Films over concentratiekampen uit de Tweede Wereldoorlog zullen nooit honderd procent gemakkelijk zijn om te bekijken. De Slowaakse film The Auschwitz Report is hier ook zeker geen uitzondering op. Regisseur Peter Bebjak werpt in zijn film een blik op het waargebeurde verhaal van de twee Slowaken die een rapport – over de genocide in de concentratiekampen – bij het verzet brachten. Hierbij legt de regisseur de focus op de reis die de twee Slowaken doormaken om het rapport tot het verzet te brengen. Echter lijkt Bebjak tegelijkertijd ook nog een verhaal te willen vertellen over het leven in een concentratiekamp.
De film heeft een speeltijd van een magere negentig minuten, waardoor The Auschwitz Report maar weinig tijd overhoudt om te praten over het daadwerkelijke onderwerp van de film: het ongeloof en onbegrip over de terreurdaden uit het rapport. The Auschwitz Report is zeker geen slechte film, maar een sterk geschreven scenario met een duidelijkere regievisie hadden de film beter kunnen maken.
Over The Auschwitz Report (2021)
The Auschwitz Report is een Slowaakse oorlogsdrama film uit 2021. De film is geregisseerd door Peter Bebjak en staat ook bekend onder zijn Slowaakse filmtitel Správa. The Auschwitz Report werd geselecteerd als de Slowaakse inzending voor de Beste Internationale Speelfilm bij de 93ste Academy Awards. Uiteindelijk werd de film niet genomineerd voor de prijs. De cast van de film bestaat uit onder andere Noel Czuczor, Peter Ondreijcka, Wojciech Mecwaldowski, Jacek Beler, en Michal Rezný. The Auschwitz Report vertelt het waargebeurde verhaal van de Slowaakse Joden Rudolf Vrba en Alfréd Wetzler.
In 1942 werden ze naar het concentratiekamp Auschwitz gedeporteerd. In 1944 probeerden ze samen het concentratiekamp te ontsnappen om een gedetailleerd rapport over de systematische genocide in het concentratiekamp aan te leveren bij het verzet. Dutch FilmWorks bracht op 8 juli 2022 The Auschwitz Report uit op Blu-ray en DVD. Mijn dank aan Dutch FilmWorks voor het versturen van een recensie-exemplaar.
Recensie
The Auschwitz Report heeft als film een krachtig emotioneel beladen eerste akte. In de eerste akte krijg je het leven van de gevangenen van concentratiekamp Auschwitz-Birkenau te zien. Daarnaast maak je ook mee hoe de Slowaken hun ontsnappingsplan in gang zetten. Ik was vooral onder de indruk van hoe regisseur Peter Bebjak belichting en kleur inzette om de sfeer van deze scènes goed in beeld te krijgen. Zo koos Bebjak voor onprettig roodgekleurde en slecht belichte nachten, waardoor ik een claustrofobisch gevoel van gevangenschap ervaarde. Tegelijkertijd is er in de eerste akte al direct een groot probleem terug te vinden in het verhaalverloop van de film.
De cast en crew van The Auschwitz Report gaan ervan uit dat je al redelijk op de hoogte bent van de verhalen rondom de concentratiekampen uit de Tweede Wereldoorlog. Dit is terug te zien in het besluit om de personages uit de film bijna naamloos en identiteitsloos weer te geven. Bebjak schept een correct beeld van de genummerde gevangenen uit Auschwitz-Birkenau. De personages worden bijna niet per naam benoemd. Het lukt de regisseur dus om het gevoel van gevangenschap te scheppen. Maar deze regiekeuze zorgt er wel voor dat het moeilijker is om je empathisch te verbinden met de personages uit de film.
Je weet simpelweg niet wie deze personages zijn, want hun identiteit is volledig weggehaald. Het is Bebjak honderd procent gelukt om dit op film te zetten, maar helaas brengt dit nog steeds consequenties met zich mee. De personages komen levenloos en eendimensionaal over. Hoe correct dit plaatje ook mag zijn van de gevangenen, dit zorgt niet voor een aangrijpend verhaal.
Het helpt hierbij ook niet dat je midden in het verhaal gegooid wordt, waarbij het lang duurt voordat je pas echt doorhebt wat er gebeurt in het verhaal. Als het ware lijkt Bebjak ons in de rol van een (nieuwe) gevangene te willen neerzetten, waarbij we moeten leren omgaan met chaos van het leven in een concentratiekamp. Bebjak weet dit goed voor elkaar te krijgen, maar doordat dit een grote hoeveelheid beladenheid met zich meebrengt, is het lastig om echt te genieten van de film. De film is zeker niet slecht geregisseerd, maar ik kon me moeilijk vinden in deze regiekeuzes van Peter Bebjak.
The Auschwitz Report bevat krachtig acteerwerk, waarbij het angstige non-verbale acteerwerk van de cast meesterlijk gepresenteerd wordt. Er is niet een specifieke acteur die echt de show steelt, want de gehele cast weet te overtuigen. Het camerawerk van Martin Žiaran is ook een groot pluspunt. Zijn cinematografie is zeker inventief te noemen, want Žiaran weet precies wanneer hij moet overschakelen van handheld camerawerk naar het maken van cameraopnames met een statief. Daarnaast maakt de cinematograaf van bijzondere cameratechnieken, waarbij het gevoel van doodmoeheid sterk wordt geïllustreerd.
Ondanks dat ik me moeilijk kon vinden in de regiekeuzes van Peter Bebjak, heb ik meer problemen met het scenario en de montage van de film. De titel van de film lijkt te suggereren dat het verhaal draait om het rapport over het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau. In werkelijkheid gaat de film over de reis om het rapport naar het verzet te krijgen. Door de korte speeltijd, blijft een groot deel van het verhaal rondom het rapport liggen. We krijgen niet te zien hoe het verzet met het rapport omgaat. In plaats daarvan vat de film deze gebeurtenissen kort samen met wat tekst op het scherm. Het kwam op mij over alsof een groot deel van het verhaal nog miste.
Ik geloof daarom ook oprecht dat een langere speeltijd had kunnen helpen bij het voltooien van dit waargebeurde verhaal. De film eindigt te abrupt nu. Dat dit einde zo tegenvalt, is ook grotendeels te danken aan de montage. Het montagewerk van Marek Kráľovský lijkt de focus te willen leggen op hallucinaties en droevige herinneringen. Hierdoor heeft de film minder ruimte om het echte verhaal uit te werken.
Daarnaast monteert Kráľovský deze hallucinaties en droevige herinneringen op een aparte manier in het verhaal, waardoor het onduidelijk is naar wat we op het scherm kijken. Ik kan me voorstellen dat dit is gedaan om het gevoel van een vervagend tijdsbesef te portretteren. Echter zorgt ook dit gevoel niet voor een prettige ervaring tijdens het kijken van de film.
Conclusie
The Auschwitz Report is een perfect voorbeeld waarom een film over concentratiekampen uit de Tweede Wereldoorlog moeilijk te maken is. Het verhaal van The Auschwitz Report weet enkele aspecten uit die tijd vrij letterlijk weer te geven. Voorbeelden hiervan zijn de vervaging van het tijdsbesef en het verlies van een identiteit. Echter zijn dit geen prettige onderwerpen voor een filmkijker om te ervaren. Ondanks dat beide genoemde aspecten goed op film gezet zijn, komt het op mij over alsof de cast en crew deze visie beter hadden kunnen uitwerken. Dit komt in mijn ogen doordat in de film de focus wordt gelegd op het gevoel dat we kunnen ervaren.
De filmmakers hadden de focus moeten leggen op het vertellen van een goed uitgewerkt verhaal. De focus mist nu, waardoor de film te kort in zijn speeltijd – en onsamenhangend in zijn verhaal – overkomt. Echter is de film zeker niet slecht. Ik mag het niet eens zijn met veel van de regiekeuzes, maar Peter Bebjak heeft tenminste een degelijk uitgewerkte regievisie. Daarnaast bevat de film ook krachtig acteerwerk en bijzondere cinematografie. Helaas vallen het scenario en de montage wel duidelijk tegen, doordat ze de rode draad van het verhaal niet lijken te vangen.
Ondanks dat de film niet slecht is, zou ik The Auschwitz Report niet aanraden. De film bevat een te beladen, en niet sterk genoeg uitgewerkt, onderwerp. De film doet simpelweg niet genoeg eer aan het verhaal van de twee Slowaken die het rapport over Auschwitz-Birkenau brachten naar het verzet. The Auschwitz Report is nu te koop op Blu-ray en DVD bij onder andere Bol.com.
