Amerikaanse film Butcher’s Crossing laat zien dat niets permanent is, behalve de aard van de mens. In deze film, die zich afspeelt in het Wilde Westen in het jaar 1873, staat de aard van de mens dicht verbonden met de roep van de mens tot de natuur. Regisseur en scenarioschrijver Gabe Polsky laat zien dat deze oproep niet alleen verbonden staat aan het geromantiseerde idee van het Wilde Westen en ontdekkingsreizen, maar ook aan giftige mannelijkheid en het oneindig jagen op – in dit geval – buffels. Butcher’s Crossing laat een audiovisuele afdwaling in waanzin zien als de repetitieve geaardheid van jagen uitgebeeld wordt. Hiermee laten de filmmakers zien dat jagen de ontheiliging en vernietiging van de natuur is. Ondanks dat we bloederige moorden op buffels en ijzige verschrikkingen van de natuur te zien krijgen, bevat Butcher’s Crossing ook prachtige beelden van het Wilde Westen. De beelden van de bossen tot de grote vlakten zijn ontroerend mooi. De melancholische filmmuziek ondersteunt de ontroerende aard van deze prachtige beelden. Helaas is de filmmuziek van componist Leo Birenberg op enkele momenten te luid. Hierdoor zijn de dialogen van de personages niet altijd even goed te horen. Daarnaast zijn de dialogen minder scherp geschreven door de scenarioschrijvers (Polsky en Liam Satre-Meloy). Gelukkig weet de cast deze dialogen wel grandioos te leveren aan het filmpubliek. Naast de dialogen bevat het scenario een nog groter probleem, namelijk de repetitieve geaardheid van het verhaal. Butcher’s Crossing speelt te regelmatig met de repetitieve geaardheid van de romantisering van het Wilde Westen. We krijgen niet alleen herhalende beelden te zien van het jachtproces, maar ook hoe de schuldgevoelens het jonge hoofdpersonage Williams (letterlijk en figuurlijk) gek maken. Het is jammer dat het repetitieve scenario zelf het grootste minpunt van het filmverhaal is, want de film zit op audiovisueel vlak sterk in elkaar. Daarnaast geeft de film je genoeg informatie om over na te denken.
Killers of the Flower Moon is de eerste Martin Scorsese film die ik echt vind tegenvallen. De film bevat enkele indrukwekkende productie en technische elementen. Ook bevat de film subliem acteerwerk van Lily Gladstone en enkele andere acteurs wiens namen zo onbekend zijn dat ze bijna nooit besproken worden. Toch moet ik zeggen dat deze meer onbekende acteurs – zoals Ty Mitchell, Tommy Schultz, Gene Jones, Yancey Red Corn en Jason Isbell – beter acteerwerk leveren in vergelijking met grotere filmsterren als Leonardo DiCaprio en Robert De Niro. De iconische filmmaker is op zijn best in Killers of the Flower Moon wanneer zijn focus op het onbekende ligt. Wanneer Scorsese de focus legt op minder beroemde acteurs en actrices, lijkt de film meer te schijnen. Hetzelfde kan gezegd worden voor wanneer de filmmaker zijn schijnwerpers richt op onderbelichte culturen en ongetelde historische verhalen. Toch lijkt Scorsese vaak nog terug te schieten naar zijn bekende narratieve thema’s en beroemde acteurs. Scorsese beperkt zich regelmatig genoeg tot het bekende soort verhaal – vol Amerikaanse hebzucht, onrechtvaardigheid en wraak – dat hij al zo vaak heeft verteld. Hierdoor lijkt de regisseur het veilig te spelen met zijn nieuwste film. Net zoals dat ikzelf in conflict ben met mijn reactie tot Killers of the Flower Moon, lijkt Scorsese te worstelen met zichzelf en het soort verhaal dat hij wil vertellen in deze film. De regisseur komt nauwelijks aan de oppervlakte van onbekende, spannende en nieuwe thematische identiteiten. Wanneer hij dat wel doet, blinkt hij uit. Wanneer hij deze nieuwe (originele) route niet volgt, voelt het alsof hij zichzelf imiteert. Alsof Scorsese onbedoeld zijn visie en stijl afzwakt – wat al snel leidt tot een mindere film. Omdat Scorsese toch ongekende historische verhalen en onderbelichte culturen laat zien, lijken filmliefhebbers en recensenten de film te erkennen als een meesterwerk. Hoe graag ik de film ook zo had willen zien – zeker door enkele briljante aspecten – stelt Killers of the Flower Moon me zo teleur dat ik de film niet anders dan een rommelige imitatie van eerdere Scorsese films kan noemen.
Wat krijg je als een Finse regisseur voor een nieuwe film inspiratie haalt uit verschillende filmgenres, spectaculaire actiefilms en waargebeurde evenementen? De historische actiethriller Sisu natuurlijk! Regisseur Jalmari Helander heeft een unieke en spectaculaire actiefilm gemaakt. Het gebruik van diverse inspiratiebronnen heeft ervoor gezorgd dat ik net wat minder problemen had met het simpele filmverhaal. Maar kan Sisu in hetzelfde lijstje genoemd worden van epische moderne actiefilms zoals Atomic Blonde, Nobody en de films uit de John Wick franchise? Naar mijn mening kan dit zeker! Sisu bevat gruwelijke, bloederige en inventieve actiescènes. De film bevat meerdere grootse spektakelstukken die een genot zijn om te aanschouwen. Het stuntwerk en de choreografie van de actiescènes zijn rommelig, maar dit voegt juist toe aan de brute sfeer van deze epische filmmomenten. De historische actiethriller heeft ook zo zijn minpunten. Het verhaal is te simpel en de filmwereld is te onderontwikkeld. De personages missen regelmatig ook diepgang. Hierdoor moet het publiek vooral genoeg nemen met de actiescènes en het bloederige spektakel. Gelukkig is dat er meer dan genoeg!