Deze Blu-ray recensie is mede mogelijk gemaakt door het recensie-exemplaar dat sebkijk! heeft ontvangen van Tripe P Entertainment en Universal Home Entertainment. Onze dank aan beide voor deze samenwerking.
Wat zou er gebeuren als je tegenover je afgrijselijke en geheimzinnige dubbelganger komt te staan? Dat is de vraag die Jordan Peele met Us probeert te beantwoorden.
Put that Brain to Work!
Us is een experimentele moderne horror-film van regisseur Jordan Peele (Get Out). Deze film is erg goed in het vaag houden waar het precies overgaat. Wat de filmmakers precies wilden vertellen is niet compleet bekend en er wordt veel overgelaten tot interpretatie. Ik ben dol op dit soort films! En voor mij staat deze film dan ook bijna op hetzelfde level als bijvoorbeeld 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick.
Us is een echte film die je aan het denken wilt laten zetten. Dat is waar ik vaak op zoek ben naar in films. Vooral in moderne horror-films mist dit vaak. Toch lijkt er een nieuwe opkomst te zijn voor moderne experimentele horror-films. Films zoals Split, Get Out en Us willen niet alleen een gruwelijk spannend verhaal vertellen. Nee, nee. Deze films willen je ook nog over een bepaalde boodschap van het verhaal laten denken. Of in het geval van Us wil de film je ook laten nadenken over de betekenis van de film.
Voor de normale bioscoopbezoeker zal daarom deze film iets minder aan te raden zijn. Ben je een tiener bent die naar een horror-film gaat om alleen maar jezelf te laten schrikken door jump scares? Of ga je alleen naar een horror-film om dan door de film heen te praten en alles te bekritiseren? Dan ben ik bang dat dit niet de film voor jou zal zijn. Deze film heeft namelijk naast het doel van vermaking ook nog een doel om je brein te laten draaien. Om deze redenen heeft Us ook (onterecht) veel kritiek gekregen van deze soort bioscoopbezoekers.
Thematiek & Symboliek in Us
Dit is natuurlijk enorm jammer want Peele heeft samen met zijn cast en crew een meesterlijke kijk gegeven op thema’s als trauma’s, klassenstrijden, zielloos of doelloos leven en de geaardheid van mensen. Al deze thema’s worden via grotesque symbolische momenten in Us besproken. Zo opent de film al direct met een van deze thema’s – namelijk doelloos leven. Hoe is het leven om zonder doel rond te lopen? Dat is wat de film aan ons vraagt door de film te laten openen met een korte introductie. Een introductie over hoe ondergronds veel tunnels zijn zonder dat deze enige bekende doel hebben om daar te zijn.
“Many have no known purpose at all” – is de zin waar de introductie op blijft hangen, voordat ook in het donkere van het scherm vervaagt. Dit staat in mijn ogen symbool voor het feit dat de “slechte dubbelgangers” ook zonder enig bekende doel rondlopen, totdat ze in het donkere van zichzelf verdwijnen en een doel vinden. Dit is natuurlijk symbolisch ongelofelijk griezelig en dat een film in de eerste minuut al zoveel kan vertellen is best knap.
Een andere symbool dat vaak voorkomt in de film is de zin “Jeremiah 11:11” uit de Bijbel. Ja – uit de Bijbel! In de King James versie van de Bijbel leest deze zin het volgende:
“Therefore thus saith the Lord, Behold, I will bring evil upon them, which they shall not be able to escape; and though they shall cry unto me, I will not hearken unto them.“
De Bijbel (King James Versie)
Dit kan twee dingen betekenen dat God de dubbelgangers op aarde heeft gezet om de mensheid uit te roeien, omdat de mensheid als zijn creatie niet perfect is. De mens zal niet kunnen ontsnappen aan de dubbelgangers en zullen ook niet door God geholpen worden. Maar ook kan het betekenen dat de dubbelgangers juist het slachtoffer zijn van dit verhaal, doordat zij verbonden zijn met het lichaam van de mensen boven de ondergrondse tunnels. Ze zijn met ze verbonden, maar ze worden niet gezien of gewaardeerd door ze.
Misschien is het “evil” uit Jeremiah 11:11 wel de massa mensheid zelf en staat “they” voor de dubbelgangers die niet kunnen ontsnappen uit het deel van de mensheid die als God speelt. Dit is natuurlijk erg diep en staat zeker weten ook verbonden met hoe de mensheid zich nu gedraagt. Wij – mensen – spelen al een lange tijd God op deze aarde. Van het vernietigen van de natuur en levende diersoorten voor het bouwen van meer huizen. Tot het uitbuitten en vernietigen van je medemens. Alles om meer macht te krijgen en God te kunnen blijven spelen.
Bijna Perfect
Regisseur en scenarioschrijver Jordan Peele is met Us opnieuw geslaagd in het maken van een meesterwerk. Maar dit is niet alleen aan Peele te danken. De hoofdpersonages worden ongelofelijk sterk weergegeven door de cast. Vooral Lupita Nyong’o (12 Years a Slave) springt hierbij bovenuit. Haar performance als Adelaide Wilson & Red is angstaanjagend goed. De manier hoe Us is weergegeven op film doet me denken aan films als Metropolis van Fritz Lang.
Bij die film is er ook sprake van een klassenstrijd, waarbij de arbeidersklasse ondergrond zich tot de dood werkt. Het zou dus best kunnen zijn geweest dat Jordan Peele ook van deze film inspiratie vandaan heeft gehaald. Ondanks dat ik een groot fan ben van Us en hoe de filmmakers dit verhaal hebben verteld, zijn er zeker ook wat minpunten.
Er zijn twee grote minpunten die ik kan bedenken. Allereerst is er het subplot van de (blanke) vrienden van de hoofdpersonages. Naar mijn mening voegen deze personages vrij weinig toe aan het verhaal. Ze zijn er alleen voor extra horror- en schrik-momenten. Het zorgt voordat de film op een stoppunt komt te staan en weer daarna moet gaan versnellen om het tempo van de rest van de film op te pakken.
Daarnaast heb ik veel moeite met het einde van Us, doordat er veel wordt verteld over wat er daadwerkelijk gaande is in de film. In een lange monoloog krijgen we te horen waarom de dubbelgangers doen wat ze doen, terwijl dit helemaal niet nodig was geweest. Daarnaast eindigt de film met zo’n plottwist die alle opgebouwde logica aan de gang gooit. Hierdoor denk je bij jezelf wat was het punt van de film, als je in minder dan een minuut alles veranderd.
Conclusie
Ondanks dat ik (veel) moeite heb met het einde en de bovengenoemde subplot, blijf ik Us een meesterlijke experiment van een film vinden. De manier hoe thematiek als klassenstrijd wordt weergeven is geniaal. Het is Jordan Peele gelukt om een (bijna volledig) geloofwaardige film te creëren op het vlak van horror en drama. Ook qua extra’s is de Us Blu-ray een enorme aanrader. Het bevat velen extra’s waardeer je voor een langere tijd meer kijk-plezier zult hebben.
