SebKijk

Filmjournalist en Recensent

All I Had Was Nothingness (2025) – Filmrecensie

All I Had Was Nothingness (2025) – Filmrecensie

Documentairefilm All I Had was Nothingness is een briljant eerbetoon aan het creatieve proces dat filmmaker en journalist Claude Lanzmann doorliep bij het maken van zijn monumentale documentairefilm Shoah (1985). Regisseur Guillaume Ribot gooit je direct de diepte in van Lanzmanns creatieve proces. Hiermee speelt Ribot in op het langdurige karakter van Lanzmanns (obsessieve) missie om zijn film Shoah te maken. De film opent in Lanzmanns auto als hij de radio aanzet waarop Beethovens Symfonie nr. 5 te horen is. Volgens Houston Symphony (en andere muziektheoretici) gaat Beethovens Symfonie nr. 5 over elke zwaarbevochten overwinning die er ooit is geweest of er ooit zal zijn. De keuze om Beethovens Symfonie nr. 5 af te spelen aan het begin van de film is een duidelijk symbool voor de intense en persoonlijke creatieve strijd die Lanzmann voert om zijn film over de Holocaust te maken. Tegelijkertijd symboliseert het gebruik van Beethovens Symfonie nr. 5 ook het creatieve proces van Ribot om het verhaal van de totstandkoming van Shoah met gearchiveerd filmmateriaal goed op beeld te zetten.

Interview | Guillaume Ribot over zijn documentairefilm All I Had Was Nothingness

Interview | Guillaume Ribot over zijn documentairefilm All I Had Was Nothingness

In 2025 is het tachtig jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog tot een einde kwam. Ter gelegenheid hiervan presenteerde de Berlinale 2025 de wereldpremière van de documentairefilm All I Had Was Nothingness. De bijzondere documentairefilm is geregisseerd door de Franse filmmaker Guillaume Ribot. Op 18 februari 2025 mocht ik Ribot interviewen. In All I Had Was Nothingness levert Ribot een eerbetoon aan de meesterlijke documentairefilm Shoah (1985) van filmmaker en journalist Claude Lanzmann. In zijn documentairefilm hoopt Ribot het audiovisuele werk dat Lanzmann leverde met Shoah uit te breiden. Daarnaast hoopt Ribot dat hij met All I Had Was Nothingness een brug kan slaan tussen zijn film en Lanzmanns Shoah, zonder met Shoah te concurreren. Voor het maken van All I Had Was Nothingness maakte Ribot gebruik van Lanzmanns eigen woorden uit zijn memoires en niet eerder vertoonde fragmenten van Lanzmanns filmmateriaal. Ribot zag Shoah voor het eerst in de jaren 1990. Hij was “stomverbaasd, totaal verbijsterd door de vertelkracht, de kracht van het woord en de kracht van het kader.” De Fransman benoemde hoe het bekijken van Shoah in de bioscoop een fysieke en uitputtende ervaring is. “Het is een intellectuele test. Je huilt niet voor Shoah, maar je beleeft een ervaring,” zei hij. Ribot is nu nog steeds onder de indruk van de narratieve kracht van de film. Hierbij heeft hij aangegeven dat de filmische kwaliteit van Shoah niet alleen te danken is aan de kracht van woorden, maar ook aan die van beelden en de bijzondere cinematografen waarmee Lanzmann mee heeft samengewerkt.

Hot Milk (2025) – Filmrecensie

Hot Milk (2025) – Filmrecensie

De manier waarop regisseur Rebecca Lenkiewicz haar speelfilm regiedebuut Hot Milk opent, is niet bepaald origineel te noemen. Zo opent de Britse coming-of-age dramafilm tijdens de filmbetiteling met het geneurie van het hoofdpersonage Sofia. Deze ooit originele en betekenisvolle toevoeging van een (vrouwelijke) hoofdpersonage die kwetsbaar neuriet door de filmbetiteling is ondertussen zo vaak gebruikt dat het al zijn originaliteit heeft verloren. Bij deze Britse film komt het zelfs over alsof dit filmelement puur is toegevoegd om voor een gehalte (filmische) herkenbaarheid te zorgen. Verder is geen enkele reden waarom het hoofdpersonage zit te neuriën door de filmbetiteling. Hot Milk mist dus niet alleen originaliteit, maar ook redenaties voor bepaalde regiekeuzes. Dit zijn dan ook de twee grootste zwaktepunten van de film. Ondanks dat Hot Milk een vrij voorspelbare film is, bevatte het filmverhaal wel de potentie om iets vernieuwends en bijzonders te vertellen. Deze potentie is vooral terug te vinden bij de verhaallijn van het belangrijkste bijpersonage Rose: de moeder van Sofia. Het zijn Lenkiewicz en scenarioschrijver Deborah Levy bijzonder goed gelukt om het onderwerp van onbekende (geestelijke en lichamelijke) ziektes te belichten. Hot Milk laat goed zien hoe onze onverwerkte trauma’s en opgekropte gevoelens ervoor kunnen zorgen dat we onverklaarbare lichamelijke klachten oplopen die in ruil weer zorgen voor andere mentale problemen. Ondanks dat Lenkiewicz en Levy falen om een origineel verhaal omtrent het hoofdpersonage te vertellen, weten ze een aangrijpend verhaalonderdeel neer te zetten waarin de vertolker van Rose, Fiona Shaw, ook nog een van haar allerbeste acteerprestaties levert.

What Did You Dream Last Night, Parajanov? (2024) – Filmrecensie

What Did You Dream Last Night, Parajanov? (2024) – Filmrecensie

Als kind ging ik graag naar het strand om in de zee te zwemmen. Mijn favoriete moment tijdens zo’n strandbezoek was het trotseren van de zee. Ik ervaarde vooral plezier wanneer de zeegolven ruiger werden, waardoor je als kind gelanceerd werd in alle richtingen. Ondanks dat het zwemmen door deze botsende golven altijd plezierig startte, waren er regelmatig ook momenten dat ze te groot werden. Hierdoor werd het moeilijker om te genieten van het moment en moest ik al mijn kracht inzetten om zo snel mogelijk uit de golven te komen. Een eerste bezoek aan Berlijn kan vergeleken worden met het zintuigelijk gevoel van herhaaldelijk geraakt worden door zeegolven terwijl je aan het zwemmen bent. De golven blijven tegen je aan kaatsen – de ene keer ruiger dan de andere keer – terwijl je overeind probeert te blijven te staan. Het overeind blijven staan terwijl de golven van emoties, ervaringen, kennismakingen en geluiden op je afkomen blijkt een uitdaging op zichzelf te zijn. Berlijn is namelijk niet zomaar een stad. Als er een stad is met een rugzak vol intrigerende en verschrikkelijke geschiedenislessen, dan kan dat wel Berlijn genoemd worden. Een bezoek aan Berlijn is ontroerend mooi, maar bevat een onderliggend melancholisch gevoel dat veel toeristen en stedelingen meeneemt in vloedgolf van gewaarwordingen. De films die dit jaar vertoond werden tijdens de Berlinale zorgden allemaal stuk voor stuk bijzondere ervaringen vol overweldigende sensaties. Een goed voorbeeld hiervan is de Duitse experimentele documentairefilm What Did You Dream Last Night, Parajanov? De film zoekt de grenzen van interactieve documentaires en filmessays op. De film is geregisseerd door de Duits-Iraanse filmmaker Faraz Fesharaki. Hij is in 1986 geboren in Iran, maar woont en werkt in Berlijn. Tien jaar lang nam de filmmaker de gesprekken op die hij met zijn familie via videobellen had. In de film komen dan ook de filmmaker zelf en zijn ouders: Hasan Fesharaki en Mitra Kai voor. In zijn korte speeltijd weet de film momentopnames van de gesprekken tussen de filmmaker en zijn familie weer te geven. Deze momentopnames zijn net als herinneringen: vol ruis en onvolledig. What Did You Dream Last Night, Parajanov? is niet alleen een humoristische kijk op het familieleven van de filmmaker, maar ook een oprechte zelfreflectie op de dromen van Fesharaki. De regisseur weet dit effect te versterken en persoonlijker te maken, door de film een interactieve kant te geven. Filmtoeschouwers worden in de schoenen van de filmmaker en zijn gesprekspartners gestopt. Voor het filmpubliek voelt het alsof je betrokken bent bij de gesprekken en verhalen die de familieleden met elkaar delen. Fesharaki geeft de filmtoeschouwers een indirecte uitnodiging om deel te nemen aan deze gesprekken. Het is soms wat onduidelijk van welk perspectief iets wordt verteld, maar dit is geen groot probleem. What Did You Dream Last Night, Parajanov? is namelijk een poëtische film waarin de grenzen van wat mogelijk is met de experimentele vorm van biografische documentaires en essay-achtige narratieven worden opgezocht.