Vandaag bespreek ik Somersault van de Australische filmmaker Cate Shortland. Deze romantische dramafilm uit 2004 is haar regiedebuut. Cate Shortland kunnen de superhelden liefhebbers kennen van de (door haar geregisseerde) Marvel film Black Widow. Dit is een superhelden film die gemixt ontvangen is door de fans, maar ik kan Shortland’s Marvel film zeker waarderen. Op 16 september 2004 werd Somersault uitgebracht. Daarvoor werd de film op 17 mei 2004 uitgebracht in de Un Certain Regard-sectie op het Filmfestival van Cannes.
Somersault zou de status van cultklassieker kunnen krijgen; wellicht heeft de film dat zelfs al. Zo won Somersault alle speelfilm prijzen bij de 2004 Australian Film Institute Awards. Daarnaast werd de film ook goed ontvangen door de critici. Op de website Rotten Tomatoes heeft de film een gunstige beoordeling van 83%. Maar waarom wordt Somersault zo gewaardeerd door beide jury’s en critici? En waar gaat de film überhaupt over?
Over Somersault
Laten we het allereerst hebben over het verhaal van de film. Somersault vertelt het verhaal van het 16-jarig meisje Heidi dat uit haar huis in Canberra vlucht naar het bergstadje in New South Wales. In dit bergstadje ontmoet ze Joe, met wie ze gaandeweg een relatie vormt. Ondanks hun relatie blijft Joe moeite hebben met het uiten van zijn gevoelens. Daarnaast lijkt hij ook niet zeker te zijn van zijn seksuele geaardheid, maar toch heeft hij meer dan gemiddeld geluk met het ontmoeten van vrouwen.
De cast van de film bestaat uit Abbie Cornish, Sam Worthington, Lynette Curran, Erik Thomson, Nathaniel Dean, Hollie Andrew en Leah Purcell. Het scenario is ook geschreven door regisseur Cate Shortland. De muziek van de film is geschreven en gecomponeerd door de Australische band Decoder Ring.
De score en stijl van Somersault
Somersault opent met de gecomponeerde muziek van Decoder Ring. De score klinkt tegelijkertijd kinderlijk en mysterieus. Dat de score zo klinkt, is geen toeval, want de film onderzoekt de seksuele interesses en verwachtingen van jongeren. Daarom klinkt de score kinderlijk, want de jongeren in deze film zijn nog tiener of adolescent. Tegelijkertijd zijn termen als lust, seks en liefde voor deze doelgroep mysterieus – daarom dat deze klanken ook gestopt zijn in de gecomponeerde muziek.
De score wordt vergezeld door stilistische beelden die de kijkers kunnen laten denken aan de found footage films als The Blair Witch Project. Het uiterlijk van de film is om stilistische redenen verminderd. Hierdoor lijkt het alsof we kijken naar de film op een videoband. Ook komt het over alsof de film uit een ouder tijdperk komt dan 2004. De personages uit de film komen overduidelijk uit de jaren 2000. Maar door de gestippelde en beperkte kwaliteit van het uiterlijk, lijkt het net alsof de film zich afspeelt in de jaren 1980 of 1990. Een interessante stilistische keuze die goed de thematiek uit de film weergeeft.
Perspectieven en kaders
Het beeld dat we te zien krijgen is net zo gedesoriënteerd als het leven voor deze jonge doelgroep aanvoelt. Het briljante camerawerk helpt bij het weergeven van het bijzondere beeld. Zo speelt het camerawerk met de perspectieven van de personages en de kaders van de opnames. Neem bijvoorbeeld het moment dat Heidi samen met haar moeder terugloopt naar hun auto. In deze auto bevindt zich ook de vriend van Heidi’s moeder. We zien hem kijken naar Heidi via de achter kijkspiegel. We zien eerst het beeld waarin we zijn ogen achter zich zien kijken.
Daarna zien we het beeld van Heidi. Dit bevestigt dat hij naar Heidi kijkt en een oogje (figuurlijk en letterlijk) op haar heeft. Dit is een uitstekende speling met perspectief. Een juist voorbeeld van interessante kaders in de opnames, speelt zich in een scène hierna af. We bevinden ons in het huis van Heidi en haar moeder. De vriend van Heidi’s moeder ligt op bed televisie te kijken. De camera is geplaatst aan de zijkant van het bed. Wanneer Heidi naar hem toeloopt zien we hierdoor ook een deur op de gang openstaan. Als kijker vraag je je nu af of dit betekent dat Heidi en haar moeders vriend betrapt kunnen worden.
De film laat nadrukkelijk een liefdesscène tussen Heidi en de vriend van haar moeder zien. Dit is een gewaagde zet, omdat dit een groot deel van het publiek kan laten afschrikken. In verdediging van Somersault vind ik dit wel een juiste gewaagde zet, omdat het de sfeer en thematiek van de film krachtig weergeeft. Het is een gedurfd idee dat in de uitvoering goed uitpakt. Cate Shortland geeft met deze scène de thematiek, van seksuele oriëntatie voor jongeren, goed weer. De film hoeft niet zijn tijd te nemen om (eerst) de relaties en relationele problemen tussen deze drie personages weer te geven. Het gaat bij deze scène vooral om het neerzetten van het moraal van het verhaal. Is nieuwsgierigheid, naar seks en lust, hetzelfde als liefde? Dit is de basisvraag die de film wilt beantwoorden.
New South Wales Film & Television Office en Showtime Australia.
Het kleurenpalet van Somersault
In zijn 102 minuten durende speeltijd maakt Somersault gebruik van een indrukwekkend kleurenpalet, waarbij de hoofdkleur een melancholische donkerblauw is. De gele sporen en licht blauwe tinten (of de fellere kleuren) zorgen voor een sterk contrast. Dit trakteert het oog op prachtige beelden die de kijker zullen laten denken aan post-impressionistische schilderijen als Vincent van Goghs De sterrennacht. Naast een prachtig kleurenpalet, maakt Somersault ook gebruik gebruik van symbolische beelden. Zo zien we de nieuwe vriend van Heidi, genaamd Joe, het ijs over zijn auto laten smelten met heet water. Heidi kijkt toe terwijl hij dit doet en dit symboliseert dat Heidi smelt van Joe. In andere woorden Heidi vindt Joe heet.
Ook het mixen van het geluid en de geluidsbewerking zijn top uitgevoerd. De film maakt gebruik van rap achter elkaar gemonteerde geluid transities. Zo gaat het geluid van een piano over naar een luide klap, en daarna weer over naar het werkleven op de boerderij. Het geluid overlapt hier elkaar niet, maar weet op de juiste manier te stoppen en te starten.
Krachtig acteerwerk
Somersault offert kinderlijke vreugde en een bijzondere kijk op hoe jongeren omgaan met hun liefde, lust en een seksleven. De film laat op een nuchtere en (bijna) onschuldige manier zien hoe Heidi kijkt naar lust en liefde. Dat haar actrice Abbie Cornish ook uitstekend is in haar rol, helpt de film enorm. Naast de krachtige uitwerking van het hoofdpersonage, wordt ook het belangrijkste bijpersonage Joe goed onderbouwd. We zien hem moeilijkheden en twijfels hebben over zijn seksuele geaardheid. Dat Joe hiermee worstelt, wordt eerst alleen gesuggereerd. Later in de film krijgen we toch duidelijk te zien dat hij moeite heeft met zichzelf liefhebben.
Zijn worsteling is niet het hoofdthema van de film. Hierdoor wordt het niet constant in je gezicht geduwd. De film speelt subtiel in op de verwachtingen en emoties van de kijkers. Doordat de film niet constant (figuurlijk) zit te schreeuwen over zijn seksuele geaardheid, voelt zijn worsteling oprecht en realistisch aan. In veel andere films zou dit anders aangepakt zijn, dus het is fijn om het op een vernieuwende en uniek manier tegen te komen.
New South Wales Film & Television Office en Showtime Australia.
Conclusie
Somersault is een intiem portret van jonge liefde en het vinden van jezelf. De film vertelt krachtig het verhaal van twee jongeren die op zoek zijn naar hun plek in de wereld. Daarnaast zijn deze twee personages ook op zoek naar hun seksuele geaardheid en hun relatie tot liefde, seks en lust. De film speelt in op de verwachtingen van de kijkers, maar weet nog steeds te verrassen met afschrikkende en nuchtere momenten.
Het camerawerk is met zijn kaders krachtig in elkaar gezet. Samen met het kleurenpalet weet het prachtige cinematografische beelden neer te zetten. Ook maakt de film gebruik van beelden vol symboliek en thematiek. Het acteerwerk van Abbie Cornish en Samuel Worthington is zo wat perfect te noemen. De geluidsbewerking is perfect gemixt en gemonteerd. Cate Shortland heeft met haar regiedebuut laten zien dat ze heel wat te bieden heeft in deze filmwereld. Haar Marvel film is minder sterk, maar door Somersault kijk ik alsnog uit naar volgende film. Somersault is nu te kijken op MUBI in Nederland. Mijn dank aan MUBI voor de samenwerking en het versturen van een online recensie-exemplaar.
