Le Pot-Au-Feu is een heerlijke film om te aanschouwen. Dit is voor een groot deel te danken aan het sublieme camerawerk van cinematograaf Jonathan Ricquebourg. De cinematograaf volgt op een gedetailleerde en indrukwekkende manier de kookkunsten van de hoofdpersonages. De film lijkt in zijn opbouw vormgegeven te zijn als een (figuurlijk en letterlijk) menu. Hierbij dienen verschillende filmmomenten en aktes als een aperitief, voorgerecht, hoofdgerecht en toetje. Le Pot-Au-Feu bestaat voor een groot gedeelte uit extensieve kooksessies.
Tijdens de eerste dertig minuten zien we de hoofdpersonages en bijpersonages bijna aan een lijn door alleen maar koken en (fijn-)proeven. Dit kan voor sommige filmtoeschouwers als langdradig en saai overkomen. Echter kunnen filmtoeschouwers ook het tegenovergestelde ervaren. De cast en crew werken zo nauw samen tijdens de veelomvattende kooksessies dat de beelden je kunnen hypnotiseren.
Le Pot-Au-Feu brengt je daarbij in een soort van trance waarbij je volledig wordt opgezogen in deze filmwereld. Het is net alsof je zelf aanwezig bent in de buitengewone keuken van Dodin Bouffant en direct aanschouwt hoe hij samen met zijn vrienden kookt, fijnproeft en geniet van het leven. Tijdens het kijken van Le Pot-Au-Feu is de kans groot dat je op een gegeven moment je maag hoort knorren. De cinematograaf volgt met zijn camera tijdens de kooksessies altijd het eten eerst.
De filmtoeschouwers krijgen meerdere en diverse lekkere gerechten te zien. Hierbij brengt Ricquebourg bijzonder goed in beeld hoe veelzijdig een briljante kok moet zijn om zoveel diverse gerechten tegelijkertijd te kunnen bereiden en bedenken. Het ambacht van het koken, het eten, maar ook algemene levenslust wordt uitstekend overgebracht in deze Franse film. Le Pot-Au-Feu is simpelweg een film om van te smullen.
Over Le Pot-Au-Feu (2023)
Le Pot-Au-Feu is een Franse romantische dramafilm uit 2023. De film is ook bekend onder zijn Franse filmtitel La Passion de Dodin Bouffant. De film werd in Noord-Amerika uitgebracht onder de titel The Taste of Things. Le Pot-Au-Feu is geregisseerd door Trần Anh Hùng. De regisseur schreef ook het scenario van de film. Het scenario en de bijhorende personages zijn losjes gebaseerd op Marcel Rouffs roman La Vie et la passion de Dodin-Bouffant, gourmet.
De hoofdrollen in de film worden gespeeld door Juliette Binoche en Benoît Magimel. De rest van de cast bestaat onder andere uit Emmanuel Salinger, Galatéa Bellugi, Bonnie Chagneau-Ravoire en Patrick d’Assumçao. Le Pot-Au-Feu beleefde zijn wereldpremière op 24 mei 2023 tijdens het 76ste Cannes Film Festival. Daar won Trần Anh Hùng de prijs voor beste regisseur. Le Pot-Au-Feu is ook geselecteerd als de Franse inzending voor de Beste Niet-Engelstalige Film bij de 96ste Academy Awards.
Het filmverhaal speelt zich af in 1885 en gaat over de ontluikende romantiek tussen de kokkin Eugenie en de fijnproever Dodin Bouffant. De film verkent verder de Franse gastronomie van de 19e eeuw. De film wordt op 7 december 2023 officieel in de Nederlandse bioscopen uitgebracht, maar de film is nu al te zien geweest tijdens het Leiden International Film Festival van 2023. Mijn dank aan Film Incompany en Cherry Pickers Filmdistributie voor het verzenden van een online recensie-exemplaar.
De kunst van gastronomie
Le Pot-Au-Feu is een van de beste films die de kunst van gastronomie op een verfijnde en artistieke manier weet weer te geven. Hierbij laat regisseur en scenarioschrijver Trần Anh Hùng zien dat gastronomie meer is dan de kunst van het koken. Hij laat zien dat gastronomie naast betrekking te hebben op kookkunsten, ook te maken heeft met het werk van de fijnproevers en (vooral) de levensgenieters. De regisseur speelt in het verhaal perfect in op de voornaamste activiteiten die gastronomie definiëren.
Dit doet Hùng door levenslust net zo belangrijk te maken als het ambacht van het koken en het werk van de fijnproevers. De kunst van gastronomie wordt, naast op een narratief vlak, ook op een kunstzinnig en technisch audiovisuele manier onderzocht. Cinematograaf Jonathan Ricquebourg volgt obsessief elke beweging tijdens het koken. De filmscènes waarin gekookt worden bevatten een hypnotiserend tempo en zien er audiovisueel prachtig uit. Van het snijden van het vlees of het hakken van de groenten tot het maken van een bijhorende saus.
Le Pot-Au-Feu opent zelfs met een filmmoment waarin Eugenie, in de blauw en koud gekleurde ochtend, verse groenten aan het plukken is. Hiermee laten de regisseur, cinematograaf en filmmonteur zien hoe belangrijk elke beweging voor, tijdens en na het koken is. Naast dat de voorbereidingen op het koken vertoond worden in de film, krijgen we ook de kunst van het fijnproeven te zien – wat zich uiteraard (gedeeltelijk) na het koken afspeelt.
De Napoleon van de kookkunst
Le Pot-Au-Feu is zo gelaagd opgebouwd in de kunst van gastronomie dat er letterlijk een boek gemaakt zou kunnen worden over de gerechten en fijnproeverij procedures uit de film. Naast dat de Franse film de kunst van gastronomie bespreekt, werpt Hùng ook een blik op de kunstenaars en fijnproevers van deze kunstzinnige ambacht. Dodin Bouffant staat in deze filmwereld bekend als de Napoleon van de kookkunst. Hiermee kan bedoeld worden dat Dodin de alleenheerser is op het vlak van de kookkunst.
Dit is iets wat grotendeels onterecht is, omdat Eugenie net zo goed, als niet soms beter, kan koken dan Dodin. Toch krijgt Dodin hier alle aandacht en (bijna) alle lof voor. Hiermee laten de filmmakers op een subtiele manier de positie van de vrouw in dit vakgebied aan het einde van de 19e eeuw zien. De ongelijkheid tussen de man en de vrouw hier wordt op een verfijnde en behapbare manier vertoond. Dit kleinere onderwerp is niet overheersend. Dit is te danken aan het feit dat Hùng in haar filmverhaal ervoor kiest om de focus ergens anders op te leggen.
De kracht van Juliette Binoche
De focus ligt meer op de overeenkomsten en de verschillen tussen de passies van Dodin Bouffant en Eugenie. De opbloeiende romantische relatie tussen deze twee personages behoort ook tot een van de beste aspecten van Le Pot-Au-Feu. Hùng laat in de gesprekken tussen de twee personages op een subtiele manier weten dat Dodin al meerdere malen aan Eugenie heeft gevraagd of ze met hem wil trouwen. Aan de start van de film lijkt Eugenie geen ambitie te hebben in de rol van een getrouwde vrouw – ook al lijkt ze zeker (romantisch en seksueel) geïnteresseerd te zijn in Dodin.
Eugenie is, volgens haar eigen woorden, een en al levenslust en al zielsgelukkig. Toch lijkt actrice Juliette Binoche, de vertolker van Eugenie, het tegendeel te bewijzen. De actrice levert een van haar beste acteerprestaties aller tijden. Een acteerprestatie die zo allesomvattend is, maar toch niet helemaal in woorden uitgedrukt kan worden. Binoche weet op een gelaagde manier haar personage uit te diepen. Haar non-verbale acteerprestatie speelt hierbij perfect in op haar (innerlijke) conflicten. Eugenie heeft namelijk geen goede gezondheid van haar voorouders overgedragen gekregen.
Hierdoor komt haar vurige vechtersgeest en levenslust in conflict met haar kwetsbare lichamelijke situatie. Ondanks dat Eugenie nog wel sociale gesprekken aangaat, laat Binoche in haar acteerwerk een hint van sociale onhandigheid zien. Binoche oogt tijdens dit soort sociale interacties – op gesprekken met Dodin, Paulien en Violette na – moe, gebroken en kapot. Dit wordt niet expliciet uitgedrukt of bevestigd, maar Binoche’s Eugenie lijkt tijdens dit soort sociale verplichtingen altijd het liefst ergens anders te willen zijn.
Ondanks dat de rest van de cast ook allemaal stuk voor stuk goed in hun respectievelijke rollen zijn, weet Binoche de show te stelen. Haar personage Eugenie zegt dat mensen met elkaar een conversatie kunnen starten door middel van het eten dat gemaakt wordt, zonder direct in dezelfde ruimte aanwezig te zijn. De actrice weet dit effect ook te bereiken met de filmtoeschouwers van Le Pot-Au-Feu.
Binoche start via Eugenie’s kookkunsten een bijzonder gesprek waarbij er geen woorden uitgesproken hoeven te worden tussen de filmtoeschouwers en het filmpersonages. In dit gesprek belandt het filmpubliek – net zoals Eugenie en Dodin – in een soort obsessieve woordeloze trance. Er wordt gecommuniceerd door middel van de kunst van het koken. Het filmpubliek kookt niets zelf in Le Pot-Au-Feu, maar met hun ogen weten de filmtoeschouwers het eten wel te fijnproeven.
Conclusie
Le Pot-Au-Feu is een prachtige artistieke film waarin de focus gelegd wordt op de kunst van gastronomie. Hierin speelt levenslust een even belangrijke rol als de kunst van het koken en het ambacht van het fijnproeven. Het proces en het ambacht van het fijnproeven wordt net zo buitengewoon audiovisueel weergegeven als sommige van de aparte voedingsrituelen die deze fijnproevers uitvoeren. Een goed voorbeeld hiervan is de manier waarop de gebraden ortolanen worden gegeten.
De fijnproevers doen een wit laken over hun hoofd als het vlees net geserveerd is. Met hun, door het laken bedekte, hoofd hangen ze boven het bord met eten. Vanuit die positie eten ze uiteindelijk ook het eten op. Dit oogt redelijk apart voor de filmtoeschouwers die geen fijnproevers zijn – en ik schat in dat dit het grootste gedeelte van het filmpubliek zal zijn. Ondanks dat het apart oogt, voegt dit juist meer toe aan de magische en hypnotiserende sfeer die rondhangt in Le Pot-Au-Feu.
Het ambacht en de kunst van gastronomie wordt als iets extraordinair, mysterieus en (bijna) ongrijpbaars geportretteerd. Dat dit zo oogt, is grotendeels te danken aan het werk van cinematograaf Jonathan Ricquebourg en de regievisie van Trần Anh Hùng. Ook het acteerwerk van de cast is uitstekend. De Franse actrice Juliette Binoche is overduidelijk de grootste sterspeler van deze indrukwekkende cast. Uiteindelijk is Le Pot-Au-Feu een van de beste Franse films die je richting het einde van dit jaar nog kunt kijken! Le Pot-Au-Feu draait vanaf 7 december 2023 in de Nederlandse bioscopen.
