Unruly is een lastige dramafilm om te bekijken. Dit komt vooral doordat de film een moeilijk stukje Deense geschiedenis belicht. De film – ook wel bekend onder zijn Deense filmtitel: Ustyrlig – geeft op een filmische manier waargebeurde evenementen weer. Unruly laat zien hoe het jonge hoofdpersonage Maren in de jaren 1930 wordt opgesloten in een vrouweninstelling op het eilandje Sprogø. Tussen 1923 en 1961 werd het eiland Sprogø gebruikt om vrouwen op te sluiten die zich losbandig of ongemanierd gedroegen.
De reden van een opsluiting had vooral te maken met de angst dat dit gedrag, net zoals sommige ziektes, besmettelijk was en doorgegeven kon worden tijdens zwangerschappen. Deze handelingen werden destijds beschouwd als humaan. Het alternatief was namelijk dat de vrouwen werden opgesloten in een gevangenis. Regisseur Malou Reymann bepleit met haar (historische) dramafilm overduidelijk dat deze handelingen niet humaan waren.
Veel filmtoeschouwers zullen het hier sowieso mee eens zijn geweest, maar Reymann laat met Unruly zien hoe verschrikkelijk de situatie op het eilandje Sprogø echt was. Helaas kom je met confronterende en shockerende verhaallijnen zonder echte diepgang niet heel ver. Na een uitdagende en speelse openingsscène heeft de film namelijk veel moeite om, ondanks een hoog shockerend gehalte, een echt boeiend verhaal te vertellen.
Over Unruly (2022)
Unruly is een Deense dramafilm uit 2022. De film staat ook bekend onder zijn Deense filmtitel Ustyrlig. Unruly is geregisseerd door Malou Reymann. De regisseur schreef samen het scenario met Sara Isabella Jønsson Vedde. De cast van Unruly bestaat uit onder andere Emilie Kroyer Koppel, Jessica Dinage, Danica Curcic, Lene Maria Christensen, Anders Heinrichsen, Amalie Drud Abildgaard, Josephine Grau en Nanna Schaumburg-Muller. Het verhaal van Unruly neemt plaats in de jaren 1930 in Denemarken. De jonge Maren wordt door de overheid als losbandig en ongemanierd gezien.
Uit angst dat haar gedrag anderen zal beïnvloeden, wordt ze naar een vrouweninstelling op het eilandje Sprogø gestuurd. Maren moet daar leren zich als een deftige dame te gedragen. Toch is ze niet van plan zich aan de regels te houden – wat grootse consequenties met zich mee brengt. Unruly werd op 24 augustus 2023 door September Film Distribution uitgebracht in de Nederlandse bioscopen. Mijn dank aan September Film Distribution voor het versturen van een online recensie-exemplaar.
Recensie
Scenarioschrijver Sara Isabella Jønsson Vedde legt in haar filmverhaal de focus op confronterende, shockerende en verschrikkelijke gebeurtenissen. De scenarioschrijver is niet bang om te laten zien hoe iedereen over de jonge Maren denkt. Ze vinden haar losbandig en ongemanierd, terwijl ze zich als een deftige dame hoort te gedragen. De regisseur en scenarioschrijver laten zien dat vrouwenemancipatie toendertijd niet gewoon was. Filmtoeschouwers krijgen beelden te zien van Deense vrouwen die als kleermaaksters in een fabriek werken.
Maren werkt hier ook en wordt uiteindelijk ontslagen door de opvattingen die de buurtbewoners van haar hebben. Toch lijkt ze ergens blij te zijn, omdat ze niet wil wegrotten achter een naaimachine in een fabriek. Het pijnlijke ironische alternatief blijkt uiteindelijk wegrotten achter een naaimachine in een vrouweninstelling te zijn. De cast en crew weten duidelijk de problematische geaardheid van de plaatsbevindingen op Sprogø aan te kaarten.
Toch bestaat het verhaal vooral uit emotioneel manipulatieve shockerende gebeurtenissen. Hierbij zijn de problemen en shockerende gebeurtenissen regelmatig maar kort in de film te zien. Cinematograaf Sverre Sørdal weet met zijn camerawerk goed de shockerende en pijnlijke evenementen op beeld te zetten. Helaas worden deze filmmomenten niet doorgezet om een meer ongemakkelijke filmsfeer te scheppen. In plaats daarvan skipt filmmonteur Ida Bregninge de confrontaties met de filmtoeschouwers die door de ongemakkelijke filmsfeer zou kunnen zijn ontstaan.
In Bregninge’s montage worden handelingen, confrontaties en belangrijke conversaties snel overgeslagen om plaats te maken voor nieuwe shockerende gebeurtenissen. Bregninge laat te weinig de (emotionele) consequenties van deze shockerende gebeurtenissen zien. Hierdoor kwam het op me zelf over alsof de film meer gemaakt is voor het shockerende factor, dan voor een vertelling van echt pijnlijke en ontroerende gebeurtenissen.
En eerlijk is eerlijk, de herhalende groteske plaatsbevindingen zijn in eerste instantie shockerend, maar na de zoveelste keer beginnen deze gebeurtenissen eerder te vervelen en vooral te irriteren. Ik irriteerde me mateloos dat de filmmakers wel de pijnlijke geschiedenis durfde aan te kaarten, maar er niet de diepte in durfde mee te gaan. Dit was nog eens extra zuur, omdat de Deense film ook nog een veelbelovende openingsscène had. Deze openingsscène zat vol inventief en symbolisch camerawerk.
Het camerawerk schiet – tijdens een swingende dansscène – aan de start van de film alle kanten op. Toch blijft de focus duidelijk op de vrouwelijke personages, waarvan een het jonge hoofdpersonage Maren is. De cinematograaf laat kort enkele mannen zien, waarvan één seksueel of romantisch geïnteresseerd lijkt te zijn in Maren. Wat volgt is een speelse, seksueel getinte ontmoeting waarbij gespiegeld en inventief camerawerk elkaar ontmoeten. Sørdal liet me door middel van zijn gespiegelde camerawerk denken dat de camerapositie ergens anders was, dan het daadwerkelijk was.
Maren houdt daarna haar hand tegen de spiegel terwijl tranen haar ogen verlaten als ze seks heeft met deze onbekende man. Haar vertolker – actrice Emilie Kroyer Koppel – weet op een briljante manier de dubbelzinnigheid en triestheid van de situatie weer te geven. De opbouw naar dit filmmoment is net zo technisch sterk als de uitvoering van de openingsscène. Helaas weet de crew zelfs in deze sterke openingsscène niet de filmische sfeer van het moment vast te houden. Het filmverhaal gaat te snel door en hierdoor krijgt het filmpubliek geen tijd om dit moment binnen te laten komen.
Het is dan maar goed ook dat hoofdrolspeler Koppel de innerlijke emotionele worsteling van Maren toch sterk weet weer te geven. De kwaliteit van het acteerwerk van de cast wisselt verder in Unruly. Van de gehele cast is het uiteindelijk actrice Jessica Dinage die het meest overtuigende acteerwerk weet neer te zetten. Ik voelde het aan het einde van de film het meeste empathie voor haar personage. En dat terwijl Dinage aan de start van de film een ongelofelijk vervelend personage speelt. Haar personage Sørine maakt van alle personages dus ook het meeste een karaktergroei mee.
Ik haatte haar in instantie. Later leerde ik met haar mee te leven en uiteindelijk gaf ik zelfs om dit filmpersonage. Dit is niet alleen te danken aan de progressie van het filmverhaal, maar ook aan de krachtige acteerprestatie van Dinage. Naast Koppel en Dinage zijn het vooral Lene Maria Christensen en Amalie Drud Abildgaard die een memorabele acteerprestatie neerzetten. Abildgaard als de volwassen, maar naïeve vrouw met een verstandelijke beperking en Christensen als de “Nurse Ratched” van deze Deense dramafilm.
De rest van de cast is minder opvallend, spectaculair en in een enkele geval zelfs minder goed. Het acteerwerk van Nanna Schaumburg-Muller – die de moeder van Maren speelt – is niet al te best. Ze heeft bijna in elk gesprek en bij elke gebeurtenis dezelfde gezichtsuitdrukking. Het enige verschil is dat er soms nog een geforceerde traan bij komt kijken. Ik kan me niet voorstellen dat dit alleen aan de regie van Reymann ligt, omdat ze met andere leden uit de cast wel degelijke of zelfs krachtige acteerprestaties weet te bereiken.
De filmmuziek van componist Lisa Montan is het laatste opvallende aspect uit de film die ik tot nu toe nog niet heb besproken. Montan weet met haar filmmuziek een van de meer intrigerende en sterk onderbouwde technische filmaspecten te leveren. In haar filmmuziek zijn duidelijke invloeden terug te horen van een verscheidenheid aan muziekgenres – waarvan de blues de meest opvallende lijkt te zijn. De gedeprimeerde geaardheid van de blues lijkt thematisch ook het best te passen bij de vertelling van de gruwelijke gebeurtenissen die echt plaatsvonden in Denemarken.
