In Trip-Tych bestrijdt regisseur en scenarioschrijver Kevin Boitelle vuur met vuur door een pretentieuze film te maken waarin hij kritiek levert op pretentieuze films. Boitelle noemt in zijn surrealistische en absurdistische komediefilm veel diepgaande onderwerpen op, maar zegt hier eigenlijk vrij weinig over. Trip-Tych is zeker een eigenzinnige film. Toch laat de regisseur en scenarioschrijver zien dat anders zijn niet altijd iets waardevols hoeft te zijn. Zeker niet als het eigenzinnige aspect van de film het een moeilijke of zelfs pijnlijke kijkervaring maakt om doorheen te komen.
Boitelle kaart in zijn komediefilm serieuze onderwerpen en situaties op een satirische manier aan. Helaas lukt het hem niet om de satire sterk uit te werken in zijn film. In plaats daarvan zorgt Boitelle ervoor dat de onderwerpen uit zijn film memeificeren. De satirische onderwerpen uit Trip-Tych kunnen niet diepgaand besproken worden, doordat er van deze onderwerpen onbedoeld eerder domme en ongrappige filmische memes gemaakt worden.
Hiermee speelt Boitelle in op de problematische memeificatie en de medialisering van de oprechte kant van de filmindustrie. Onbedoeld speelt Boitelle met zijn film meer in op hoe trending een film kan worden op social media en hoeveel grappige memes of korte hilarische Letterboxd recensies er geschreven over kunnen worden. Voor een film die onafhankelijke artistieke originaliteit bepleit, is het best apart dat de regisseur en scenarioschrijver de populariteit van zijn eigenwijze film Trip-Tych – bewust of onbewust – als zo belangrijk ziet.
Over Trip-Tych (2024)
Trip-Tych is een surrealistische en absurdistische Nederlandse komediefilm uit 2024. Trip-Tych is geregisseerd door filmmaker Kevin Boitelle. De regisseur schreef ook het scenario van de film. De cast van de film bestaat uit (o.a.) Hannah Hoekstra, Roos Dickmann, Huub Smit, Yousef Gnaoui (ook wel bekend als Sef), Abel van Gijlswijk, René Mioch, Sanne Wallis de Vries, Thomas Dudkiewicz, Coen Bril, ‘Ntianu Stuger en Emma Josten. Trip-Tych heeft een speeltijd van 80 minuten.
Filmdistributeur Gusto Entertainment bracht de film op 10 oktober 2024 uit in de Nederlandse bioscopen. De film beleefde eerder zijn première al op 21 september 2024 bij het Nederlands Film Festival. De film gaat over een voice-over actrice, een theatergroep en een ambitieuze regisseur die op zoek zijn naar hun creatieve pad in een moeizaam medialandschap waar ze valkuilen, hoogtepunten en diepe dalen tegenkomen. De film offert het verhaal als een drieluik.
Kritiek en onafhankelijk produceren
In Trip-Tych probeert de regisseur en scenarioschrijver te laten zien wat de worstelingen van het creatieve proces van een film maken is. Zo bespreekt Boitelle hoe moeilijk het is voor een jongere en meer onbekende (Nederlandse) filmmaker om zijn eigenzinnige film geproduceerd te laten worden door filmfondsen. In het filmverhaal krijgen we te zien hoe meer onbekende en jongere filmmakers langer moeten wachten voordat ze bij het Nederlands Filmfonds in gesprek kunnen komen.
Bekendere namen uit de filmindustrie zoals Hannah Hoekstra (die in dit deel van het verhaal gespeeld wordt door Roos Dickmann) komen velen malen sneller aan de beurt. Boitelle levert kritiek op de status van het Nederlands Filmfonds door deze cultuurfonds van Nederlandse overheid in een gebouw dat oogt als een krot te plaatsen. De directeur van het Nederlandse Filmfonds wordt sluw gespeeld door acteur Thomas Dudkiewicz. De acteur presenteert deze directeur als een filmfanaat die vooral geilt op films over de Tweede Wereldoorlog.
Met termen als de “Tweede Wereldoorlog Cinematic Universe” geeft Boitelle kritiek op de voorkeuren van het Nederlandse Filmfonds en de algemene bioscoopbezoeker. Waar de alledaagse filmtoeschouwer liever gaat naar grote blockbusters uit nog grotere filmfranchises, lijkt het Nederlandse Filmfonds regelmatig te kiezen voor films die gaan over of plaatsvinden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Boitelle bekritiseert het gemis aan artistieke originaliteit in de Nederlandse en internationale filmindustrie.
Zijn kritiek stopt niet bij het Nederlandse Filmfonds. Zo is Boitelle ook kritisch over streamingdiensten en contentplatformen als Netflix. Wanneer Dickmanns Hannah Hoekstra de directeur van Netflix bezoekt, krijgen de filmtoeschouwers een vage directeur te zien die aan de keiharde drugs en ADHD-medicatie zit en vooral naar filmische potentie zoekt voor shortform content op sociale media platformen als TikTok. Omroeporganisaties als het VPRO worden ook bekritiseerd door Boitelle.
Zo worden de omroeporganisaties door onderlinge meningsverschillen en radicalisme weergegeven als letterlijke oorlogsgebieden die wel geïnteresseerd zijn, maar geen ruimte hebben voor grensverleggende of uitdagende nieuwe films en series. In het filmverhaal is Dickmanns Hannah Hoekstra op zoek naar een oplossing om haar creatieve visie zo waargetrouw mogelijk uit te kunnen oefenen op haar film. De beste oplossing die gesuggereerd wordt is dat Hannah Hoekstra moet kijken naar het onafhankelijk produceren van haar film. Een keuze die Boitelle zelf ook heeft gemaakt.
Zo is Trip-Tych volledig onafhankelijk en zonder steun van filmfondsen geproduceerd. De kritiek die Boitelle in dit derde deel van zijn drieluik presenteert, behoort tot de beste – en een van de weinige echt interessante – aspecten uit Trip-Tych. Desondanks bevat dit onderdeel van de film nog steeds problemen. In dit derde deel wordt er meerdere malen gebruik gemaakt van een voice-over stem en korte animatie die gemaakt is met AI. Nu is het overduidelijke gebruik van AI in een (zogenaamd) artistieke originele film al iets apart.
In de film wordt er gebruik gemaakt van AI om uit te leggen dat Roos Dickmann de actrice Hannah Hoekstra, die als haarzelf te zien was in het eerste deel van het drieluik, speelt. Dickmann speelt dezelfde Hannah Hoekstra die ook voortkwam in het eerste deel, maar op een later moment in haar leven (en in verlenging het filmverhaal). Het feit dat AI gebruikt wordt om deze overduidelijke informatie meerdere malen letterlijk uit te leggen aan de filmtoeschouwers is een dikke middelvinger aan de intelligentie van het filmpubliek en iedereen die naast de regisseur mee heeft gewerkt aan de film.
Willekeurige en pretentieuze onzin
Ondanks dat Boitelle op een enigszins interessante manier de Nederlandse en internationale filmindustrie bekritiseert, lukt het de regisseur en scenarioschrijver niet om op een subtiele manier kritiek te leveren op de originaliteit van de (Nederlandse) filmcultuur. Het is niet raar om te zeggen dat de pretentieuze filmopening van Trip-Tych het beste voorbeeld is van een jonge filmmaker die denkt dat hij iets vernieuwends of baanbrekends over diverse (actuele) onderwerpen te zeggen heeft. In de filmopening van Trip-Tych horen we Hannah Hoekstra in een monotone stem met steenkolen Engels zogenaamde diepgaande en gedachten prikkelende teksten oplezen.
In deze openingsscène speelt Hoekstra haarzelf en wordt ze dus niet gespeeld door Dickmann. Terwijl Hoekstra de teksten opleest, krijgen we afwisselende willekeurige en op enkele momenten enigszins passende beelden te zien bij de onderwerpen die ze bespreekt. De filosofische kwesties die Hoekstra bespreekt komen net zo diepzinnig overkomen als een blower die tijdens een bad trip iets geniaals denkt te zeggen. Boitelle probeert audiovisuele filosofische levensvragen te stellen en standpunten in te nemen, maar dit pakt niet goed voor hem uit.
Met Trip-Tych probeert de regisseur en scenarioschrijver de les te lezen over hoe originele films gemaakt horen te worden, maar helaas voor Boitelle valt zijn film goed in de niet bepaald originele categorie van pretentieuze films die lijken op amateuristische studentenfilms. Boitelle levert commentaar op pretentieuze films zonder originaliteit, door er zelf ook een te maken. In de openingsscène leest Hoekstra op dat elke acteur weet dat je niet meerdere dramatische gebaren van woede kunt maken in een politieke toespraak zonder dat de acteur zelf woede begint te voelen.
Hetzelfde kan gezegd worden over de regievisie van Boitelle. De regisseur is tijdens het maken van Trip-Tych wat begonnen te voelen voor de pretentieuze stijl van films maken, doordat hij zo vaak dit besprak en bekritiseerde. Uit alle creatieve personages van Trip-Tych kan Boitelle zelf het best verlegen worden met het personage van Yousef Gnaoui. Net zoals het door hem geschreven filmpersonage, maakt Boitelle in zijn filmverhaal en montage regelmatig gebruik van willekeurige onzin.
Nu zullen Boitelle en Gnaoui’s personage beargumenteren dat er nooit iets echt willekeurig gefilmd is voor een film, maar de regisseur kan zichzelf een schouderklop geven, want hij heeft met Trip-Tych het tegendeel bewezen. Zo benoemt Hoekstra deze stijl van films maken en benaderen terecht pretentieus. Het helpt Boitelle niet dat hij zijn filmpersonages het soort films als Trip-Tych pretentieus laat benoemen, want dit komt meer over als onbedoelde zelfkritiek dan een inzichtvolle zelfreflectie.
Het helpt Boitelle nog minder dat Gnaoui’s personage – die het meest op Boitelle lijkt qua karakter – een mompelende idioot is die niet uit zijn woorden over de artistieke aard van zijn film komt. Desondanks kan er zeker gezegd worden dat beide Hoekstra en Gnaoui sterke acteerprestaties neerzetten. Vooral Gnaoui weet te overtuigen in zijn rol als veelbelovende jonge filmmaker die door zijn pretentieuze karakter vooral zichzelf tegenwerkt.
Creatieve en technische keuzes
Cinematografen Rutger Storm en Ruben van Weelden maken afwisselend gebruik van handheld en statief camerawerk tijdens verhitte discussies tussen de personages. Tijdens deze discussies zonderen de cinematografen de camera op meerdere momenten af van de discussies. Dit zorgt ervoor dat de filmtoeschouwers van een afstand en achter gesloten deuren toekijken naar de verhitte discussies die plaatsvinden. Deze creatieve keuze schept afstand tussen de discussies en het publiek, waardoor de interactie met en het nadenken over de onderwerpen uit de discussies wordt tegengehouden.
De onderwerpen die besproken worden in de discussies en gesprekken zijn interessant, maar missen regelmatig emotie en subtiliteit. De film bevat surrealistische en futuristische muziek die ondanks het gemis aan originaliteit, goed past bij de absurdistische en eigenzinnige regievisie van Boitelle. De filmmuziek van componisten Temple Fang en Bevel Ikon Lite behoort tot de betere technische aspecten van de film. Ondanks dat Boitelle naast regisseur en scenarioschrijver, ook de filmmonteur van Trip-Tych is, behoort zijn rommelige montage niet tot deze lijst van betere technische aspecten.
Conclusie
Trip-Tych is een surrealistische en absurdistische komediefilm die op een pretentieuze manier satire gebruikt om de (Nederlandse) filmindustrie en filmcultuur te bekritiseren. Regisseur en scenarioschrijver Kevin Boitelle bekritiseert niet alleen het gemis aan originaliteit in de (Nederlandse) filmindustrie en filmcultuur, maar ook de pretentieuze geaardheid van opkomende jonge filmmakers. In theorie zijn dit geen gekke onderwerpen om te bekritiseren. Het jammere aan Boitelle’s regiewerk is dat de filmmaker zichzelf ook opstelt als een pretentieuze jonge filmmaker die niet bepaald originele onderwerpen aankaart in een speelfilm.
Als Boitelle zijn commentaar als zelfreflecterende kritiekpunten had gebracht, dan had de film Trip-Tych beter kunnen uitpakken. Helaas lijkt de regisseur en scenarioschrijver zich niet bewust te zijn geweest van de zelfkritiek die hij levert, waardoor zijn film overkomt als de zoveelste pretentieuze en zogenaamd kunstzinnige film waarmee een jonge opkomende filmmaker beroemd mee probeert te worden. Er zijn genoeg voorbeelden van artistieke Nederlandse films die het filmlandschap uitdagen met vernieuwende ideeën. Zo levert de Nederlandse filmmaker Guido Coppis met zijn regiedebuut speelfilm Bijt een bijzonder filmverhaal waarin hij een audiovisueel karakteranalyse van willekeurig geweld weergeeft.
In het geval van Trip-Tych lijkt Boitelle gevangen te zijn genomen door zijn kritische gedachtegangen over het Nederlandse filmlandschap, waardoor hij is vergeten een sterk of echt interessant verhaal op beeld te zetten. In plaats daarvan heeft hij een drieluik vol willekeurige en pretentieuze onzin neergezet die zeker weten geen bioscoopbezoek waard is. Trip-Tych is sinds 10 oktober 2024 in de Nederlandse bioscopen te zien. Mijn dank aan Gusto Entertainment en Triple P Entertainment voor het versturen van een online recensie-exemplaar.
